Vì sao chậm công bố nguyên nhân cá chết hàng loạt ở miền Trung?

Lý giải về việc chậm công bố nguyên nhân cá chết hàng loạt ở miền Trung, Bộ trưởng Trương Minh Tuấn việc điều tra nguyên nhân và thủ phạm là hai việc khác nhau. Vì vậy việc công bố ai là thủ phạm cần điều tra để xác minh chứng cứ, có sự tham gia của cơ quan bảo vệ pháp luật, các ngành, địa phương.

Tại buổi họp báo công bố nguyên nhân, thủ phạm gây ra hiện tượng cá chết hàng loạt ở miền Trung, trước câu hỏi của báo chí cho rằng quy trình công bố nguyên nhân cá chết đến nay xác định là chậm so với bức xúc của dư luận, Bộ trưởng Trương Minh Tuấn khẳng định, việc công bố hôm nay thể hiện chủ trương công khai của Đảng và Nhà nước.[mecloud]AFkPUi0nZo[/mecloud]

Theo Bộ trưởng Tuấn, ngay từ đầu lãnh đạo Đảng, Nhà nước đã quyết liệt chỉ đạo yêu cầu điều tra nhanh chóng xác định nguyên nhân, thủ phạm gây ra, đánh giá hậu quả gây ra, hỗ trợ người dân bị ảnh hưởng... Công bố nguyên nhân là để giải quyết kịp thời hiệu quả, công bố thủ phạm là để khắc phục hậu quả.

"Điều tra nguyên nhân và thủ phạm là hai việc khác nhau. Việc công bố ai là thủ phạm cần điều tra để xác định chứng cứ, có sự tham gia của cơ quan bảo vệ pháp luật, các ngành, địa phương. Kết quả điều tra là khách quan, hoàn toàn loại trừ các nguyên nhân làm chậm quá trình. Các cơ quan đã làm việc nỗ lực hết mình. Thời gian qua có sự bức xúc vì chậm công bố nguyên nhân, đây là điều bình thường vì ảnh hưởng đến đời sống người dân nhưng sự phản ứng thái quá làm nhiễu loạn thông tin, ảnh hưởng đến quá trình điều tra. Một số thế lực lợi dụng sự việc này để kích động, gây bất an trong nhân dân. Chúng tôi tôn trọng sự bức xúc của người dân nhưng không chấp nhận sử dụng bức xúc để chống đối Đảng, Nhà nước", Bộ trưởng Tuấn nói. 

Giải đáp thắc mắc của dư luận, Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Chu Ngọc Anh cũng cho biết, ngay khi sự việc xảy ra Thủ tướng đã phân công các bộ ngành liên quan khẩn trương tìm ra nguyên nhân. Các nhà khoa học đã vào cuộc với nỗ lực và cố gắng cao nhất. Quá trình tiếp cận bằng nhiều phương pháp khoa học khác nhau, trong đó có các nhà khoa học nước ngoài. Có khó khăn là chúng ta phải tìm kiếm những dấu vết ngay tại thực địa, dưới đáy biển và cả hồi tố.

Theo Bộ trưởng Chu Ngọc Anh, nhiều chuyên gia đến từ Nhật, Pháp, Đức, Mỹ... đã bổ sung dữ liệu cùng nhà khoa học Việt Nam đối chứng phân tích chỉ tiêu, từ đó có những chứng cứ được các nhà khoa học quốc tế thừa nhận. Kết quả công bố hôm nay thể hiện nỗ lực của các nhà khoa học cũng như trình độ và năng lực trong việc giải quyết những vấn đề phức tạp.

Bộ trưởng Anh cũng chỉ ra, vào tháng 12/2004, tại Nhật Bản có sự cố môi trường nghiêm trọng, tuy nhiên hơn một năm sau, hội đồng đánh giá với những chuyên gia hàng đầu mới có thể kết luận được nguyên nhân là từ công ty gang thép FJE.[mecloud]DAxHbATw7B[/mecloud]

Trả lời câu hỏi về quá trình xác định nguyên nhân cá chết ở miền Trung, Bộ trưởng Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà cho biết, việc xác định nguyên nhân cần chứng cứ khoa học chặt chẽ, bài bản. Thủ tướng chỉ đạo sự cố xảy ra diện rộng, phức tạp nên phải làm khoa học, khách quan, bài bản chính xác.

Theo Bộ trưởng Trần Hồng Hà quá trình xác định nguyên nhân cá chết được thực hiện theo 3 tiến trình.

Thứ nhất tìm hiểu rõ nguyên nhân, cái gì đang diễn ra ở vùng biển miền Trung, cơ chế gì gây ra hải sản chết hàng loạt. Huy động hơn 100 nhà khoa học trong và ngoài nước tiến hành lấy mẫu cá, mẫu nước, sinh vật...đồng thời thực hiện nhiều hoạt động từ việc xác định sự việc từ vệ tinh, đến việc cử các nhà khoa học xuống biển xác định bản chất.

Kết quả phân tích của hàng nghìn thí nghiệm, có thí nghiệm xác định độc tố kim loại nặng phải hàng tuần mới có kết quả. Nhiều thông số cần kiểm chứng để đảm bảo tính pháp lý. Khi có kết quả, chúng tôi tổ chức hội đồng khoa học của nhà nước đánh giá, lấy ý kiến phản biện độc lập của các nhà khoa học quốc tế. Từ đó mới công bố. Quá trình di chuyển đó là của một hợp chất theo dòng hải lưu từ Hà Tĩnh đến Thừa Thiên - Huế. Đây là một ổ độc hấp thu kim loại trực tiếp, bản thân nó có nhu cầu ôxy, đi đến đâu lấy ôxy và gây độc tố làm cá chết. 

Thứ hai là xác định nguồn gây ô nhiễm từ đâu: Rà soát hàng trăm cơ sở có nguồn thải ra biển miền Trung: Formosa Hà Tĩnh, nhà máy điện Hà Tĩnh và khu công nghiệp Hà Tĩnh. Quá trình kiểm tra đã phát hiện vấn đề sai sót, lỗi, xác định chỉ có lò luyện cốc là thải ra...

"Đến nay chúng tôi có đủ bằng chứng thuyết phục, xác định nguồn thải từ Formosa và lò luyện cốc", Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho hay.

H.Yên (Tổng hợp)