Hai máy bay Mỹ bất ngờ xuất hiện tại khu vực Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương 981.
Sự xuất hiện của hai máy bay Mỹ diễn ra từ khoảng 8h30 đến gần 13h ngày 30/6. Theo thông tin từ Bộ Tư Lệnh Cảnh sát biển Việt Nam, từ 8h35 đến 10h34 ngày 30/6, các tàu Cảnh sát biển Việt Nam làm nhiệm vụ tại Hoàng Sa đã phát hiện máy bay EP3 của Mỹ bay qua khu vực giàn khoan Hải Dương 981 ở độ cao khoảng 200m.
Sau đó, từ 10h46 tới 12h56 cùng ngày, Cảnh sát biển tiếp tục phát hiện máy bay RC135 của Mỹ bay ở độ cao 3.000m.
Ngoài ra, lực lượng chấp pháp trên biển Việt Nam cũng phát hiện một máy bay cánh bằng không rõ số hiệu khác bay ở độ cao 200m.
Máy bay và tàu Trung Quốc trên Hoàng Sa
Chưa biết vì sao hai máy bay Mỹ xuất hiện ở khu vực giàn khoan Hải Dương 981, tuy nhiên nó như một mũi tên bắn trúng hai đích: một là lời cảnh cáo đanh thép của Mỹ gửi tới Trung Quốc, rằng đừng đùa với Mỹ trên Biển Đông, Mỹ sẽ không để Trung Quốc muốn làm gì thì làm trên vùng biển mà nước này tuyên bố có lợi ích trong việc duy trì an ninh, an toàn hàng hải. Hơn nữa đây cũng là động thái trấn an của Mỹ đối với đồng minh ở Biển Đông.
Thời gian qua Mỹ bận rộn với các sự kiện ở Trung Đông, Ukraine, những tưởng nước này đang lơ là Biển Đông đến nỗi để Trung Quốc lấn át. Chỉ trong một thời gian ngắn, Trung Quốc đã có hàng loạt hành động nguy hiểm: từ việc ngang nghiên đưa giàn khoan Hải Dương 981 vào vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, huy động hàng trăm tàu các loại để bảo vệ giàn khoan phi pháp trên, đến việc sẵn sàng dùng vòi rồng công suất lớn bắn vào các tàu chấp pháp của Việt Nam và đâm chìm cả tàu cá của ngư dân Đà Nẵng.
Bên cạnh đó, Trung Quốc đã khiêu khích những tuyên bố hàng hải của Philippines bằng cách tiến hành các hoạt động cải tạo đất trên đảo Gạc Ma (thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam). Bộ Ngoại giao Philippines mới đây cáo buộc Trung Quốc đang cho xây dựng một đường băng trên đảo này.
Rõ ràng Bắc Kinh đang tìm cách thay đổi hiện trạng trong khu vực và Mỹ, dù không phải là một bên trong tranh chấp Biển Đông nhưng họ từng tuyên bố có lợi ích ở Biển Đông. Động thái của Trung Quốc cũng là để thăm dò ý tứ của Mỹ và chiến lược xoay trục của họ. Sự kiện 2 máy bay Mỹ lượn trên giàn khoan Hải Dương 981 cho thấy Mỹ không chỉ nói hay cảnh báo suông, một hành động cứng rắn hơn có thể xảy ra nếu Trung Quốc vượt qua "giới hạn đỏ".
Một điều quan trọng nữa, thông qua hành động trên dường như Mỹ cũng muốn khẳng định cam kết không bỏ rơi đồng minh ở châu Á bất chấp những lo ngại về nguy cơ đối đầu trực tiếp với Trung Quốc.