Hiện tượng những hòn đá biết di chuyển trong thung lũng chết khiến các nhà khoa học đâu đầu trong suốt hơn 100 năm qua cuối cùng cũng đã được làm sáng tỏ.
Trong nhiều năm qua, rất nhiều giả thuyết đã được đưa ra nhằm giải thích cho hiện tượng kì bí trên như lốc xoáy kéo theo bụi, cuồng phong, tác động của từ trường, việc làm của người ngoài hành tinh... Cho đến nay, các nhà khoa học đã tìm ra lý do những hòn đá biết “chạy” trong lòng hồ khô cạn Racetrack Playa ở Vườn quốc gia Thung lũng chết, nước Mỹ.
Mọi chuyện đã trở nên rõ ràng khi một nhóm nghiên cứu của Viện Hải dương học thuộc Đại học California, San Diego phát hiện nguyên lý hoạt động của những viên đá này.
Từ mùa đông năm 2011, nhóm nghiên cứu đã đặt một trạm khí tượng với độ chính xác và tin cậy cao nhằm đo đạc sức gió trong khoảng thời gian mỗi giây 1 lần. Đồng thời, nhóm mang tới đây 15 hòn đá có trang bị hệ thống định vị GPS để phục vụ công tác nghiên cứu.
Thời gian đầu, các tảng đá cực kỳ ít di chuyển đã khiến các nhà khoa học phán đoán rằng công tác nghiên cứu có thể lên tới 10 năm hoặc thậm chí là lâu hơn nữa. Tuy nhiên, may mắn đã bất ngờ xảy đến. Vào tháng 12/2013, 2 người dẫn đầu nghiên cứu là Jim Norris và Richard Norris đã đến khảo sát khu vực lòng hồ tại thung lũng chết. Thời điểm đó, lòng hồ đang ngập trong lớp nước với độ sâu khoảng 7cm.
Họ đặt những viên đá có gắn thiết bị định vị toàn cầu GPS vào lòng hồ và chờ đợi.
Bí ẩn những hòn đá tự di chuyển là bài toán khiến các nhà khoa học đau đầu trong suốt hơn 100 năm qua
“Chúng tôi ghi lại sự di chuyển của chúng nhờ sử dụng thiết bị GPS cùng một trạm khí tượng và các camera chụp ảnh liên tục”, hai nhà khoa học cho biết.
Richard Norris và James Norris đã chứng kiến sự di chuyển của 60 hòn đá. Họ phát hiện rằng, sự dịch chuyển đó đòi hỏi sự kết hợp hoàn hảo giữa các sự kiện. Trước tiên, lòng hồ phải ngập nước, đủ sâu để hình thành băng đá nổi trong mùa đông. Khi nhiệt độ ban đêm giảm xuống, hồ đóng băng thành các phiến băng đá mỏng. Khi mặt trời ló rạng, băng tan và nứt thành các mảng trôi nổi. Những mảng băng này được gió thổi đi, đẩy theo các hòn đá tiến lên phía trước. Đá dịch chuyển để lại trên mặt hồ các vệt kéo dài.
"Vào buổi trưa ngày 21/12/2013, thời điểm duy nhất trong ngày băng trên mặt hồ tan ra. Chúng tôi đã nghe được những tiếng răng rắc và lốp bốp do băng tan trên khắp bề mặt hồ cạn. Tôi đã reo lên với cộng sự mình rằng, đây chính là nguyên nhân", Richard cho biết.
Một điều đáng ngạc nhiên là chuyển động trên khá nhẹ nhàng và không cần phải dùng nhiều lực: Mỗi tấm băng chỉ dày từ 3-5mm, được di chuyển bởi cơn gió có tốc độ 3-5m/s và đẩy những hòn đá đi với tốc độ vài inch mỗi giây. Với tốc độ này, gần như con người không thể nhìn thấy được trừ khi tiến lại thật gần để quan sát kỹ.
"Có thể, khi khách du lịch đến đây, chuyển động đang xảy ra một cách hết sức tinh tế nhưng vấn đề là họ không cảm nhận được điều đó. Việc nhận ra 1 hòn đá đang chuyển động là khá khó khăn, một phần là do tất cả các hòn đá xung quanh nó cũng đang chuyển động", James Norris cho biết.
Tuy phần lớn bí ẩn đã được giải đáp, nhưng vẫn còn một câu hỏi cần phải giải quyết. Richard cho biết: "Chúng tôi đã ghi nhận lại được 5 lần chuyển động trong thời gian 2 tháng rưỡi tại các khu vực trũng với sự di chuyển của hàng trăm hòn đá. Vì vậy, chúng ta có quyền kết luận rằng những tấm băng nổi chính là động lực mạnh mẽ khiến các hòn đá tại thung lũng chết di chuyển. Tuy nhiên, chúng tôi vẫn chưa thấy những hòn đá kích thước lớn di chuyển. Phải chăng chúng cũng di chuyển bằng cách này? Những quan sát tiếp tục sẽ được thực hiện để hoàn toàn lý giải câu hỏi cuối cùng trên".
Yên Yên (Theo Người đưa tin)