Đại dịch Covid-19 có nhiều diễn biết phức tạp khiến nhiều doanh nghiệp phải ngừng sản xuất kinh doanh, nhân viên nghỉ việc hoặc tạm thời nghỉ làm. Tuy nhiên có những quyền lợi của người lao động cần chú ý vì có liên quan đến quyền lợi của mình.
1. Được hưởng lương theo thoả thuận
Theo như quy định tại điều 98 Bộ Luật Lao động năm 2012, người sử dụng lao động sẽ được phép cho người lao động ngừng việc nhưng với điều kiện phải trả lương.
Tiền lương ngừng việc như sau: Nếu do lỗi của người sử dụng lao động, thì người lao động được trả đủ tiền lương; Nếu do lỗi của người lao động thì người đó không được trả lương; những người lao động khác trong cùng đơn vị phải ngừng việc được trả lương theo mức do hai bên thoả thuận nhưng không thấp hơn mức lương tối thiểu vùng; Nếu vì sự cố điện, nước mà không do lỗi của người sử dụng lao động, người lao động hoặc vì các nguyên nhân khách quan khác như thiên tai, hoả hoạn, dịch bệnh nguy hiểm... thì tiền lương ngừng việc do hai bên thoả thuận nhưng không thấp hơn mức lương tối thiểu vùng.
Vì thế, theo quy định này, người lao động phải ngừng việc, nghỉ làm do dịch Covid-19 sẽ được trả lương theo sự thoả thuận với doanh nghiệp nhưng không thấp hơn mức lương tối thiểu vùng.
Theo điều 3 Nghị định 90 năm 2019 quy định mức lương tối thiểu theo từng vùng hiện nay như sau: Vùng I, mức 4.420.000 đồng/tháng; Vùng II, mức 3.920.000 đồng/tháng; Vùng III, mức 3.430.000 đồng/tháng; Vùng IV, mức 3.070.000 đồng/tháng.
2. Chế độ tiền lương, bảo hiểm của người lao động bị cách ly
Đối với trường hợp những người lao động đang làm việc bình thường mà phải ngừng do cách ly vì dịch bệnh (không phải do lỗi của người lao động) thì người lao động được nhận lương ngừng việc với mức do hai bên thoả thuận nhưng không thấp hơn mức lương tối thiểu vùng.
Ngoài ra, theo khoản 2, điều 130 Bộ Luật Lao động năm 2012, nếu nghỉ làm vì cách ly mà ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh, thậm chí là gây thiệt hại thì người lao động cũng không phải bồi thường.
Liên quan đến chế độ bảo hiểm, tại Công văn 422/BHXH-CSXH ngày 13/02/2020, BHXH Việt Nam đã đề xuất Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đồng ý đối với những người bị cách ly y tế để phòng dịch theo quyết định của cơ quan có thẩm quyền được hưởng chế độ ốm đau trong thời gian cách ly.
Cụ thể, trường hợp điều trị nội trú có giấy ra viện; Trường hợp điều trị ngoại trú, có giấy chứng nhận nghỉ việc hưởng BHXH hoặc giấy ra viện có chỉ định của y, bác sỹ điều trị cho nghỉ thêm sau thời gian điều trị nội trú; Trường hợp cách lý tại cơ sở, có giấy chứng nhận thời gian thực hiện cách ly y tế do cơ sở thực hiện cách ly y tế cấp; Trường hợp cách ly tại nhà, có giấy chứng nhận nghỉ việc hưởng BHXH do trạm y tế xã, phường, thị trấn nơi người lao động cư trú cấp.
Về chế độ ốm đau của người lao động. Theo điều 26 Luật BHXH năm 2014, người lao động sẽ được nghỉ chế độ ốm đau 30 ngày/năm nếu đã đóng BHXH dưới 15 năm; 40 ngày/năm nếu đã đóng từ đủ 15 năm đến dưới 30 năm; 60 ngày/năm nếu đã đóng từ đủ 30 năm trở lên mà làm việc trong điều kiện bình thường. Với những ngành nghề, công việc nặng nhọc, độc hại thì được nghỉ thêm 10 ngày/năm.
Mức hưởng chế độ ốm đau được tính theo tháng và bằng 75% mức tiền lương đóng BHXH của tháng liền kề trước khi nghỉ việc. Nếu nghỉ theo ngày thì mức trợ cấp ốm đau một ngày bằng mức trợ cấp theo tháng chia cho 24 ngày.
3. Công ty được quyền chấm dứt hợp đồng với nhân viên vì dịch bệnh?
Thay vì cho nhân viên tạm thời nghỉ việc, khá nhiều doanh nghiệp đã đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trước thời hạn với người lao động.
Lý do được đưa ra là do dịch bệnh có ảnh hưởng nghiêm trọng đến việc sản xuất kinh doanh, dẫn đến việc công ty gặp tổn thất hết sức nặng nề.
Pháp luật cũng hoàn toàn cho phép các công ty làm việc này.
Bởi theo điểm c, khoản 1, điều 38 Bộ Luật Lao động năm 2012: Người sử dụng lao động có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trong trường hợp do thiên tai, hỏa hoạn hoặc những lý do bất khả kháng khác (địch họa, dịch bệnh...) mà người sử dụng lao động đã tìm mọi biện pháp khắc phục nhưng vẫn buộc phải thu hẹp sản xuất, giảm chỗ làm việc.
Vì thế đối với những trường hợp xảy ra dịch bệnh, người sử dụng lao động có quyền được đơn phương chấm dứt hợp đồng lao độngvowis người lao động.
Tuy nhiên, trước khi chấm dứt hợp đồng, người sử dụng lao động phải báo cho người lao động biết trước ít nhất 45 ngày đối với hợp đồng lao động không xác định thời hạn; ít nhất 30 ngày đối với hợp đồng lao động xác định thời hạn; ít nhất 3 ngày làm việc đối với hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn dưới 12 tháng.
Ngoài ra đối với các trường hợp người lao động làm việc thương xuyên đủ từ 12 tháng trở lên cũng sẽ được hưởng trợ cấp thôi việc với mức trợ cấp mỗi năm làm việc bằng một nửa tháng lương.
Giữa lúc đại dịch Covid-19 đang bùng phát dữ dội, người lao động cần làm theo các khuyến cáo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ y tế...để bảo vệ sức khoẻ cho bản thân và những người xung quanh.