"GS quần đùi" Trương Nguyện Thành: Thất nghiệp thì phải về Mỹ thôi!

Sau hơn 1 năm gắn bó với Trường ĐH Hoa Sen trên cương vị Phó hiệu trưởng điều hành, GS Trương Nguyện Thành đã quyết định chia tay cán bộ giảng viên, sinh viên. 

Ngày 4/5, từ Mỹ, ông viết email gửi cho nhà trường, chia sẻ: "Đến hôm nay có lẽ các anh/chị/em đã biết thông tin về việc công nhận vị trí Hiệu trưởng của tôi qua thầy Hiệp, Hiệu trưởng. 

Tuy được tín nhiệm bởi Hội đồng Quản trị của Đại học Hoa Sen với 16/18 phiếu, quy trình công nhận vị trí Hiệu trưởng theo Luật Giáo dục ĐH Việt Nam thì tôi chưa đạt đủ tiêu chuẩn 5 năm kinh nghiệm quản lý khoa/phòng của một cơ sở giáo dục ĐH Việt Nam.

 Do đó Bộ, Sở GD-ĐT không đủ cơ sở để đề xuất UBND TP công nhận vị trí Hiệu trưởng của tôi. Đây là điều đáng tiếc ngoài mong đợi của HĐQT, toàn thể giảng viên, nhân viên, và sinh viên cũng như của riêng tôi…".

Ngày 14/6, GS Trương Nguyện Thành đã về Việt Nam giao lưu, truyền cảm hứng cho các bạn sinh viên thay đổi tư duy để vươn lên, khởi nghiệp… Nhân dịp này, PV đã có cuộc trò chuyện với ông xoay quanh vụ việc không được công nhận hiệu trưởng.

Lý do vì sao ông không tiếp tục làm việc ở ĐH Hoa Sen mà trở về Mỹ?

GS Trương Nguyện Thành: Thất nghiệp thì phải về thôi (cười). Có thể hiểu thế này, vấn đề thứ nhất, ĐH Hoa Sen đang khá ổn định, đang trong giai đoạn chuyển tiếp nên cần có hội đồng quản trị mới, hiệu trưởng mới. 

Khi hội đồng quyết định không công nhận vị trí hiệu trưởng của tôi và hỏi tôi gắn bó lâu dài với ĐH Hoa Sen ở vị trí hiệu phó điều hành được không? Tôi nói rằng, nếu đứng về khía cạnh nghĩ cho tổ chức thì chuyện tôi ở lại là không nên, không tốt. 

Tức là, nếu tôi ở lại sẽ rất khó cho hội đồng quản trị tìm hiệu trưởng mới. Bởi hiệu trưởng nào cũng muốn chọn hiệu phó phù hợp với chiến lược của họ. Vấn đề hơi tế nhị nữa là không có hiệu trưởng nào muốn người dưới trướng mình có tầm ảnh hưởng hơn mình. 

Chính vì vậy, nếu tôi không còn ở ĐH Hoa Sen nữa thì hội đồng quản trị dễ tìm được hiệu trưởng.

Có dư luận cho rằng ông trở về Mỹ do... giận vì không được làm hiệu trưởng?

GS Trương Nguyện Thành: Có lẽ dư luận hiểu lầm chia sẻ về Mỹ của tôi trên Facebook cá nhân là phản ứng qua kết luận của Bộ Giáo dục. Tôi hoàn toàn không nghĩ hay tự ái gì cả. Tôi cho rằng Bộ, Sở làm đúng theo Luật Giáo dục ĐH của Việt Nam.

Chuyện đó tôi hoàn toàn đồng ý và chấp nhận. Có những bất cập của luật để cho Quốc hội chỉnh sửa, còn chuyện chấp hành luật là phải chấp hành luật, việc này tôi thấy rất nhẹ nhàng.

Tôi khẳng định khi về Việt Nam không phải vì tiền và danh vọng. Khi tôi từ Mỹ về Hoa Sen thì lương của tôi đã giảm hơn 1 nửa, danh vọng thì các bạn biết rồi đấy.

Ông có thể cho biết các nước quy định chức vụ hiệu trưởng như thế nào?

GS Trương Nguyện Thành: Ở nước ngoài, họ không có tiêu chí nào cụ thể. Ở mỗi trường thì thường tự chủ quyết định chức vụ này. Cụ thể họ sẽ tập hợ các thành phần gồm các cựu hiệu trưởng, các nhà hảo tâm, cựu sinh viên… Sau đó thì sẽ lấy ý của những người này rồi trình lên trên và bổ nhiệm vị trí hiệu trưởng.

Theo GS, một hiệu trưởng lý tưởng phải hội tụ những tố chất như thế nào?

GS Trương Nguyện Thành: Hiệu trưởng phải có nhận định mục tiêu, tầm nhìn của trường ít nhất 5-10 năm là gì, giúp trường đi tới đâu. Hiệu trưởng phải vượt ra khỏi chuyên môn của mình và khả năng của mình. 

Ví dụ, chuyên môn của tôi là hóa học, công nghệ thông tin, tôi phải nhìn ra ngoài tầm quan trọng của hóa, nhìn ra xã hội và thị trường lao động. 

Ở Việt Nam mọi người hiểu "hơi mập mờ" giữa quản lý và lãnh đạo. Đây là 2 phạm trù hoàn toàn khác nhau. Quản lý là làm công việc đã có và làm đúng quy trình. Còn lãnh đạo phải tạo ra việc làm mới, quan trọng hơn. Cho nên một người quản lý giỏi chưa hẳn là lãnh đạo giỏi. 

Tố chất của người lãnh đạo là nhìn thấy tương lai, có thể truyền lửa được cho cộng đồng của họ, hướng về tương lai đó. 

Nghĩa là hiệu trưởng phải là lãnh đạo có tầm nhìn xa, còn công việc quản lý hàng ngày để cho người khác?

GS Trương Nguyện Thành: Chính xác! Thực sự vấn đề quản lý để cho hiệu phó làm, đó không phải việc của hiệu trưởng.

Công việc của hiệu trưởng là nghĩ về tương lai 5-10 năm cho trường, gợi mở tương lại cho sinh viên của mình. Nếu hiệu trưởng dành quá nhiều tâm sức để quán xuyến công việc nội bộ thì không còn thời gian nghĩ cho tương lai.

Khi ông quyết định trở về Mỹ, cảm xúc của sinh viên, người thân như thế nào?

GS Trương Nguyện Thành: Có nhiều sinh viên chia sẻ họ bồi hồi, ngậm ngùi khi tôi trở về Mỹ. Có sinh viên nói không thể tập trung học trong 2-3 ngày khi tôi đi. Đặc biệt nhóm tinh hoa được tôi trực tiếp đào tạo, các em cảm thấy mất mát nhiều hơn.

Tôi trở lại Mỹ sau chuyến đạp xe xuyên Việt, sinh viên "đòi" ra sân bay tiễn tôi. Tuy nhiên, tôi cố tình đặt vé máy bay lúc 5h sáng, phần vì không muốn các em cực, phần vì tôi không chịu đựng được sự chia tay.

Quyết định trở về Mỹ, một nhân viên trường ĐH Hoa Sen đã gửi cho tôi một lá thư rất xúc động. Ai cũng biết, ĐH Hoa Sen từng trải qua cuộc "nội chiến". Tôi về trường ở cuối cuộc "nội chiến" đó.

Trong thư, người này nói rằng: "Ngày anh vào ĐH Hoa sen, tôi rất băn khoăn cho tương lai của Hoa Sen. Nhưng ngày anh đi thì tôi lại hối tiếc ngàn lần". Trước khi tôi về trường, người này ở "phe" biên kia, không ủng hộ tôi, giờ họ thấy được những đóng góp của tôi cho ĐH Hoa Sen, họ hoàn toàn cảm thấy hối tiếc.

Người thứ 2 không gửi thư thẳng cho tôi mà viết lên trang Facebook cá nhân. Đây cũng là một nhân viên của ĐH Hoa Sen ủng hộ các lãnh đạo cũ. Cho nên cô ấy rất lo lắng khi tôi về trường.

Tuy nhiên, trải qua thời gian, cô ấy thấy được những hành động của tôi, đã có cái nhìn khác. "Tôi không chấp nhận những ai nói tiêu cực về Hoa Sen. Và người thay đổi tôi là anh Thành. Anh cho tôi thấy tương lai của ĐH Hoa Sen, nhìn vào những điều tích cực".

Những tình cảm của cán bộ nhân viên, sinh viên trường ĐH Hoa Sen dành cho tôi, tôi cho đó là thành công về đắc nhân tâm. Nhiều người hỏi tôi đóng góp lớn nhất cho ĐH Hoa Sen là gì, tôi đáp rằng lúc đó tinh thần của giảng viên, sinh viên trong mớ hỗn loạn, rối như tơ vò. Tôi đã thuyết phục họ đặt niềm tin vào tương lai, nhờ vậy mà Hoa Sen thoát ra khỏi thời kỳ hỗn loạn.

Còn đối với người thân thì khi tôi quyết định về Việt Nam thì họ rất sốc. Nhưng đến tuổi này tôi cho phép tôi quyết định cuộc đời của mình, cho nên người thân ủng hộ, còn khi trở lại Mỹ họ cũng vui vẻ.

Điều gì ông còn hối tiếc khi chia tay ĐH Hoa Sen?

GS Trương Nguyện Thành: Đúng là cũng có nhiều hối tiếc. Đó là những nền tảng tôi xây dựng, những chiến lược tôi xây dựng có tầm nhìn 5-10 năm, có thể hơn nữa, giờ chưa hoàn thành được.

Vì chiến lược của tôi là ngôi nhà 20 tầng, tôi đã xây nền móng hết cả rồi. Thật ra ai xây cũng được nhưng tôi hơi lăn tăn không biết khi người mới về có thấy được tầm nhìn của mình, có xây được ngôi nhà 20-25 tầng cho ĐH Hoa Sen không?

Bên cạnh đó, sinh viên, giảng viên và nhân viên ĐH Hoa Sen dành tình cảm cho tôi rất nhiều. Họ ủng hộ, đối xử với tôi rất tốt. Có nhiều sinh viên được tôi thay đổi tư duy tích cực, ngày càng tiến bộ. Trên phương diện tình cảm đó là những thứ đem lại cảm xúc cho tôi.

Có sự băn khoăn nào cho ĐH Hoa Sen thời điểm này không, thưa ông?

GS Trương Nguyện Thành: Chắc chắn không tránh khỏi những băn khoăn và điều này đưa ra một thực tế, đó là "đời không phải lúc nào cũng màu hồng". 

Giống như việc có tiến phải có thoái, có thắng phải có thua, không thể trăm trận trăm thắng. Cho nên, vấn đề quan trọng nhất là học được bài học gì từ "cuộc chiến" đó. Đó là bài học thực tế ở đời.

Trong trường hợp ĐH Hoa Sen có hiệu trưởng mới, vị này cần sự tư vấn của ông, ông có sẵn lòng?

GS Trương Nguyện Thành: Tôi sẵn sàng bất cứ trường nào, không riêng gì Hoa Sen. Tôi không phải là người giấu nghề, giấu kiến thức. 

Khi tôi ra Thừa Thiên Huế, tôi trao đổi kinh nghiệm với cán bộ, sinh viên trường Cao đẳng Kỹ thuật Huế, ra Đà Nẵng tôi trao đổi kỹ năng mô phạm với Trung tâm Phát triển nghề nghiệp.

Tôi đến nói chuyện, chia sẻ chân tình với các trung tâm khởi nghiệp ở Việt Nam. Tôi nghĩ rằng, khi mình giúp ai đó thành công, ở một khía cạnh nào đó, mình cũng thành công.

Ông có dự định sẽ quay trở về Việt Nam thời gian dài lần thứ 2?

GS Trương Nguyệt Thành: Vừa rồi tôi và có vừa có chuyến đạp xe xuyên Việt mang lại nhiều niềm vui, bài học tôi dạy được cho con trai. Tôi sẽ tiếp tục quay trở lại Việt Nam nhưng việc giảng dạy, gắn bó với một ngôi trường nào đó xin được bỏ ngõ.

Xin cảm ơn ông!

Viết Dũng