Theo như quan niệm của người xưa, lễ hoá vàng được thực hiện để đưa tiễn ông bà tổ tiên sau ngày Tết Nguyên đán.
Vào dịp trước Tết Nguyên đán, các gia đình thường đi Tảo mộ để mời ông bà tổ tiên về ăn Tết với con cháu.
Do đó, lễ hoá vàng được xem là một trong những nghi thức kết thúc những ngày Tết, đưa tiễn ông bà tổ tiên về lại suối vàng.
Trước đây, lễ hóa vàng thường được thực hiện vào ngày mùng 3 hoặc mùng 7 Tết nhưng ngày nay tuỳ từng điều kiện gia đình mà lễ hoá vàng có thể diễn ra từ mùng 3 đến mùng 10 tháng Giêng.
Mâm cúng hóa vàng gồm những gì?
Tùy theo điều kiện của gia đình cũng như phong tục của từng nơi mà lễ hoá vàng có thể khác nhau. Dù vậy, mâm cúng hóa vàng vẫn cần đảm bảo các món lễ như:
- Mâm cúng mặn gồm: Rượu, thịt, bánh chưng...
- Tiền âm phủ, vàng mã mỗi loại một ít.
- Mâm ngũ quả tươi, hoa tươi, hương, bánh kẹo, trầu cau, thuốc lá.
- 2 cây mía (theo dân gian quan niệm, cây mía là để các cụ chống đi cho đỡ mỏi hoặc dùng để gánh đồ cúng về trời).
Mâm cúng hóa vàng cũng có thể là cỗ chay hoặc cỗ mặn. Trước đây, nếu như làm cỗ mặn thì không thể thiếu đĩa gà trống.
Sau khi thắp hương làm lễ, gia chủ sẽ đốt vàng mã - hoá vàng và lúc hoá xong, phần tiền vàng sớ trạng đã cháy hết thì gia chủ vẩy vào thêm chút rượu vì quan niệm xưa cho rằng phải như thế thì khi đến cõi âm các cụ mới nhận được và tiêu được số tiền đó.
Văn khấn lễ hóa vàng
Bài khấn theo “Văn khấn cổ truyền Việt Nam” - NXB Văn hoá Thông tin
Nam mô A-di-đà Phật (3 lần).
Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu thổ, Long mạch, Táo quân, chư vị tôn thần.
Con kính lạy ngài Đương niên hành khiển, ngài Bản cảnh Thành Hoàng, các ngài Thổ địa, Táo quân, Long mạch tôn thần.
Con kính lạy các cụ Tổ khảo, Tổ tỷ, nội ngoại tiên linh.
Hôm nay là ngày mùng ..., tháng Giêng, năm Tân Sửu.
Chúng con là: ..., tuổi: …
Hiện cư ngụ tại: …
Thành tâm sửa biện hương hoa phẩm vật, phù tửu lễ nghi, cung bày trước án. Kính cẩn thưa trình: Tiệc xuân đã mãn, Nguyên đán đã qua, nay xin thiêu hóa kim ngân, lễ tạ tôn thần, rước tiễn âm linh trở về âm cảnh.
Kính xin lưu phúc, lưu ân, phù hộ độ trì dương cơ âm trạch, mọi chỗ tốt lành, con cháu được bách sự như ý, vạn sự bình an, tài lộc song toàn, gia đạo hưng vượng.
Lòng thành kính cẩn, lễ bạc tiến dâng, lượng cả xét soi, cúi xin chứng giám.
Nam mô A-di-đà Phật (3 lần).
** Bài viết mang tính chất tham khảo.