Lý giải chuyện Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam lỗ hơn 1.000 tỷ, đại diện Petrolimex cho biết nguyên nhân là do giá xăng dầu thế giới giảm liên tục, công thức tính giá cơ sở của Nghị định 83; chênh lệch tỷ giá phát sinh trong kỳ và trích lập dự phòng đầu tư vào các công ty con, công ty liên kết theo quy định hiện hành.
Mới đây, tập đoàn Xăng dầu Việt Nam Petrolimex vừa thông báo lỗ hơn nghìn tỷ trong quý 4/2014 do giá xăng dầu giảm mạnh. Tuy nhiên, lý do này liệu có chính xác?
Theo ông Nguyễn Xuân Chài, Trưởng phòng Kinh doanh Tập đoàn Petrolimex, sở dĩ Petrolimex bị lỗ hơn 1.000 tỉ đồng trong quý 4.2014 là do 3 nguyên nhân khách quan, trong đó có nguyên nhân giá xăng dầu thế giới giảm liên tục.
Ngay sau khi Tập đoàn Petrolimex thông báo lỗ hơn 1.145 tỉ đồng trong quý 4.2014 đã có nhiều ý kiến cho rằng đây là điều bất hợp lý, vì Petrolimex được chủ động điều chỉnh giá ở một biên độ nhất định mà còn kêu lỗ thì các doanh nghiệp xăng dầu khác sẽ ra sao?
Theo báo cáo vào ngày 14.2.2015, Tập đoàn xăng dầu Việt Nam Petrolimex báo lỗ 1.325,9 tỷ đồng (cùng kỳ lãi 295,6 tỷ đồng) và qua đó kéo sập kết quả cả năm, ghi nhận lỗ 350,6 tỷ đồng, đảo ngược kết quả lãi của năm 2013 là 1.377,9 tỷ đồng.
Dẫn đến, lãi cơ bản trên cổ phiếu (EPS) quý IV bị âm 1.239 đồng/cp và cả năm 2014 âm 328 đồng/cp.
Theo ghi nhận tại báo cáo tài chính riêng Công ty mẹ, trong quý IV, công ty mẹ Petrolimex lỗ nặng 782,4 tỷ đồng (gấp 8,4 lần mức lỗ cùng kỳ 2013) và khiến mức lãi cả năm giảm còn 67,3 tỷ đồng (bằng 9,5% cùng kỳ).
Tại văn bản giải trình gửi Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, Tổng giám đốc Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam Trần Văn Thịnh cho biết, số lỗ quý IV công ty mẹ gấp hơn 8 lần cùng kỳ là do thời gian này giá xăng dầu thế giới giảm liên tục với biên độ lớn, vượt các dự báo nên ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả kinh doanh của các công ty khai thác cũng như kinh doanh mặt hàng xăng dầu.
Điều này khiến Petrolimex tin rằng hầu hết các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu quý IV/2014 đều phát sinh lỗ.
Bên cạnh đó, theo Petrolimex, Nghị định 83 về kinh doanh xăng dầu của Chính phủ có hiệu lực thi hành từ 1/11/2014 quy định công thức tính giá cơ sở được tính bình quân của 15 ngày sát với ngày tính giá của chu kỳ dự trữ xăng dầu, trong khi Tập đoàn luôn phải đảm bảo tồn kho dự trữ tối thiểu là 30 ngày dẫn đến kết quả kinh doanh quý IV/2014 bị lỗ.
Ngoài ra, lợi nhuận hoạt động tài chính lỗ là do Công ty mẹ trích lập dự phòng đầu tư vào các công ty con, công ty liên doanh, liên kết và lỗ do chênh lệch tỷ giá phát sinh trong kỳ.
Cảm thông với con số lỗ tương đối lớn của Petrolimex, song trả lời trên báo Đất Việt,chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan cho rằng, để đo lường ảnh hưởng của giá xăng dầu thế giới làm Petrolimex thua lỗ đến mức nào thì phải có các thông số, kết quả phân tích sâu vào báo cáo tài chính của Petrolimex.
Tuy nhiên trên thực tế, các chuyên gia kinh tế như bà Phạm Chi Lan không được tiếp cận các thông tin này để có thể phân tích điều Petrolimex đưa ra xác đáng đến đâu.
"Chắc chắn là hiệu quả kinh doanh của Petrolimex sẽ thấp đi nhưng có đến mức thua lỗ hay không, bao nhiêu phần trăm lỗ của tập đoàn do giá xăng dầu thế giới giảm hay do biên độ 30 ngày dự trữ và 15 ngày điều chỉnh giá một lần... thì cần phải phân tích kỹ các thông số mới biết được", bà Lan nhấn mạnh.
Có một điều khiến chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan băn khoăn là, Nghị định 83 quy định thời gian như vậy và Petrolimex được quyền tăng giá theo biên độ nhất định tại sao trước đây họ không kêu? Giờ đến khi giá thế giới giảm, ảnh hưởng đến tập đoàn thì họ mới kêu?
"Đó là điều không hợp lý! Những Chính sách nào có lợi cho Petrolimex thì họ không nói gì, nhưng đến lúc nào đó có một chút có thể gây thiệt hại cho tập đoàn thì họ kêu ời ời rằng cơ chế đó là không hợp lý", bà Phạm Chi Lan nhận xét.
Tuy nhiên, trao đổi với PV báo Một thế giới, TS Lê Đăng Doanh, nguyên Viện trưởng Viện Quản lý Kinh tế Trung ương cho rằng, việc Petrolimex, doanh nghiệp xăng dầu lớn nhất báo lỗ là một điều đáng quan ngại.
"Petrolimex với vị thế thống lĩnh thị trường còn bị lỗ thế, câu hỏi đặt ra là các doanh nghiệp xăng dầu khác hoạt động theo điều kiện tương tự của Petrolimex có bị lỗ hay không, mức độ lỗ có tương đương với quy mô thị trường của họ hay không".
Điều gây ngạc nhiên, theo ông Lê Đăng Doanh, đó là Petrolimex được chủ động điều chỉnh giá ở một biên độ nhất định mà giờ tập đoàn này kêu lỗ. Do đó, cần hỏi lại lý do Petrolimex lỗ và nên có kiểm toán độc lập xem xét việc báo lỗ của Petrolimex.