1. Dọn dẹp bàn thờ gia tiên khi nào?
Trong văn hóa của người Việt, bàn thờ là nơi vô cùng linh thiêng và tôn kính. Đây là nơi ngự vị của các bậc tổ tiên trong gia đình, thể hiện sự chăm sóc và tôn kính của con cháu đối với tổ tiên.
Do đó, khi lau dọn bàn thờ gia tiên cần phải hết sức cẩn trọng để tránh phạm vào tâm linh, nếu không làm đúng có thể sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe, tài lộc và vận may trong gia đình.
Vào ngày thường, mọi người có thể làm sạch bàn thờ bất cứ khi nào. Tuy nhiên vào dịp Tết, các gia đình thường dọn nhà và thực hiện việc này một cách chu toàn, người ta thường gọi đó là bao sái.
Có hai thời điểm bao sái là ngày đưa ông ông Táo về trời và ngày rước ông Táo về. Chú ý phải dọn dẹp trước đêm giao thừa.
Bởi theo phong tục của người Việt, đầu năm nhiều người rất ngại chuyện quét dọn vì quan niệm mọi tài vận sẽ đi ra khỏi nhà.
Do đó, việc lựa chọn ngày này là bởi đây là thời gian Táo quân vắng mặt, do đó, việc xê dịch bàn thờ mới không gây mạo phạm, khi các Táo trở về bàn thờ đã sạch sẽ.
2. Ai có thể dọn dẹp bàn thờ gia tiên?
Việc dọn bàn thờ không nên nhờ ngoài ngoài giúp đỡ mà tốt nhất nên là người trong nhà (thường là gia chủ), người không bị thương, không đến kỳ.
Gia chủ cũng cần tắm rửa sạch sẽ trước khi lau dọn bàn thờ.
3. Lau dọn bàn thờ gia tiên như thế nào?
Tắm rửa sạch sẽ
Trước khi lau dọn bàn thờ gia tiên, gia chủ cần tắm rửa sạch sẽ và ăn mặc chỉn chu, tránh luộm thuộm vì như thế là không tỏ ra thành kính.
Chuẩn bị đầy đủ vật dụng
Gia chủ cần chuẩn bị khăn, vật dụng để lau dọn sạch dùng riêng cho bàn thờ.
Cần chuẩn bị rượu trắng, pha loãng cùng với nước gừng để lau dọn bàn thờ, nếu nhà nào có tượng Phật và ảnh Phật thì không nên dùng rượu lau dọn mà chỉ nên dùng nước ấm để làm sạch.
Cần chuẩn bị thêm bàn có phủ vải hoặc giấy đỏ để đặt bài vị. Nếu gia đình có bài vị thần linh hoặc bài vị gia tiên thì cần đặt riêng, không được đặt cùng nhau.
Thắp hương thông báo gia tiên
Trước khi dọn dẹp bàn thờ tổ tiên, một trong những việc đầu tiên cần làm là chuẩn bị hoa quả, bát hương, xin phép tổ tiên cho bao sái.
Đồng thời gia chủ muốn chuẩn bị một chiếc bàn chải vải hoặc giấy đỏ để đặt bài vị, bát hương trang trí trên bàn thờ, đợi sau khi hương cháy mới bắt đầu công việc.
Lau dọn bàn thờ như thế nào?
- Trước tiên hạ các đồ muốn lau dọn xuống, sau đó để ngay ngắn tất cả bài vị và đồ thờ cúng, không được vứt lung tung.
Tuyệt đối không hạ hoặc di chuyển bát hương. Theo dân gian, nếu như bát hương bị di chuyển sang hướng xấu có thể gây ra xui xẻo cho gia chủ.
Sau đó dùng khăn sạch đã ngâm rượu gừng, lau toàn bộ các đồ thờ. Dùng khăn khô lau lại và lau lần lượt từng món, không để đồ thờ cúng lăn lóc mà cần xếp ngay ngắn và trang nghiêm.
- Sau khi lau bài vị xong mới dọn bát hương. Cần rửa tay sạch bằng rượu gừng, sau đó dùng một tay giữ chặt bát hương xuống, tránh cho bát hương bị xê dịch. Dùng khăn khổ và chổi khỏa bụi trên miệng và xung quanh bát hương.
Ngày nay, đa phần mọi người đều rút chân hương sau đó cầm bát hương đổ hết tro ra ngoài, nhưng như thế dễ gây 'tán tài'.
Cách lấy tro hương đúng cách là dùng muỗng nhỏ múc từng muỗng tro đổ ra rồi sau đó mới lau sạch bát hương. Sau đó dùng tro mới đổ vào ngay với hàm ý 'tiền vào như nước'.
Sau khi lau dọn, lấy 2 tay rút tỉa từng chân hương cho đến khi chân hương còn số lẻ là được.
- Cuối cùng gia chủ dùng khăn khô lau dọn toàn bộ tro bụi trên bàn thờ xuống. Lấy khăn sạch khác ngâm rượu và lau toàn bộ bàn thờ, sau đó dùng khăn khô lau lại lần nữa.
Sau đó đặt đồ thờ cúng đúng vị trí, thay nước, thay chum gạo muối, khấn xin thỉnh các ngài về, báo cáo con đã xong việc.
Ngoài những bước này, trong quá trình lau dọn bàn thờ, cần lưu ý kiêng kị một số điều quan trọng để tránh mạo phạm vào thần linh, luôn giữ tài lộc trong nhà.