Được biết, giống nhãn tím này được phát hiện đầu tiên tại vườn nhà ông Trần Văn Huy, trú tại ấp Phong Thạnh, xã Phong Nẫm, huyện Kế Sách (Sóc Trăng).
Hồi năm 2004, trong một lần làm vườn, chủ vườn này phát hiện một nhánh nhãn to bằng ngón tay út trên cây nhãn 8 năm tuổi cho hoa màu tím, khác hẳn với những bông hoa nhãn thường thấy.
Dần dần, nhãn đậu quả và cho trái chín màu tím đặc biệt. Khi ăn có vị thơm, hạt nhỏ, cơm vàng, róc hạt giống hệt những quả nhãn thông thường.
Thấy giống nhãn 'đột biến' hiếm gặp, ông Huy đã tiến hành chiết cành và nhân giống loại nhãn này để trồng thử nghiệm, sau đó ghép cành nhãn tím vào cây nhãn thường để nghiên cứu.
Sau đó nhánh nhãn tím ghép vào cây nhãn thường vẫn cho hoa và quả màu tím đặc biệt. Vì vậy, người nông dân này đã tiến hành nhân giống để trồng quanh nhà và bán giống cho bà con quanh vùng. Nhờ trồng loại nhãn độc lạ này, nhiều nông dân cũng đã thu về hàng trăm triệu đồng mỗi vụ bởi nhãn tím được thương lái lùng mua tận vườn với giá cao.
Tiếng lành đồn xa, anh Tạ Trung Toàn, trú tại Cồn An Lộc, xã Hòa Tân, huyện Cầu Kè (Trà Vinh) cũng mua giống về trồng. Anh Toàn cho biết, cách đây khoảng 5 năm, thấy giống nhãn tím khá lạ và độc đáo nên anh đã mua 3 cây giống với giá 1,2 triệu đồng/cây về trồng.
Trồng được 2 năm, thấy nhãn tím dễ trồng và ra hoa đều, đậu quả và bán được giá cao nên anh nhân giống, trồng phủ kín mảnh đất rộng 1ha của gia đình. Sau 5 năm, vườn nhà anh đã có khoảng 1.000 cây nhãn tím, trong đó có 300 cây cho trái ổn định với sản lượng từ 2-3 tấn/năm.
Theo anh Toàn, nhãn tím nhà anh thu hoạch đến đâu được thương lái thu mua hết đến đó với giá từ 100-150.000 đồng/kg. Thậm chí có đối tác chuyên xuất khẩu đã đặt vấn đề bao tiêu toàn bộ vườn nhãn với giá 250.000 đồng/kg. Nếu só với giống nhãn chín sớm ở Hưng Yên hiện đang có giá 50.000 đồng/1kg thì giống nhãn tím cho giá trị kinh tế cao gấp nhiều lần.