Cũng như nhiều nghi lễ, tục lệ cúng tất niên, rước - đưa ông bà, “Tết Ông Công ông Táo”, “Tết giếng”… tục “Tết bò” là nét văn hóa độc đáo ở vùng nông thôn Việt Nam trong những ngày Tết Nguyên đán.
Đến ngày nay, tục “Tết bò” ở Đồng Xuân (Phú Yên) vẫn được duy trì, mang đậm bản sắc văn hóa nông nghiệp một huyện nông thôn miền núi với trên 80% hộ nuôi bò.
|
|
Ông Nguyễn Nhịn ở thôn Phú Xuân B, xã Xuân Phước, huyện Đồng Xuân đang làm nghi lễ cúng “Tết bò”. |
Ở các vùng nông thôn trong tỉnh Phú Yên, “Tết bò” ở miền quê này thường được bắt đầu vào mùng 4 hoặc mùng 5 tết. Sáng, gia chủ phải thức dậy thật sớm để quét dọn chuồng trại, đặt một chiếc bàn nhỏ trước chuồng để bày lễ cúng. Người lao động chân chất, mộc mạc nên lễ cúng Tết bò rất đơn sơ. Tùy vào số lượng bò trong chuồng mà bày đúng số bánh tét để cúng và không quên đèn, gạo muối, hương hoa. Cúng xong, phải rải gạo muối lên mái chuồng cầu cho bầy gia súc năm mới no khỏe, không bệnh tật, gắn bó, giúp ích cho con người.
Năm nay đã 72 tuổi, ông Nguyễn Nhịn ở thôn Phú Xuân B, xã Xuân Phước, huyện Đồng Xuân cho biết: “Từ lúc còn nhỏ, tôi đã thấy ông bà cúng Tết bò nên bây giờ mình cũng làm theo. Hơn nữa, nhà quê con bò là cả gia sản, là đầu cơ nghiệp. Vì vậy, lễ cũng coi như lời cảm ơn con vật gắn bó, gần gũi với mình”.
Theo các “lão nông”, ngày xưa nhà nhà thường gói riêng từng loại bánh để cúng “Tết bò”. Bò đực bánh tét, bò cái bánh chưng, nghé con có phần bánh nhỏ. Bây giờ đơn giản hơn, tùy vào số lượng bò trong chuồng mà cúng bánh cho đủ phần. Cúng xong, dán mấy phong giấy đỏ lên cột chính của chuồng để trâu bò luôn được bảo vệ, lớn nhanh.
Đầu năm mới, “Tết bò” là việc làm thể hiện tình cảm gắn bó giữa người với con vật giúp ích cho mình, mang đậm tính nhân văn sâu sắc trong phong tục cổ truyền của người Việt Nam.
Theo Nhất Minh/Đời sống & Pháp luật