Cùng quay ngược thời gian về những ngày Xuân hàng trăm năm trước để tìm hiểu cách đón Tết Nguyên đán của vua và hoàng tộc trong triều đình nhà Thanh - một trong những triều đại hùng mạnh và có ảnh hưởng lớn nhất trong lịch sử Trung Quốc.
Tết Nguyên Đán hay còn gọi là Xuân Tiết là lễ hội truyền thống quan trọng nhất của Trung Quốc. Trong hơn 4.000 năm lịch sử, không chỉ dân thường mà cả Hoàng tộc đều rất coi trọng và chuẩn bị kĩ càng để đón những ngày đầu năm mới theo âm lịch này. Như triều đình nhà Thanh, mặc dù có nguồn gốc từ dân tộc thiểu số, nhưng khi lên ngôi, nắm quyền cai quản quốc gia, những vị Hoàng đế cũng đã tổ chức những sự kiện mừng Tết Nguyên Đán hoành tráng và đặc sắc. Nhiều phong tục quen thuộc ở thời kỳ này cũng được gìn giữ và truyền lại cho đến tận ngày nay.
 |
| Tử Cấm Thành ngày Tết. (Ảnh: Viện bảo tàng Cố Cung) |
1. Hoàng đế khai bút đầu xuân
Việc đặt bút nắn nót viết lời hay, ý đẹp vào ngày đầu năm mới là một phong tục lâu đời được nhiều người thực hiện và Hoàng đế nhà Thanh cũng không phải là ngoại lệ. Kể từ thời Khang Hy, các vị vua Thanh triều đã bắt đầu có thói quen viết 2 chữ "Phúc" và "Thọ" để cầu may mắn lúc Tết đến xuân về.
 |
| Chữ "Phúc" khai bút đầu xuân của vua Càn Long (trái) và vua Khang Hy |
2. Hoàng đế phát lì xì cho hoàng thân quốc thích và các cận thần
Hầu hết trẻ em đều thích Tết, vì trong những ngày này sẽ được người lớn lì xì cho. Ở thời nhà Thanh, các vị vua cũng có tục lệ lì xì cho các hoàng thân, con cháu Bát Kỳ và cận thần trong dịp tết. Nhưng vào thời điểm đó, bao lì xì hay còn được người Trung Quốc ngày nay gọi là "hồng bao" được biết đến với cái tên khác là "hà bao" - những túi gấm người ta thường trao nhau như trong phim truyền hình cổ trang để đựng tiền vàng.
 |
| “Hà bao" dùng để lì xì ngày xưa |
3. Giao thừa trong Tử Cấm Thành
Vào ngày 30 Tết, Hoàng đế sẽ phải thức dậy lúc 3 giờ sáng. Điều đầu tiên cần làm là đến các đền thờ để cúng bái các vị thần và tổ tiên, sau đó cùng các phi tần trong hậu cung tham gia một một bữa yến tiệc với đầy đủ sơn hào hải vị. Sau bữa tiệc gia đình, vua sẽ quay về cung nghỉ ngơi một lát và tiếp tục tham gia yến tiệc cùng các quan quân trong triều. Tất nhiên, trong các bữa tiệc mùa xuân ở cung điện không thể thiếu pháo, đèn lồng và các màn biểu diễn ca vũ độc đáo.
| Bữa tiệc giao thừa của vua nhà Thanh cùng với các phi tần, quan và hoàng tử, công chúa được tái hiện trong bộ phim "Chân Hoàn truyện" |
4. Thức ăn thừa không được đổ đi mà phải... ban cho các quan
Nhiều Hoàng đế nhà Thanh ngày xưa rất chú trọng vào việc tiết kiệm ngân sách nhà nước, đưa ra nhiều Chính sách cắt giảm chi tiêu. Tuy nhiên, trong những ngày đón Tết không thể tránh khỏi việc hoàng cung được ăn uống quá nhiều món ngon và sang trọng hơn bình thường. Để hạn chế sự lãng phí tài nguyên và tiền bạc trong quốc khố, hoàng đế sẽ thưởng những thực phẩm này cho các cận thần dưới hình thức ban thưởng mừng năm mới. Việc này rất phổ biến ở thời nhà Thanh, không chỉ trong năm mới mà cả những ngày thường Hoàng đế cũng thường xuyên áp dụng.
| Tranh vẽ mâm cỗ tết đầy sơn hào hải vị của Hoàng đế nhà Thanh |
5. Vua cũng được nghỉ Tết nhưng không hoàn toàn
Hoàng đế nhà Thanh nổi tiếng trong là những vị vua "siêng năng", chỉ nghỉ ngơi vào một ít dịp hiếm hoi trong 365 ngày trong năm, nhưng Tết Nguyên Đán vẫn là một dịp để các bậc quân vương nghỉ lễ. Tết Nguyên Đán thời nhà Thanh thường bắt đầu từ 23 tháng chạp và kết thúc vào ngày 20 tháng giêng. Vào những này, Hoàng đế bắt đầu tạm "khoá" bút mực và con dấu cảu mình lại. Tuy nhiên, trên thực tế, thiên hạ không phải lúc nào cũng thái bình, những ngày ăn Tết nếu có sự việc gì gấp, vua vẫn phải thiết triều và xử lý trăm công nghìn việc không khác gì ngày thường.
(Theo Sohu, Thepaper)
Chan
Theo Helino/Trí thức trẻ