Tướng Martin Dempsey, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng liên quân Mỹ sắp mãn nhiệm, vừa công bố Chiến lược Quân sự Quốc gia (NMS) rất đáng quan tâm. Tài liệu này, cùng với Chiến lược An ninh Quốc gia của Tổng thống (NSS) và Chiến lược Quốc phòng của Bộ trưởng Quốc phòng (NDS), tạo thành 3 trụ cột trong chiến lược quốc phòng hàng đầu của Mỹ.
NMS đã đưa ra đánh giá chuyên nghiệp của ông Dempsey về môi trường đe dọa toàn cầu, điều mà ông mô tả là "khó lường nhất mà tôi chứng kiến trong vòng 40 năm phục vụ". Trong khi toàn bộ tài liệu rất đáng để đọc thì dưới đây là 5 điểm đáng nhớ nhất rút ra từ chiến lược mới này:
Quân đội Mỹ phải sử dụng sự hiện diện trước mắt để chống lại các mối đe dọa nổi lên, cả ở trong và ngoài nước
Tài liệu này nhận xét rằng chiến thuật "chiến tranh giấu mặt" (hybrid war) đưa ra nhiều ưu điểm mới của kẻ thù, cách tốt nhất để chống lại những ưu điểm ấy là thông qua vị thế phía trước của quân đội để răn đe và không thiếu việc phản ứng nhanh chóng. Ngoài ra, với những đội quân ô hợp như IS, việc đánh bại họ đòi hỏi "sự phân bố rộng rãi quân lực Mỹ và thúc đẩy quá trình kiểm soát và chỉ huy hội nhập toàn cầu" để phá vỡ các mạng lưới chuyển vùng của họ.
Xây dựng liên minh và hợp tác an ninh là rất quan trọng nhưng mỗi liên kết phải được thiết kế cho từng việc
Trong các hoạt động phức tạp ngày nay - nhấn mạnh vào tính bền vững chính trị, tài chính và quân sự - Mỹ phải xây dựng và tối ưu hóa sức mạnh của các liên minh thân cận. Điều này đỏi hỏi 2 hoạt động khác nhau: thúc đẩy hợp tác an ninh với các đồng minh lâu đời và xây dựng năng lực cho các đối tác mới của Mỹ. Đặc biệt, với việc công nhận kéo dài chiến dịch chống lại những tổ chức bạo lực cực đoan hiện nay, chiến lược đã hình dung vai trò của quân đội Mỹ như người tạo khả năng cho quân đội địa phương, để họ "bảo vệ chính quê hương mình".
Quân đội Mỹ không thể chỉ dựa vào lợi thế công nghệ truyền thống của mình
| Lính hải quân Mỹ |
Theo chiến lược này, môi trường toàn cầu hiện nay có đặc điểm: "thay đổi phức tạp và nhanh chóng". Những Công nghệ mới nổi cũng khiến các đối thủ nhắm tới hệ thống thông tin liên lạc và cảm biến của Mỹ dễ dàng hơn thông qua các loại vũ khí có độ chính xác cao và khả năng tấn công không gian mạng. Do đó, "xung đột giữa các nước trong tương lai có thể chứng minh là không thể đoán trước, tốn kém và khó kiểm soát". Điều này đặc biệt đúng trong việc chiến đấu chống lại những nhóm quân ô hợp, có lợi thế được cung cấp công cụ thông tin, bom IEDs và tấn công mạng có thể vây hãm nhiều trong số những đội quân mạnh nhất của Mỹ. Việc tham chiến trong tương lai không chỉ là tạo ra những robot, laser, vệ tinh tốt hơn mà còn phải tiếp tục lên kế hoạch thông minh và lãnh đạo mạnh mẽ, sáng tạo và uy lực.
Mối đe dọa chiến tranh giữa các tiểu bang "tuy thấp nhưng đang tăng dần"
Từ những nỗ lực liên tục của Iran và Nga để gây bất ổn cho các nước láng giềng cho tới khả năng đe dọa đến nước Mỹ của Triều Tiên và "nỗ lực cải tạo đất ngày càng tích cực" của Trung Quốc, NMS nhận định rằng khả năng Mỹ tiến tới xung đột với một đối thủ gần ngang hàng ngày càng tăng. Nhưng theo tài liệu này: "Không ai trong số các nước này được cho là đang tìm kiếm một cuộc xung đột quân sự trực tiếp với Mỹ hay đồng minh của chúng ta".
Kho vũ khí hạt nhân của Mỹ cần một cuộc đại tu
Để phản ứng lại với sự đe dọa hạt nhân từ Nga, chiến lược nhấn mạnh việc cần thiết đảm bảo khả năng hạt nhân của Mỹ được hiện đại hóa. Duy trì khăng năng tấn công hạt nhân đáng tin cậy để chống lại sự phát triển của các nước theo chủ nghĩa xét lại là một mục tiêu đề ra. Như ông Dempsey nhận xét trong phần mở đầu: "Kiểm soát leo thang đang trở nên ngày càng khó khăn hơn và quan trọng hơn".
Tóm lại, có vài điều đáng ngạc nhiên trong NMS này. Chủ đề chính của nó bám theo những bài phát biểu và lời nói trước đây của ông Dempsey và Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ash Carter cũng như chủ đề trong Chiến lược An ninh Quốc gia của Tổng thống được đưa ra hồi tháng 2.
Cho đến nay, tài liệu mới này mới đúng là những tuyên bố táo bạo nhất về việc môi trường chiến lược toàn càu đã thay đổi như thế nào trong vài năm qua. Trong NMS, quân đội Mỹ cho thấy sự đánh giá cao đối với sự phức tạp của các mối đe dọa và việc thừa nhận rằng thế mạnh công nghệ của họ đang gặp nguy cơ. Giải quyết những thách thức này sẽ đòi hỏi sự đầu tư nhiều hơn trong thế hệ lãnh đạo sáng tạo tiếp theo và sự phát triển khái niệm như phương pháp tiếp cận công nghệ mới đối với các hoạt động quân sự.
Bảo Linh (Theo National Interest)