Sau nghi lễ cúng Táo quân, các gia đình sẽ mang cá chép ra sông, hồ để thả. Mặc dù vậy không ai biết được ý nghĩa của tục lệ này.
Trong đời sống tín ngưỡng tâm linh của người Việt Nam, cứ đến ngày 23 tháng Chạp hàng năm, sau khi thực hiện nghi lễ cúng Ông Công ông Táo, các gia đình thường mang cá chép ra sông và hồ để thả.
Mặc dù vậy, ý nghĩa của tục lệ này không phải ai cũng biết.
 |
| Thả cá chép sau lễ cúng ông Công ông Táo là tục lệ lâu đời của người Việt. Ảnh: Internet |
Thượng tọa Thích Đức Thiện - Phó chủ tịch, Tổng thư ký Hội đồng trị sự, Giáo hội Phật Giáo Việt Nam cho biết trên Vietnamnet:
“Theo tín ngưỡng dân gian, vào ngày này, người dân mua 2 -3 con cá chép sống thả vào chậu nước sạch, đặt bên cạnh mâm cỗ cúng Táo quân.
Sau khi cúng bái xong, cá được mang ra thả ở sông, hồ đưa các Táo lên Thiên đình báo cáo tất cả việc làm tốt và chưa tốt của con người trong một năm để Thiên đình định đoạt công tội cho tất cả loài người.
Đêm Giao thừa, Táo quân mới trở lại trần gian để tiếp tục công việc trông coi bếp lửa gia đình.
Tuy nhiên, theo giáo lý nhà Phật, hành động thả cá chép mang ý nghĩa phóng sinh”.
Phóng sinh là khơi dậy lòng hiếu sinh và sự lương thiện của con người.
Phóng sinh có nghĩa là nhìn thấy các loại chúng sinh có mạng sống đang bị bắt nhốt, giam cầm, sắp sửa bị giết hại, liền khởi phát lòng từ bi, tìm cách cứu chuộc mạng sống cho chúng.
Ngoài ra, trong tâm thức người Việt, "cá vượt vũ môn" hay "cá chép hóa rồng" còn mang ý nghĩa của sự thăng hoa, biểu tượng của tinh thần vượt khó, sự kiên trì, bền chí chinh phục tri thức để đi tới thành công.
Phóng sinh cá chép ngày ông Công ông Táo không chỉ là một nét đẹp văn hóa, mà còn thể hiện sự từ bi quý báu của người Việt Nam.
Tuy nhiên hiện nay, nhiều người không hiểu rõ được ý nghĩa của việc này mà chỉ chạy theo phong trào.
Nhiều người cho rằng, càng phóng sinh nhiều thì càng được Phật tổ ban cho nhiều tài lộc và may mắn.
Tuy nhiên, trên thực tế đó lại là quan niệm sai lầm và mang hơi hướng mê tín dị đoan.
Thả cá chép thế nào cho đúng với ý nghĩa tâm linh và đúng với mục đích bảo vệ môi trường không phải ai cũng biết.
Nhiều người không phải thả cá mà đổ, ném, quăng cá hoặc ném luôn cả túi ni lông chứa cá xuống ao, hồ, gây ô nhiễm môi trường, mất đi nét đẹp vốn có của tục lệ này”.
Một số lưu ý khi phóng sinh cá:
- Khi thả cá, dùng tay nghiêng từ từ miệng túi nilon hoặc đồ đựng cá xuống nước, để cho cá tự bơi. Hoặc không, đặt cá vào lòng bàn tay, thả nhẹ nhàng xuống nước. Thao tác nhẹ nhàng nhưng nhanh gọn.
- Công đức phóng sinh không phụ thuộc vào cá to hay nhỏ mà phụ thuộc vào tâm rộng mở của người phóng sinh.
- Không đứng ở thành cầu hay các điểm trên cao để ném cá xuống, không những là hành động xấu xí mà cá cũng khó sống được.
- Không phóng sinh cá ở những môi trường bị ô nhiễm.
- Cần chọn nơi ít người câu cá để tránh lòng tham của người săn bắt khi phóng sinh.
- Nên ở lại một chút xem cá được phóng sinh đã bơi khuất chưa, tránh tình trạng cá bị mắc kẹt hoặc bơi ngược, xô dạt vào bờ.
Minh Di (tổng hợp)