“Lễ hội tết cá” nét đặc riêng của người Tày Hà Giang

Ngày 9.9 hằng năm, người Tày ở xã Mậu Duệ, huyện Yên Minh, tỉnh Hà Giang tổ chức lễ hội Tết cá. Lễ hội có ý nghĩa quan trọng trong cuộc sống nông nghiệp của người dân nơi đây.

Dù giàu hay nghèo cũng phải có một bữa cơm, cá tươm tất để mời anh em dòng họ, đó là quan niệm của người Tày khi tổ chức tết cá.

Cư dân Tày ở xã Mậu Duệ, huyện Yên Minh, tỉnh Hà Giang tổ chức tết cá để cầu cho mưa thuận gió hoà, mùa màng bội thu, cũng là để tưởng nhớ đến công lao người đã mang tới cho cư dân Tày nơi đây nghề trồng lúa nước.

Tết cá xã Mậu Duệ xuất phát từ truyền thống nuôi cá chép ruộng thuộc các thôn vùng thấp, là tết mừng lúa mới, tết mong muốn mùa màng bội thu. Người dân ở đây quan niệm, thưởng thức món cá chép ruộng là thưởng thức những tinh hoa của đất trời, cầu mong cho mưa thuận, gió hòa, cây cối tốt tươi.

Những con cá chép được bà con thả vào đồng ruộng sau khi cấy lúa, cá cứ thế sinh sống và trưởng thành cho đến khi lúa được thu hoạch thì cũng là lúc bà con bắt và tuyển chọn những con cá to, khỏe đem đến lễ hội.

Trong Tết Cá, có 2 phần chính là phần lễ và phần hội. Phần lễ là phần chế biến, chuẩn bị các món ẩm thực từ cá chép ruộng để dâng cúng tổ tiên. Trong mâm cỗ cúng thường có từ 7 - 9 món ăn chế biến từ cá chép ruộng, nhưng quan trọng nhất và không được thiếu 3 món chính là: Cá rán, cá nướng và cá đồ măng chua.

Phần hội trong Tết Cá là cuộc thi bơi của các chú cá (hay còn gọi là Hội đua cá). Các “vận động viên” cá chép được buộc một sợi dây dù (hoặc cước) vào lưng và nối với những chiếc phao, thuyền gỗ nhỏ. Sau đó chúng được đặt vào những làn nước đã chuẩn bị sẵn và các chủ cá té nước để cho cá bơi ngược dòng. Cá nào đến đích trước sẽ dành phần thắng.

Thông qua lễ hội đua cá nhằm phát huy nét văn hóa truyền thống của người Tày địa phương, đồng thời giữ gìn và lưu truyền một trò chơi dân gian đẹp, mang đậm bản sắc dân tộc trong bức tranh văn hóa đa màu sắc.

Hoàng Nhung (Tổng hợp)