Nhiều chuyên gia đánh giá vấn đề tiêu cực, gian lận, tham nhũng trong các dự án ODA vẫn đang là một thực trạng đáng lo ngại đối với các cơ quan quản lý Việt Nam cũng như các nhà tài trợ.
Ông Anders Hjorth Agerskov, Văn phòng Phó Chủ tịch phụ trách liêm chính của WB đã cung cấp những số liệu cho thấy rủi ro tiềm ẩn trong các dự án ODA mà WB cấp vốn cho Việt Nam có thể rất lớn. Hiện Việt Nam đứng thứ 2 trong danh sách khách hàng của WB ở khu vực Đông Á – Thái Bình Dương có khiếu nại về tính liêm chính, chỉ sau Indonesia.
Tổng số lời khiếu nại liên quan đến các dự án ODA thời gian qua lên tới 189, với tổng giá trị các dự án có khiếu nại tương đương 11,3 tỷ USD. Các ngành có khiếu nại nhiều nhất là Giao thông/ICT và Cấp nước, tiếp theo là Nông nghiệp và Năng lượng.
Những vụ tham nhũng, gian lận trong các dự án ODA được phát hiện và xử lý
trong thời gian qua chưa tương xứng với đánh giá về mức độ rủi ro trong lĩnh vực này
VTC đưa tin, về việc này, Phó Tổng thanh tra Chính phủ Trần Đức Lượng thừa nhận, thực tế những vụ tham nhũng, gian lận trong các dự án ODA được phát hiện và xử lý trong thời gian qua chưa tương xứng với đánh giá về mức độ rủi ro trong lĩnh vực này. Ông Lượng cho biết, toàn phát hiện tham nhũng ODA qua đường vòng.
Theo ông Lượng, cho tới nay, những vụ việc điển hình liên quan tới các dự án ODA không nhiều, trong đó có thể kể đến vụ Ban quản lý các dự án (PMU18) thuộc Bộ Giao thông vận tải năm 2005; vụ án nhận hối lộ tại Đại lộ Đông – Tây (PCI) năm 2008; gần đây nhất là nghi án hối lộ tại dự án Đường sắt đô thị Hà Nội (JTC) hiện đang trong quá trình điều tra.
“Điều cần lưu ý là cả 3 vụ việc điển hình nêu trên đều được phát hiện theo “đường vòng”. Theo đó những nghi vấn tham nhũng, sai phạm không phải do chủ đầu tư hay các cơ quan nhà nước có trách nhiệm quản lý nguồn vốn ODA phát hiện mà do báo chí nước ngoài đưa tin (vụ việc PCI và JTC), hay vụ án PMU được cơ quan điều tra phát hiện từ một vụ án hình sự khác (cá độ bóng đá)”, ông Lượng cho biết.
Theo phân tích của ông Lượng, mặc dù phần lớn ODA là tiền đi vay mà Việt Nam phải hoàn trả trong tương lai, tuy nhiên trên thực tế còn tâm lý coi tất cả các khoản ODA như viện trợ không hoàn lại, khiến các địa phương, các bộ, ngành đặt mục tiêu được phê duyệt ODA là ưu tiên cao nhất, mà chưa chú trọng tới yêu cầu phải sử dụng hiệu quả nguồn vốn này.
Vũ Đậu (Tổng hợp)