Cá niên là món đặc sản của Quảng Ngãi, có giá bán hơn nửa triệu/kg. Tuy nhiên, tình trạng săn bắt tràn lan đã khiến cá niên ngày càng khan hiếm.
Theo tìm hiểu trên Wikipedia, ở Việt Nam có một loài cá sinh trưởng nhiều trên khắp các vùng sông suối thuộc huyện miền núi, đó là cá niên, hay còn được gọi bằng nhiều cái tên khác như cá liêng, cá mác. Dân tộc thiểu số người Kor gọi là Ca-la-dết hay jia-liếc. Chúng phân bố nhiều tại Ba Tơ, Sơn Hà, miền tây Quảng Ngãi, Bình Định,…
Cá niên xuất hiện vào mùa hè và mùa xuân. Vào thời điểm từ tháng 11 đến tháng Chạp là lúc người dân đổ xô bắt cá niên. Trước kia chúng chỉ là thực phẩm chính trong bữa cơm của người dân vùng cao, tuy nhiên thời gian gần đây nó được mua bán rầm rộ vì đã trở thành đặc sản nức tiếng.
Báo Quảng Ngãi từng giới thiệu cá niên như một món đặc sản của chốn đại ngàn trên dải đất miền Trung xứ Quảng, đặc biệt là các huyện miền núi tỉnh Quảng Ngãi. Từ mâm cơm gia đình người dân tộc thiểu số món cá niên đã xuất hiện nhiều tại các nhà hàng, quán nhậu, khách sạn.
Cá niên chỉ to từ 2-3 ngón tay, được săn bắt nhiều tại các vùng sông suối thuộc huyện miền núi. Ảnh: Dân Việt |
Cá niên chỉ to từ 2 đến 3 ngón tay, dài gần bằng gang tay, có thân hình dẹt, màu trắng bạc và vi đỏ. Quanh mồm cá mọc một số hạt trắng tròn. Loài cá này chỉ ăn rong tảo ở thượng nguồn và những con bọ đá nên thịt chúng thơm ngon, có vị ngọt tinh khiết. Các đầu bếp thường chế biến một cách đơn giản nhất để giữ nguyên vị ngon của cá, có thể kể đến món cá niên chiên giòn, làm gỏi, hấp, nấu nghệ… nhưng điển hình nhất phải là món cá niên nướng. Thưởng thức một đĩa cá niên nướng, ăn kèm chén muối ớt pha tiêu, mắm ớt tỏi kèm rau cuốn thì hiếm ai quên được cái vị béo, bùi, thịt dai và xương giòn ngọt.
Món cá niên nướng là đặc sản Quảng Ngãi được nhiều thực khách ưa chuộng. Ảnh: báo Quảng Ngãi |
Theo thông tin trên báo Dân Việt, để bắt được cá niên người dân thường quăng chài lưới, thả lưới hoặc dùng súng bắn tên tự tạo. Anh Nhim (Sơn Hà, Quảng Ngãi) – một người dân có thâm niên 10 năm trong việc săn bắt cá niên, chia sẻ, ban ngày loài cá này rất nhanh nhẹn, khôn khéo, lại sống gần ghềnh thác nên rất khó bắt. Tuy nhiên, vào ban đêm chúng di chuyển chậm hơn nên người dân chọn bắt vào thời gian này.Một đêm, có thể bắt được vài kí là chuyện bình thường.
Vậy nhưng, thời gian gần đây, do săn bắt tràn lan nên lượng cá niên ngày càng khan hiếm. Nhiều đêm, chỉ bắt được vài lạng tới nửa ký.
Hiện tại, giá bán cá niên ngoài thị trường đã lên tới 600.000 đồng/kg. Cá niên nhanh chóng trở thành món đặc sản đắt đỏ tại địa phương.
Hoài An (tổng hợp)