Trước đó, ngày 23/9, hệ thống giám sát y tế của Tp.HCM báo cáo ca nghi ngờ đậu mùa khỉ là một bệnh nhân nữ 35 tuổi đi du lịch từ Dubai (Các Tiểu vương quốc Ảrập thống nhất, UAE) về.
Ngày 25/9, cả 2 mẫu xét nghiệm PCR thực hiện tại Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Tp.HCM và Viện Pasteur Tp.HCM cho kết quả bệnh nhân trên dương tính với đậu mùa khỉ. Đây cũng là ca mắc đậu mùa khỉ đầu tiên tại Việt Nam được ghi nhận.
Theo GS.TS Phan Trọng Lân, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế), đây là trường hợp bệnh nhân mắc bệnh đậu mùa khỉ ở nước ngoài. Bệnh nhân có các biểu hiện lâm sàng từ ngày 18/9 và ngày 22/9 về Việt Nam, đến ngày 23/9 đã chủ động đến khám ở Bệnh viện Từ Dũ. Sau đó được tư vấn vào Bệnh viện Da liễu Tp.HCM, tiếp theo được chuyển sang Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Tp.HCM. Toàn bộ quá trình chuyên môn kỹ thuật tại các cơ sở điều trị đã được khuyến cáo.
Các chuyên gia cho biết, đây trường hợp đã ở nước ngoài hơn 60 ngày và có biểu hiện ở nước ngoài, tức là mắc bệnh từ nước ngoài, không phải mắc bệnh tại Việt Nam. Kể từ khi phát hiện nghi ngờ, bệnh nhân đã được coi như một trường hợp dương tính, vì vậy Bộ Y tế và Tp.HCM đã xử lý toàn bộ các khâu giám sát, xét nghiệm, khoanh vùng... theo hướng dẫn khuyến cáo.
Kết quả định danh dựa vào trình tự gene xác định, bệnh nhân mắc bệnh đậu mùa khỉ chủng Monkeypox virus thuộc clade IIb. Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), Monkeypox virus được chia thành clade-I và II. Clade II chia thành IIa và IIb. Các virus của clade IIb đang lưu hành và gây dịch ở nhiều quốc gia trên thế giới từ đầu năm 2022 đến nay.
Song song với việc giải mã bộ gene vi-rút, các bác sĩ, nhân viên y tế của Bệnh viện Bệnh nhiệt đới đã điều trị, chăm sóc bệnh nhân an toàn, hiệu quả cũng như phối hợp với Trung tâm Kiểm soát bệnh tật điều tra dịch tễ, khoanh vùng, cách ly, giám sát người thân và nhân viên y tế tiếp xúc gần với bệnh nhân trước đó.
Về tình hình sức khỏe của bệnh nhân mắc đậu mùa khỉ đầu tiên tại Việt Nam, tại Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Tp.HCM, sau thời gian điều trị, bệnh nhân đã hết sốt, các bóng nước ở mặt, tay, chân… đã khô, tróc vảy và lên da non, các bóng nước ở họng cũng lành, hết đau. Bệnh nhân ăn uống tốt, lên cân, tinh thần lạc quan. Kết quả PCR dịch tiết một số vị trí kiểm tra trên người bệnh nhân hiện đã âm tính.
Quá trình điều trị, bệnh nhân đã tuân thủ tốt quy trình cách ly và xử lý vật dụng cá nhân tránh lây cho cộng đồng. Những trường hợp tiếp xúc gần với bệnh nhân khi về Việt Nam chưa xuất hiện triệu chứng nghi ngờ.
Các chuyên gia đánh giá diễn biến này phù hợp với các trường hợp bệnh đậu mùa khỉ được ghi nhận trên thế giới là không dễ lây lan trong cộng đồng nếu không tiếp xúc trực tiếp da của người lành với da có bóng nước hoặc niêm mạc có bóng nước của người bệnh. Đa số các trường hợp bệnh khỏi sau 10 -14 ngày với cơ địa có miễn dịch bình thường và hết khả năng lây bệnh sau 21 ngày.
Theo công bố từ WHO ngày 12/10, số ca bệnh trong đợt bùng phát dịch bệnh đậu mùa khỉ trên toàn cầu hiện đã vượt 70.000, trong đó có 26 ca tử vong. Kể từ đầu năm 2022 đến nay, WHO đã nhận được báo cáo về sự xuất hiện của dịch đậu mùa khỉ tại 106 quốc gia thành viên ở tất cả 6 khu vực. WHO đồng thời cảnh báo xu hướng giảm số lượng ca bệnh mới không có nghĩa là mọi người có thể chủ quan. Mỹ là nước có số ca mắc bệnh đậu mùa khỉ cao nhất thế giới với hơn 26.000 ca tính đến ngày 3/10.
Hiện nay, ngành y tế Việt Nam đã xây dựng kịch bản khi chưa có ca bệnh, khi có ca xâm nhập và khi có ca lây trong cộng đồng. Các kịch bản đều linh hoạt để bảo đảm kịp thời phòng chống dịch.
- Tình huống 1: Chưa có trường hợp bệnh xâm nhập vào Việt Nam. Các bệnh viện chuẩn bị cơ sở vật chất, khu vực cách ly, trang thiết bị, nhân lực, thuốc, vật tư, hóa chất, phương tiện cho phòng chống dịch; xây dựng quy trình nội bộ tiếp đón, cách ly và điều trị người bệnh đậu mùa khỉ. Bệnh viện đồng thời tổ chức diễn tập phòng chống dịch.
- Tình huống 2: Bệnh xâm nhập vào Việt Nam. Khi ấy, cơ sở y tế tổ chức khu điều trị cách ly riêng cho bệnh nhân đậu mùa khỉ; cập nhật quy trình tiếp đón, cách ly và điều trị người bệnh phù hợp với thực tế tại cơ sở. Tổ chức tập huấn bổ sung cho nhân viên y tế về công tác điều trị, chống nhiễm khuẩn và kiểm soát lây nhiễm.
- Tình huống 3: Dịch lây lan ra cộng đồng. Lúc này, ngành y tế mở rộng khu vực cách ly điều trị, tính toán phương án tự cách ly điều trị tại nhà. Các khoa lâm sàng, đội cấp cứu lưu động... tham gia chống dịch. Người bệnh được phân loại theo mức độ nặng nhẹ để điều trị tại các tuyến phù hợp, hạn chế di chuyển.