Các nhà lãnh đạo tham dự Hội nghị Cấp cao ASEAN hôm nay ra tuyên bố lên án hành vi lấn biển, xây đảo nhân tạo trái phép của Trung Quốc trên Biển Đông là “đe dọa hủy hoại hòa bình, an ninh và ổn định” Đông Nam Á.
Chiều 28/4, lãnh đạo các nước đã bế mạc Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 26 tại Malaysia và ra Tuyên bố Chủ tịch về các vấn đề khu vực và quốc tế, trong đó có vấn đề Biển Đông.
Tuyên bố nhấn mạnh việc tôn tạo, bồi đắp nói trên làm xói mòn lòng tin, sự tin cậy và phương hại đến hòa bình, an ninh và ổn định ở Biển Đông.
“Chúng tôi chia sẻ những quan ngại nghiêm trọng của một số nhà lãnh đạo về hành vi lấn biển đang được thực hiện trên Biển Đông. Nó đã xói mòn lòng tin và có thể hủy hoại hòa bình, an ninh và ổn định khu vực”, tuyên bố chung cảnh báo.
Nước chủ nhà Malaysia, đang giữ vai trò chủ tịch ASEAN, yêu cầu ngoại trưởng các nước khu vực “khẩn thiết giải quyết vấn đề này” theo các cơ chế đối thoại giữa ASEAN và Trung Quốc. Thủ tướng Malaysia Najib Razak kêu gọi Trung Quốc không tiếp tục thực hiện các hành vi gây bất ổn.
"Do đó, chúng tôi chỉ đạo các Bộ trưởng Ngoại giao khẩn cấp xử lý vấn đề này một cách xây dựng thông qua các khuôn khổ của ASEAN như quan hệ ASEAN -Trung Quốc cũng như nguyên tắc về cùng chung sống hòa bình", tuyên bố nêu rõ.
Lãnh đạo các nước tại lễ khai mạc Hội nghị Cấp cao ASEAN ở Malaysia hôm 27/4. |
Theo TTXVN, phát biểu tại hội nghị ASEAN, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng hoan nghênh phát biểu của thủ tướng Malaysia và bày tỏ lo ngại về hoạt động bồi đắp quy mô lớn ở Biển Đông và các hệ lụy của chúng.
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tuân thủ các nguyên tắc tự kiềm chế, không làm phức tạp thêm tình hình, giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS).
Thủ tướng cũng kêu gọi các nước thực hiện nghiêm túc, đầy đủ Tuyên bố về ứng xử của các bên trên Biển Đông (DOC) và sớm thông qua Bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông (COC).
Những hình ảnh vệ tinh cho thấy Trung Quốc gần đây đẩy mạnh hoạt động cải tạo đất nhằm xây đảo nhân tạo trên nhiều bãi đá ở Biển Đông, bất chấp sự phản đối của các nước liên quan và cộng đồng quốc tế.
Quy mô, tốc độ và mục đích quân sự của hoạt động này gây lo ngại về sự thống trị của Trung Quốc trên các tuyến đường biển và nguy cơ xảy ra một cuộc xung đột vũ trang.
Tuy ghi nhận tiến triển trong tham vấn về Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC), các nhà lãnh đạo yêu cầu tăng cường tham vấn hơn nữa để bảo đảm nhanh chóng xây dựng được một Bộ quy tắc COC hiệu quả.
Trong một báo cáo vừa công bố, giáo sư Carl Thayer thuộc Học viện Quốc phòng Úc mô tả chiến lược của Trung Quốc là nhằm “từ từ rút trái tim hàng hải của ASEAN ra khỏi Đông Nam Á”. Giáo sư Thayer kêu gọi Chính phủ Mỹ và ASEAN mở chiến dịch vận động để cả thế giới thấy rõ hành vi sai trái của Trung Quốc.
Mỹ và các nước đồng minh cũng cần thường xuyên mở các chiến dịch hải quân trên Biển Đông để ngăn chặn Trung Quốc đòi chủ quyền quá đáng hoặc dùng vũ lực đe dọa các nước láng giềng.
“An ninh trong lĩnh vực hàng hải là vấn đề tối quan trọng và không thể chia rẽ đối với mọi thành viên ASEAN, dù là nước ven biển hay không có biển”, giáo sư Thayer nhấn mạnh.
Yên Yên (tổng hợp)