Nguyên nhân gây ra sự thay đổi giới tính của thằn lằn được xác định là sự thay đổi khí hậu dần làm cho các nhiễm sắc thể giới tính cái đang dần biến mất.
Nhiệt độ Trái Đất tăng cao làm cho loài thằn lằn thay đổi giới tính. Những con thằn lằn giờ đây mang cả gen đực và cái, có khả năng sinh sản. Tác giả nghiên cứu cho biết thêm nhiệt độ tăng cao có thể gây ra biến đổi ở những loài động vật khác chứ không chỉ ở riêng loài thằn lằn.
Clare Holleley của Đại Học Canberra, tác giả chính của nghiên cứu này cho biết: "Đây là lần đầu tiên chúng tôi chứng minh được sự đảo ngược giới tính xảy ra trong tự nhiên của loài bò sát".
Cô nói: "Nghiên cứu này cho thấy rằng sự biến đổi khí hậu nhanh chóng về cơ bản đã làm thay đổi sinh học của một số loài sinh vật". Một số loài bò sát khác, ví dụ như cá sấu và một số loài rùa, giới tính không được quyết định bởi nhiễm sắc thể giới tính giống như loài người và động vật có vú, mà là nhiệt độ khi ấp trứng quyết định.
Cho đến nay, các loài thằn lằn vẫn dựa trên nhiễm sắc thể giới tính để quyết định chúng mang giới tính gì. Giống như loài chim, nhiễm sắc thể giới tính của nó là Z và W thay vì X và Y như con người. Con đực là ZZ và con cái là ZW. Ở loài người, mọi người đều có nhiễm sắc thể X và Y đại điện cho đặc tính di truyền của nam giới.
Holleley và các đồng nghiệp đã kiểm tra các dấu hiệu quan hệ tình dục di truyền của 131 con thằn lằn nâu hoang dã trên địa bàn tỉnh Queensland thuộc nước Úc, và thấy rằng 11 con thằn lằn sơ sinh là con cái, nhưng chúng có cả nhiễm sắc thể ZZ của con đực.
Tuy nhiên, 11 con thằn lằn nâu đó hiện vẫn còn nhỏ, vì vậy cô và các đồng nghiệp sẽ tiếp tục mở rộng nghiên cứu của họ.
Nhóm nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng, giới tính của những con thằn lằn không còn được quyết định bởi nhiễm sắc thể, mà là do nhiệt độ.
Các xét nghiệm cho thấy, sự chuyển đổi từ xác định giới tính do nhiễm sắc thể sang chuyển đổi giới tính bởi nhiệt độ dường như bắt đầu vào khoảng 32 độ C đến 36 độ C, Holleley nói.