Tại buổi họp báo, Trung tướng Lương Tam Quang cho biết sự việc tại Đồng Tâm có diễn biến phức tạp từ năm 2017 đến nay, đặc biệt là sau khi Thanh tra Chính phủ công bố kết quả rà soát kết luận thanh tra của Thanh tra TP Hà Nội (vào tháng 7/2019).
Video: VTV
Theo tướng Quang, số đối tượng 'tổ đồng thuận' (do nhóm ông Lê Đình Kình đứng đầu), tổ chức phản đối kết luận thanh tra, tuyên bố sẵn sàng hi sinh, đổ máu để giữ đất, chống đối việc xây tường rào. Đồng thời chuẩn bị lựu đạn, bom xăng, vũ khí tự chế. Từ các biện pháp trinh sát đã phát hiện như vậy.
Khi Thanh tra Chính phủ tổ chức đối thoại với người dân để thông báo kết luận rà soát thì ngày 25/11/2019, số người ở 'tổ đồng thuận' gây mất trật tự tại trụ sở UBND xã Đồng Tâm, chửi bới những người phát biểu ủng hộ, tin tưởng với kết luận của thanh tra. Dùng lời nói, vũ lực đe dọa các đại biểu phát biểu ủng hộ.
Nhóm này ráo riết chuẩn bị phương án, vũ khí để chuẩn bị chống đối. Họ có ý đồ bắt cán bộ, gây cháy nổ UBND xã Đồng Tâm, gây cháy nổ cây xăng Đồng Tâm để gây tiếng vang với dư luận bên ngoài.
Cũng theo Thứ trưởng Bộ Công an, vào đầu tháng 11/2019, UBND huyện Mỹ Đức đã tổ chức chi trả cho 14 hộ dân sinh sống trên đất sân bay Miếu Môn. Cả 14 hộ đều đồng tình, ủng hộ, tự nguyện di dời khỏi đất quốc phòng, nhưng lại bị các đối tượng tổ đồng thuận kéo tới phản đối, chửi bới. Các đối tượng 'tổ đồng thuận' không có đất canh tác ở đây, nhưng lại ngăn cản 14 hộ kia di dời.
Từ ngày 31/12, Bộ Quốc phòng đã triển khai xây dựng tường rào quanh khu vực sân bay Miếu Môn, nằm trên 3 xã thuộc hai huyện Mỹ Đức, Chương Mỹ. Việc xây dựng được bắt đầu từ khu vực đất Chương Mỹ, và ngay từ đầu đã bị những người cực đoan ở thôn Hoành, xã Đồng Tâm, huyện Mỹ Đức chống đối.
Thậm chí, những người từ 'tổ đồng thuận' do ông Kình cầm đầu còn tự lột quần áo giữa đường để gây rối. Họ dựng lều bạt, cử người cảnh giới trước cửa khu huấn luyện Miếu Môn, dọa gây nổ cây xăng Miếu Môn, dọa nổ nhà Chủ tịch xã, dọa bắt cóc…
Trước tình hình trên, Bộ Công an lập phương án, từ cấp độ thấp đến cấp độ cao. Phương án cao độ nhất là khi tiến hành xây dựng đến phần đất trên đồng Sênh, thuộc địa bàn xã Đồng Tâm, huyện Mỹ Đức.
Trong kế hoạch sáng 9/1 là xây tới khu vực này, nên công an Hà Nội phối hợp với các lực lượng của Bộ tiến hành triển khai các chốt nhằm đảm bảo an toàn cho trụ sở xã, cán bộ xã, cán bộ thôn. Xác định 20 đối tượng trọng điểm để ngăn ngừa.
Tuy nhiên, khi lực lượng chức năng đang triển khai các chốt thì các đối tượng tấn công bằng lựu đạn, bom xăng, dao phóng lợn hàn tuýp sắt. "Chúng ta đã tuyên truyền, dùng loa thuyết phục. Nhưng các đối tượng rất manh động, sau khi tấn công thì chúng rút vào mấy nhà ông Lê Đình Kình và nhà ông Lê Đình Công gần đó, tiếp tục tấn công từ trong nhà ra', ông Quang thông tin.
Về tình huống xảy ra va chạm, Thứ trưởng Bộ Công an Lương Tam Quang mô tả chi tiết: Mục tiêu của lực lượng chức năng là bảo đảm an ninh xây dựng tường rào. Qua trinh sát nắm tình hình, biết các đối tượng đã chuẩn bị vũ khí, có âm mưu đốt trụ sở UBND xã Đồng Tâm, nhà văn hóa, đốt cây xăng, gây tiếng nổ, tạo tiếng vang, qua đó cản trở, ngăn cản việc xây dựng tường rào…
'Vì vậy phải bố trí lực lượng vào thôn Hoành, để bảo vệ công trình từ xa. Hoàn toàn không có việc vào để bắt giữ. Lúc đó không hề có lệnh bắt giữ, dù biết rõ đây là nhóm quá khích. Đây chỉ là các tổ công tác đảm bảo tuyệt đối an toàn nhất các tình huống xảy ra', ông Quang khẳng định.
Va chạm ban đầu xảy ra chốt số 16, đóng ở cổng làng thôn Hoành. Khi lực lượng vào khu vực cách cổng làng 50m thì các đối tượng đã sử dụng lựu đạn tấn công. Quả đầu tiên nổ, nhưng không gây thương tích. Khi đó đã xảy ra phạm pháp quả tang, lực lượng chức năng được tiến hành các biện pháp cần thiết.
Ngay cả khi triển khai các biện pháp truy đuổi thì vẫn kêu gọi hạ vũ khí, đầu hàng. Nhưng các đối tượng tiếp tục tấn công từ trong nhà ra. Tổng cộng nhóm đối tượng này đã ném 2 quả lựu đạn vào lực lượng chức năng trong đó quả đầu tiên phát nổ nhưng không gây thương vong, quả thứ hai không nổ.
Khi tổ công tác 3 người, gồm đại tá Nguyễn Huy Thịnh, đại uý Phạm Công Huy và thượng uý Dương Đức Hoàng Quân, tiến hành truy đuổi các đối tượng chạy thì ngã xuống giếng trời giữa 2 gian nhà, sâu khoảng 4m.
"Khi thấy lực lượng ngã xuống hố thì các đối tượng đốt xăng phóng hỏa", tướng Quang nói và cho biết trước tình huống đó thì phải nổ súng, ông cũng khẳng định 'không có chuyện đào hố chông, rải mảnh sành như tin đồn'.
Trong vòng nửa tiếng đồng hồ, lực lượng chức năng đã bắt giữ hơn 30 đối tượng, thu giữ tại hiện trường 8 lựu đạn. Khi lực lượng chức năng tiến vào, trên tay Lê Đình Kình vẫn còn một quả lựu đạn.
Thứ trưởng Bộ Công an cũng cho hay, hiện cơ quan công an đang tiếp tục truy xét để tìm ra những đối tượng cung cấp vũ khí, vật liệu nổ cho nhóm manh động này.
Căn cứ vào tài liệu, chứng cứ thu thập được vào ngày 13/1, Cơ quan CSĐT, Công an TP Hà Nội ra quyết định khởi tố bị can đối với 22 đối tượng trong vụ án đặc biệt nghiêm trọng xảy ra tại xã Đồng Tâm, huyện Mỹ Đức.
'Qua vận động, một số đối tượng đã chủ động ra đầu thú, khai báo hành vi vi phạm của tổ đồng thuận, mà trực tiếp chỉ đạo là Lê Đình Kình', tướng Quang thông tin và cho biết, qua tài liệu thu thập được thấy một số tổ chức lưu vong, phần tử chống đối đã hướng dẫn "nhóm đồng thuận" cách làm bom xăng, tạo quả nổ, hướng dẫn mua sắm vật tư làm vũ khí…
Nhiều đối tượng tự gắn mác đại diện nhân dân Đồng Tâm, hỗ trợ "nhóm đồng thuận" gây thanh thế, quyên góp tiền bạc. Về tiền quyên góp được, gần một nửa chia cho bố con, anh em ông Kình.