Xá lợi là gì? Sự hình thành của xá lợi
Xá lợi là những phần kết tinh còn lại sau khi làm lễ trà tỳ (hỏa thiêu) nhục cốt của đức Phật và các vị cao tăng. Đối với người thường, sau khi thiêu xác, chỉ còn tro và phần xương cháy chưa rã. Ngoài xá lợi Phật còn có xá lợi Thánh Tăng và các vị đạo sư đắc đạo, sau khi làm lễ trà tỳ, đệ tử cũng thâu được nhiều xá lợi bao gồm xá lợi xương, xá lợi răng và ngọc xá lợi. Tóc và móng tay của đức Phật khi ngài còn tại thế cũng được thờ làm xá lợi.
Sự hình thành của xá lợi vẫn còn là một bí ẩn và chủ đề tranh cãi, nhưng dưới đây là một số giải thích và quan điểm về sự xuất hiện của xá lợi:
- Quan điểm tâm linh: Một số người tin rằng xá lợi là kết quả của sự tu tập chân thành, không ngừng nghỉ và đạo đức cao đẹp của cao tăng. Khi một người tu hành đạt đến một trình độ nhất định của sự giác ngộ hoặc thực hiện Phật pháp, xá lợi sẽ xuất hiện sau khi họ viên tịch.
- Quan điểm khoa học: Một số giả thuyết khoa học cho rằng xá lợi có thể là các hạt khoáng vật tự nhiên xuất hiện trong xương người. Tuy nhiên, điều này không giải thích được tại sao chúng chỉ xuất hiện trong tro cốt của những người tu hành chân thành và tiến triển.
- Quan điểm kết hợp: Có quan điểm cho rằng xá lợi có thể hình thành từ sự kết hợp giữa các yếu tố vật lý và tâm linh. Ví dụ, một số khoáng chất tự nhiên có thể tồn tại trong cơ thể người và được biến đổi qua quá trình tu hành tâm linh.
- Sự biểu hiện của Phật pháp: Trong truyền thống Phật giáo, xá lợi được coi là biểu hiện vật lý của Phật pháp. Chúng là dấu hiệu cho thấy sự tu tập của người đã viên tịch đạt đến một trình độ nhất định và là biểu tượng của sự bất tử của Phật pháp.
Những câu chuyện bí ẩn về xá lợi
Theo ghi chép trong lịch sử Phật giáo, khi Phật tổ Thích Ca Mâu Ni viên tịch, các đồ đệ đã đem xác của ngài đi hỏa táng. Sau khi lửa tàn, họ kinh ngạc phát hiện thấy trong phần tro có lẫn rất nhiều tinh thể trong suốt, với nhiều hình dạng và kích thước khác nhau. Đặc biệt, các tinh thể này cứng như thép, tỏa ra những tia sáng muôn màu, giống như những viên ngọc quý. Các đồ đệ của đức Thích Ca đếm được 84 ngàn viên, đựng đầy trong 8 hộc và 4 đấu. Xá lợi Phật sau này được chia thành 84 ngàn phần đựng trong 84 ngàn tháp báu nhỏ ban bố khắp các nước.
Đức Vua Trần Nhân Tông, người sáng lập Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử cũng để lại xá lợi sau khi hóa. Ngài xuất gia tu hành khổ hạnh lấy hiệu là Hương Vân Đại Đầu Đà, xưng là Trúc Lâm Đại sĩ. Khi Phật Hoàng viên tịch, các đồ đệ vâng theo di chúc đã tiến hành hỏa thiêu ngài ngay tại Am Ngọa Vân. Pháp Loa, tổ thứ hai của Thiền Phái Trúc Lâm đến tưới nước thơm lên giàn hỏa, thu được ngọc cốt và hơn 3.000 viên ngọc xá lợi. Ngọc cốt được an trí vào lăng Quy Đức (hay còn gọi là Đức lăng), một phần xá lợi thu được lưu giữ tại tháp Phật Hoàng ở Ngọa Vân, phần còn lại được đưa về lưu giữ tại Bảo tháp chùa Tư Phúc trong Đại Nội (cấm thành Thăng Long), sau đó được phân thành nhiều phần lưu giữ ở nhiều nơi để nhân dân và phật tử thờ phụng.
Xá lợi Phật còn xuất hiện ở nhiều nơi trên thế giới, miễn là nơi đó có những vị cao tăng. Tháng 12/1990, một vị cao tăng là Hoằng Huyền Pháp sư ở Singapore viên tịch, sau khi thi thể được hỏa thiêu, người ta phát hiện thấy trong phần tro của ngài có 480 hạt cứng, hạt to cỡ như hạt đỗ tương, hạt nhỏ cỡ bằng hạt gạo, trông gần như trong suốt và tỏa sáng lấp lánh như những hạt kim cương. Sau khi phân tích, các nhà nghiên cứu đã xác định rằng, đó chính là thứ gọi là xá lợi.
Ý nghĩa của xá lợi trong Phật giáo
Xá lợi chứa đựng nhiều ý nghĩa và vai trò quan trọng trong niềm tin tôn giáo:
- Biểu hiện của sự tu tập: Xá lợi được cho là phản ánh trực tiếp sự tu tập và đạo đức của người đã viên tịch. Người ta tin rằng chỉ có những người tu hành có đạo đức cao và đạt được trình độ nhất định trong con đường giác ngộ mới có thể tạo ra xá lợi sau khi thiêu táng.
- Kết nối tâm linh: Xá lợi được coi là một cầu nối giữa người sống và người đã kính trọng. Qua việc cúng dường, thờ phượng xá lợi, người Phật tử cảm thấy mình gần gũi hơn với người hòa thượng, Bồ Tát hay Phật, và điều này giúp tăng cường đức tin trong con đường tu hành.
- Giáo dục và truyền bá Phật pháp: Khi kể về nguồn gốc của xá lợi và ý nghĩa của nó, người Phật tử có cơ hội truyền bá Phật pháp, khuyến khích mọi người theo đuổi con đường tu tập và rèn luyện đạo đức.
- Động viên và khích lệ: Việc biết đến sự tồn tại của xá lợi giúp động viên tinh thần của người Phật tử, khích lệ họ tiếp tục tu tập và theo đuổi con đường giác ngộ.