Trong những năm gần đây, hải quân Nga đã bắt đầu phục hồi dần từ sự sụp đổ của Liên Xô năm 1991. Trong khi hạm đội tàu mặt nước của Nga vẫn còn phải đối mặt với khá nhiều thách thức thì lực lượng tàu ngầm nước này lại tích cực hơn bao giờ hết kể từ khi kết thúc Chiến tranh Lạnh. Mặc dù không lớn hoặc có khả năng như hạm đội tàu ngầm hùng mạnh thời Liên Xô nhưng một số thiết kế cuối thời Xô Viết tiên tiến nhất đang bắt đầu đi vào hoạt động.
Ví dụ tốt nhất là Project 885 tàu ngầm tấn công hạt nhân K-329 Severodvinsk lớp Yasen, bắt đầu xây dựng vào năm 1993 nhưng chỉ được đưa vào phục vụ vào năm 2014. Việc sản xuất tàu ngầm tên lửa dẫn đường (SSGN) mang tên lửa khổng lồ đã bị trì hoãn hiều lần vì vấn đề ngân sách thời hậu Nga - Xô Viết.
Trong những năm qua, nhiều bộ phận của tàu đã trở nên lỗi thời và những con tàu tiếp sau Project 888M - bắt đầu với Kazan - sẽ có nhiều cải tiến. Tuy nhiên, cho đến nay, Severodvinsk là tàu ngầm có khả năng nhất trong hạm đội của Nga.
"Chúng ta sẽ phải đối mặt với những đối thủ tiềm năng khó nhằn. Người ta chỉ nhìn vào Severodvinsk, phiên bản tàu SSGN của Nga. Tôi rất ấn tượng với chiếc tàu này và tôi đã nhờ Carderock xây dựng một mô hình mô phỏng”, Chuẩn Đô đốc Dave Johnson, Giám đốc điều hành chương trình tàu ngầm của Sở Chỉ huy các Hệ thống Hải quân (NAVSEA) nói tại hộ nghị chuyên đề về tàu ngầm hải quân tại Falls Church, bang Virginia hồi năm ngoái. "Phần còn lại của năng lực dưới đáy biển của thế giới không bao giờ đứng yên", ông nói thêm.
Severodvinsk tận dụng nhiều công nghệ tự động hóa Liên Xô đầu tư từ những năm 1970-1980 với Project 705 tàu lớp Lira (NATO gọi là lớp Alfa). Các tàu ngầm lớp Alfa - được xây dựng với thân bọc titan và lò phản ứng được làm mát bằng kim loại lỏng - là tàu ngầm lặn sâu nhất và nhanh nhất từng được xây dựng, cứu nguy cho Project 661 tàu ngầm lớp Anchar (NATO gọi là lớp Papa) của Liên Xô. Như vậy, với trọng lượng 13.800 tấn, dài hơn 118 m, tàu ngầm này được tự động hóa cao, thủy thủ đoàn chỉ có 32 sĩ quan và chỉ có 58 thủy thủ tàu ngầm được tuyển.
| Ảnh: Admiralty Shipyards |
Trong tài liệu "Combat Fleets of the World" của Viện Hải quân Mỹ, một số báo cáo cho thấy con tàu có thể đạt tốc độ tối đa từ 35-40 hải lý. Nó hoạt động êm ái hơn so với những tàu ngầm trước đó của Nga và có tốc độ "im lặng" tối đa khoảng 20 hải lý. Giống như hầu hết các thiết kế tàu ngầm mới, lò phản ứng của Severodvinsk được thiết kế để kéo dài tuổi thọ của con tàu.
Theo Văn phòng Tình báo Hải quân Mỹ (ONI), trong khi tàu ngầm mới của Nga êm hơn so với tàu lớp Los Angeles được cải tiến thì lại không êm bằng tàu lớp Seawolf hay Virginia. Tuy nhiên, theo các nguồn tin Hải quân Mỹ, người Nga chỉ luôn đi sau người Mỹ về công nghệ chống ồn một chút thôi.
Không giống như hầu hết các thiết kế tàu ngầm của Liên Xô, tàu lớp Yasen không sử dụng thân tàu đôi, thay vào đó, nó có thiết kế lai với cấu trúc nhẹ hơn ở khắp vỏ áp lực, theo truyền thông Nga đưa tin.
Một tính năng độc đáo khác của tàu Nga đó là lần đầu tiên, nó kết hợp chặt chẽ với một sonar hình cầu gọi là Irtysh-Amfora. Kết quả, Severodvinsk có ống phóng ngư lôi được đặt ở giữa tàu giống như các tàu ngầm Mỹ.
Con tàu có 8 ống phóng ngư lôi, 4 trong số đó là ống 650 mm, các ống còn lại là 533 mm. "Combat Fleets of the World " ước tính tàu lớp Yasen có thể mang 30 quả ngư lôi.
Nhưng người Nga cũng nhận thức được rằng thời gian không đứng yên kể từ năm 1993, khi Severodvinsk được hạ thủy. Truyền thông Nga đưa tin hải quân nước này đang chuẩn bị nhận số giao tàu ngầm tấn công lớp Yasen trong Project 885M cải tiến vào năm 2016. Con tàu này sẽ được đặt tên theo thành phố Kazan. Tàu của Project 885M mới kết hợp nhiều cải tiến hơ nso với Severodvinsk. Kazan dự kiến sẽ có những cảm biến và hệ thống vũ khí cải tiến hơn so với Severodvinsk. Con tàu cũng có khả năng êm ái hơn so với Severodvinsk.
Hải quân Nga hy vọng sẽ mua được tối thiểu 8 tàu tấn công lớp Yasen. Cho đến nay đã có 4 tàu được đặt hàng. Chiếc tàu thứ 3, Novosibirsk được hạ thủy vào tháng 7/2013.
Trong khi Project 885M sản xuất ra các tàu ấn tượng và có khả năng, nó lại không so được với các tàu mới nhất của Mỹ về hiệu suất âm hoặc cảm biến.
Xét về hiệu suất thô, Severodvinsk và các "chị em" của mình có khả nưng tương tự như 3 tàu tấn công lớp Seawolf của hải quân Mỹ. Theo hải quân Mỹ, 3 tàu này được thiết kế đặc biệt để chống lại thế hệ tàu cuối của Liên Xô như Project 941 lớp Akula (còn được biết đến với tên Typhoon), Project 971 Shchuka-B (NATO gọi là Akula) và Project 945 lớp Sierra.
Các tàu lớp Yasen nhanh, được trang bị vũ khí nhiều và lặn sâu. Lý tưởng của Mỹ là sẽ có thêm nhiều tàu lớp Seawolf để chống lại chúng. Nhưng trong khi các tàu lớp Virginia không lặn sâu, thì tàu lớp Seawolf xứng đáng xử lý các tàu trong Project 885 của Nga hơn.
Bảo Linh (theo National Interest)