Mâm ngũ quả được xem là một trong những lễ vật không thể thiếu trên bàn thờ của mỗi gia đình mỗi khi Tết đến xuân về.
Theo các chuyên gia phong thuỷ, trong quan niệm của đạo Phật, ngũ quả là 5 màu quả tượng trưng cho ngũ thiện căn bao gồm: Huệ căn (sáng suốt), niệm căn (ghi nhớ), định căn (tâm không loạn), tấn căn (ý chí kiên trì) và tín căn (lòng tin). Quan niệm này được nhắc nhiều trong kinh Vu lan bồn hay còn gọi là Vu lan báo hiếu (Ullambana Sutra).
Trong khi đó, quan niệm của người Việt cũng như văn hoá phương Đông thì mâm ngũ quả thể hiện 5 yếu tố hành kim - 5 yếu tố cấu thành nên vũ trụ.
Dù ngày nay các loại quả phong phú hơn nên các gia chủ có nhiều sự lựa chọn nhưng không phải loại quả nào cũng có thể đặt lên bàn thờ gia tiên.
1. Loại quả có vị cay, đắng
Theo các chuyên gia phong thuỷ, khi bày mâm ngũ quả ngày Tết cần chú ý tránh những loại quả có vị cay, đắng hoặc quá chua.
Bởi có quan niệm cho rằng 'trần sao âm vậy', dâng lên Thần Phật gia tiên những thứ quả đắng cay các Ngài cũng sẽ không thụ hưởng được.
Do đó, những trái cây có vị đắng hay quá chua tuyệt đối không được đưa lên bàn thờ gia tiên hoặc trong mâm cơm cúng Tết.
2. Loại quả chín nẫu
Trên bàn thờ thường đốt nhiều nhang, do đó nhiệt độ lúc nào cũng cao hơn so với bình thường, nếu bày trên bàn thờ những quả đã chín hoặc có dấu hiệu chín sớm sẽ khiến cúng càng chín nhanh hơn và dễ bị hỏng.
Khi trái cây bị hỏng thì sẽ thu hút nhiều ruồi muỗi và các loại vi sinh vật phân huỷ khiến trái cây 'nặng mùi' hơn, khiến bàn thờ tổ tiên đều không còn sạch sẽ nữa.
3. Loại quả có gai
Những loại quả có gai như mít, sầu riêng... bạn không nên bày lên trong mâm ngũ quả ngày Tết.
Trong quan niệm của nhiều người, gai của những loại quả này sẽ khiến các thần linh phật lòng, do đầu năm bày quả này sẽ gặp chông gai, trắc trở trong công việc cũng như cuộc sống gia đình.
Các loại trái cây dùng để cúng trước hết cần phải đạt yêu cầu có hình thù tròn trịa và đều đặn, vỏ mịn trơn láng do chúng mang đến năng lượng tốt, tượng trưng cho sự suôn sẻ và thuận lợi.
Ngoài ra, tròn tượng trưng cho trời và thể hiện được tấm lòng thành kính của người cúng.
Những loại quả méo mó và có nhiều vết sẹo, gai góc và quả héo, hỏng... là những quả mang đến nguồn năng lượng xấu, không nên bày trong mâm ngũ quả ngày Tết.
4. Loại quả có mùi hắc, nồng
Những loại quả thắp hương trong ngày Tết nên dùng loại quả có mùi hương thoang thoảng, thơm ngát mà vương vấn lâu.
Hương thơm dịu nhẹ không chỉ tốt cho không gian mà cũng thể hiện sự tôn kính Thần Phật, gia tiên.
Do đó, trên bàn thờ ngày Tết không nên chọn những loại quả có mùi quá nồng như sầu riêng hay mít. Bàn thờ là nơi thiêng liêng, thanh tịnh do đó bạn chỉ nên chọn những loại trái cây có hương thơm nhẹ nhàng và thoang thoảng thôi.
5. Hoa quả giả
Theo các chuyên gia phong thuỷ, các gia chủ tuyệt đối không cúng bái các loại hoa quả giả bởi đó được xem là hành động không tôn trọng ông bà, tổ tiên và không tốt cho phong thuỷ.
6. Hoa quả mọc sát đất
Nhiều loại hoa quả mọc sát đất hoặc có họ hàng với rau như cà chua, me hay thành trà, dứa... cũng ít khi được lựa chọn để sắp lên mâm lễ thắp hương.
7. Không bày đủ 5 màu
Theo các chuyên gia phong thuỷ, bạn cần tìm hiểu về thuyết ngũ hành để khi bày trí mâm ngũ quả cần tránh mắc phải những lỗi như không bày đủ 5 màu theo ngũ hành hoặc tổ hợp trái cây không mang ý nghĩa.
** Bài viết mang tính chất tham khảo.