Với cái nghề “thương vay, cãi mướn”, không phải lúc nào luật sư cũng tìm được thân chủ “ngon nghẻ” để bảo vệ. Có những vụ luật sư bị phản đối, thậm chí bị chửi bới, đe dọa vì đi bảo vệ cho những hung thủ “khát máu”, những “con quỷ máu lạnh”.
Và khi đảm nhận công việc, trong vai trò người bào chữa, dù thân chủ của các luật sư là ai, họ cũng phải bảo vệ hết sức, nên bị hiểu lầm là “đứng về phe kẻ ác”…
Khó lý giải cho hành vi giết người man rợ
Ngồi trò chuyện với PV, nhắc lại những kỷ niệm về những ngày theo sát vụ án Nguyễn Đức Nghĩa cách đây 5 năm, Luật sư Anh Thơm – Trưởng văn phòng luật sư Nguyễn Anh, là người bào chữa cho hung thủ Nguyễn Đức Nghĩa vẫn chưa hết ám ảnh về hung thủ - một thanh niên có trí thức, nhưng lại có những hành vi giết người man rợ, gây căm phẫn, rúng động dư luận suốt một thời gian dài.
Vụ án cách đây đã 5 năm. Đó là vào ngày 17/5/2010, bảo vệ chung cư G4 (đường Trung Yên 1, phường Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội) phát hiện xác một phụ nữ khỏa thân, không đầu, bị cắt bỏ 10 đầu ngón tay trên tanàg thượng của tòa nhà. Cùng thời điểm đó, cơ quan điều tra nhận được đơn trình báo của ông Nguyễn Văn Ba về việc con gái là Nguyễn Phương Linh (26 tuổi, ở quận Hai Bà Trưng, Hà Nội) mất tích. Một số thông tin nhận dạng trong đơn trình báo của ông Ba trùng khớp với đặc điểm nhận dạng xác không đầu ở chung cư G4. Chính vì vậy, sau khi khoanh vùng đối tượng, hung thủ vụ án nhanh chóng được xác định là Nguyễn Đức Nghĩa (26 tuổi, sinh viên một trường nổi tiếng, quê Hải Phòng), là người yêu cũ của chị Linh. Sau nhiều ngày lẩn trốn, Nghĩa đã bị bắt giữ khi đang lẩn trốn tại Thái Nguyên.
Luật sư Thơm là người được Tòa chỉ định bào chữa cho bị can Nguyễn Đức Nghĩa. Luật sư Thơm không từ chối nhiệm vụ, vì nghĩ vụ giết người này cũng không khác nhiều vụ giết người mà ông đã được giao bào chữa trước đó. Tuy nhiên, khi cơ quan công an tiến hành điều tra, làm rõ hành vi manh động, tàn ác mà hung thủ này gây ra cho nạn nhân Nguyễn Phương Linh thì chính luật sư Anh Thơm cũng phải bàng hoàng, phẫn nộ. Theo đó, Nghĩa đã giết người yêu cũ, sau khi vừa ân ái với nạn nhân, rồi cắt rời thi thể để đánh lạc hướng cơ quan điều tra.
Tử tù Nguyễn Đức Nghĩa
“ Đây là một vụ án có tính chất cực kỳ man rợ. Nguyễn Đức Nghĩa là người trí thức, có trình độ Đại học, không hiểu tại sao Nghĩa lại có hành vi giết người man rợ đến vậy? Có uẩn khúc gì trong diễn biến tâm lý của Nghĩa không? Tôi cứ bị ám ảnh về con người của Nghĩa mãi, nhưng cuối cùng cũng không thể từ chối việc bào chữa cho hung thủ này. Và khi đã nhận lời bào chữa, tôi phải bào chữa cho Nghĩa với tất cả trách nhiệm của người luật sư”, luật sư Anh Thơm chia sẻ.
Nguyễn tắc… “lẽ phải và sự thật”
Theo luật sư Thơm, trong suốt quá trình tham gia bào chữa cho Nghĩa từ ngay sau khi Nghĩa bị bắt giam đến khi xét xử sơ thẩm, phúc thẩm thì ông không bị chi phối nhiều bởi áp lực của dư luận xã hội. “Bào chữa cho Nghĩa, tôi phải xem xét, đánh giá hành vi phạm tội của Nghĩa. Tôi cũng rất băn khoăn giữa một bên là Nghĩa và gia đình Nghĩa và một bên là bị hại Linh và gia đình. Cả gia đình nạn nhân và gia đình hung thủ đểu phải gánh chịu những nỗi đau riêng. Một ô gái trẻ đẹp, học hành giỏi giang, tương lai đang rạng rỡ phía trước mà phải chết không toàn thây. Một hung thủ có học thức, bảnh trai, cũng nhiều cơ hội đón đợi, vậy mà xuống tay phạm tội man rợ, tất cả đều gây cho tôi nhiều xót xa”.
Trong quá trình bào chữa cho Nghĩa, luật sư Thơm cũng đã nhận được rất nhiều thư của độc giả khắp nơi trong cả nước gửi đến văn phòng. Có người gửi thư đến chia sẻ công việc bào chữa và mong luật sư bào chữa giảm nhẹ hình phạt cho Nghĩa, để Nghĩa có cơ hội làm lại cuộc đời. Cũng có một số thư gửi đến văn phòng nói luật sư không bào chữa cho kẻ giết người man rợ như vậy nữa. Nếu tiếp tục bảo vệ cho một hung thủ giết người tàn đọc thì chính luật sư đang đi bảo vệ cái ác...
Nhưng theo luật sư Thơm, chính thái độ và sự hiểu biết của bố nạn nhân lại chính là điều giúp ông vững tin để tập trung vào công việc bào chữa nhất. Khi luật sư đến nhà ông Ba, thắo cho nạn nhân nén hương và chuyển lời xin lỗi của Nghĩa và gia đình Nghĩa tới gia đình nạn nhân, ông Ba đã tiếp đón và nói chuyện rất thẳng thắn với luật sư Thơm. Ông Ba hiểu về nghề luật sư và nhắc nhở luật sư Thơm phải bảo vệ lẽ phải, bảo vệ sự thật. Nghĩa phạm tội thì pháp luật sẽ xử lý. Luật sư phải giữ cho mình cái tâm trong sáng, đừng vì điều gì mà bất chấp lẽ phải và pháp luật.
“Sau rất nhiều lần tiếp xúc với Nghĩa, tôi thấy Nghĩa là con người hoàn toàn khác hẳn với hình ảnh của kẻ giết người man rợ. Nghĩa rất điềm đạm, lễ phép, có học thức và giọng nói rất truyền cảm. Thật tiếc cho con người như Nghĩa, chỉ vì không làm chủ được bản thân, đã cướp đi mạg sống của người yêu”.
“Tôi thấy xót thương cho người thân hung thủ"
Luật sư Thơm cho biết, điều khiến ông vô cùng xót xa là những giây phút chứng kiến hình ảnh người cha của Nghĩa đã đết lòng vì con. “Đã nhiều năm trôi qua, nhưng vụ án Nguyễn Đức Nghĩa luôn để lại cho tôi nỗi xót xa về số phận của thân nhân của nạn nhân và hung thủ. Ấn tượng lớn nhất có lẽ hình ảnh người cha của Nghĩa, đó là ông Nguyễn Đức Hùng, một người theo đạo Công giáo đã hết lòng chạy ngược xuôi mong tìm ra một tia hy vọng, dù là nhỏ nhoi nhất để cho Nghĩa có cơ hội được sống. Thật hiếm thấy có người cha nào nào yêu thương con, lo cho con đến mức ốm yếu, suy kiệt sức khỏe, nhưng vẫn chạy vạy khắp nơi vay tiền giúp con khắc phục hậu quả, để rồi gặp tai nạn phải chết thương tâm…”.
Và chính cũng vì hình ảnh người cha của hung thủ đó đã thôi thúc anh phải làm hết sức mình để có thể giúp đỡ Nghĩa trên vai trò là một người luật sư bào chữa. Mặc dù anh biết ngay từ đầu với một vụ án như vậy và hình thức gây án của Nghĩa thì dù có làm gì cũng rất khó có thể thay đổi tội danh và giúp cho Nghĩa thoát khỏi án tử hình được.
Và cuối cùng, Nghĩa vẫn phải nhận mức án cao nhất là tử hình, bị loại bỏ khỏi xã hội.
Theo Nguyễn Huệ