Chuyến thăm Anh của ông Tập Cận Bình là tín hiệu cho thấy Anh đang lơ là Mỹ, kết thân với Trung Quốc.
Khi Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tới Anh và hứa hẹn những khoản đầu tư lớn, từ "khấu đầu" trong tiếng Trung được nhắc tới nhiều lần. Từ điển Oxford định nghĩa nó là sự phủ phục, trong đó người ta quỳ xuống "khi cúng bái hoặc đệ trình", đồng thời, nó cũng là hành động "khúm lúm một cách quá mức".
Cả 2 nghĩa trên đều nói về chuyến thăm cấp nhà nước của ông Tập Cận Bình.
Trong lịch sử, người được nhận khấu đầu sâu nhất là hoàng đế Trung Quốc. Người tỏ lòng kính trọng với vua sẽ quỳ gối 3 lần, mỗi lần chạm đầu xuống đất 3 lần, như vậy là có 9 lần tất cả. Các đại sứ đầu tiên của nước Anh vào cuối thế ký 18 không làm điều này vì vậy, toàn bộ đại sứ đã bị Trung Quốc từ chối. Hoàng đế Càn Long đã gửi một bức thứ cho đức vua Georger III để làm rõ quan điểm của mình về người nước ngoài là "những kẻ man rợ", chắc chắn thấp kém hơn đối với Trung Quốc.
Trung Quốc đã không thừa nhận một đại sứ quán cho đến khi bị Anh và Pháp đánh cho quy phục trong Chiến tranh Nha phiến lần thứ nhất (1839-1842) và lần thứ hai (1856-1860). Những người chiến thắng nhận được sự nhượng bộ trong việc mua bán trong khi Hong Kong được nhượng lại cho người Anh. Trong nhiều thập kỷ sau đó, Anh là nước mạnh nhất trên thế giới, việc tới thăm Trung Quốc là một sự sỉ nhục lớn đối với họ.
Giờ đây, sự sỉ nhục đã được đảo ngược.
Hơn 2 thập kỷ sau khi đại sứ đầu tiên từ chối quỳ lạy Thiên tử, "khấu đầu" được dùng với nghĩa đầu tiên. Ông Tập Cận Bình đang được người Anh trao cho những vinh dự cao nhất mà họ có. Nữ hoàng Elizabeth II đãi ông yến tiệc tại cung điện Buckingham (lần gần đây nhất đại tiệc được tổ chức tại đây là lễ cưới của hoàng tử William). Ông Tập cũng đã đọc diễn văn tại quốc hội Anh, được nữ hoàng hoặc Thủ tướng David Cameron thay phiên nhau tiếp đón.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cùng nữ hoàng Anh Elizabeth II và công nương xứ Cambridge dự yến tiệc tại cung điện Buckingham. Ảnh: Reuters |
Ông Tập nhận được sự quan tâm đặc biệt này bởi Trung Quốc có thể đầu tư lên tới 46 tỷ USD trong nhiều dự án, trong đó có dự án nhà máy điện hạt nhân mới trị giá 12 tỷ USD (hợp tác cùng với Pháp). Trung Quốc sẽ biến London thành trung tâm thương mại, tiền tệ, ngân hàng quốc tế và sẽ ủng hộ Anh trong việc nhập khẩu các dịch vụ.
Trong mối quan hệ hữu nghị mới này, Anh không đề cập tới vấn đề nhân quyền hay quyền dân sự, cũng không có những bài thuyết giảng về việc bỏ tù những phần tử đối kháng, đàn áp tự do báo chí hay thậm chí là nạn tham nhũng đang lan tràn tại Trung Quốc. Sự im lặng này - nói rộng ra - là nỗi xấu hổ của nước Anh
Steve Hilton, người từng là cố vấn thân cận nhất của ông Cameron nói rằng hành vi này của thủ tướng Anh "là một trong những nỗi nhục quốc thể tồi tệ nhất mà chúng tôi thấy kể từ khi chúng tôi khúm núm với IMF vào những năm 1970" (vào năm 1976, Quỹ tiền tệ Quốc tế IMF đã cho nước Anh đang trong tình trạng sắp vỡ nợ vay 4 tỷ USD).
Ai Weiwei, một nghệ sĩ bất đồng chính kiến nói rằng người Trung Quốc ngày càng ý thức được quyền lợi của mình và họ sẽ "vô cùng thất vọng" khi thấy ông Cameron "đặt quyền con người sang một bên".
Vấn đề đáng nói ở đây là Anh, vốn tự xem mình là người bạn tốt nhất của Mỹ trên trường quốc tế trong hơn một thế kỷ. Những tưởng mối quan hệ Anh - Mỹ rất tốt đẹp và sẽ trường tồn nhưng dường như, tình bạn này đã không vượt qua được thử thách thời gian.
Trong năm vừa qua, các quan chức cấp cao của Mỹ liên tiếp lên án việc Anh cắt giảm năng lực quốc phòng. Sau đó, vào tháng 3, nỗi bất an càng trở nên gay gắt khi Anh đứng đầu danh sách các nước phương Tây gia nhập ngân hàng Đầu tư Hạ tầng châu Á do Trung Quốc khởi xướng
Theo một nguồn tin giấu tên, giờ đây, chính quyền Mỹ tin rằng đã đến lúc cần suy nghĩ lại về mối quan hệ ở mức thân thiết nhất với chính phủ Anh khi mà họ đã phớt lờ Washington, gửi tín hiệu muốn làm thân với Trung Quốc.
Và nếu điều này thực sự xảy ra, Anh xích lại gần Trung Quốc thì nghĩa là họ đang đánh một canh bạc rất lớn.
Bảo Linh (theo Reuters)