Các lực lượng không quân tới từ nhiều nước đang tiến hành tấn công thường xuyên trên bầu trời Syria nhưng đôi khi không có sự phối hợp. Có vẻ họ có nguy cơ rơi vào một cuộc xung đột bất ngờ.
Người mới xuất hiện trong cuộc chiến trên không là Nga. Nga nói họ đang ném bom vào IS, phù hợp với những ưu tiên của Mỹ. Nhưng Mỹ lại nói Nga chủ yếu đánh vào quân nổi dậy chống chính phủ để hỗ trợ đồng minh của mình - Tổng thống Bashar Assad. Người Nga đã không phối hợp với người Mỹ bởi có báo cáo cho thấy họ đã đánh vào ít nhất 1 căn cứ của phiến quân do Mỹ hậu thuẫn.
Điều đó dẫn tới một khả năng, tuy nhiên không chắc chắn, là người Mỹ và người Nga sẽ va chạm với nhau.
[mecloud]EnSzT62mbJ[/mecloud]
Về phần mình, cuối tháng 8, Thổ Nhĩ Kỳ cũng bắt đầu không kích Syria trong vai trò thành viên của liên minh chống IS do Mỹ dẫn đầu. Các chiến đấu cơ Thổ Nhĩ Kỳ hòa nhập hoàn toàn với kế hoạch tấn công của liên minh, cũng như Australia, bắt đầu thực hiện nhiệm vụ không kích Syria vào tháng 9. Pháp cũng bắt đầu ném bom vào tháng 9.
Và lực lượng không quân Syria cũng ném bom vào các mục tiêu bên trong đất nước, tấn công cả phiến quân IS lẫn lực lượng chống chính phủ. Tất cả đều được ông Assad gọi khái quát là "khủng bố".
Mỹ và các quan chức quốc phòng Nga đã tổ chức một cuộc điện đàm kéo dài 1 giờ hồi cuối tuần qua để "tránh xung đột" trên không phận Syria hoặc ngăn các sự cố trên không ngoài ý muốn, kể cả va chạm. Không có thỏa thuận nào đạt được. Theo dự kiến sẽ còn có nhiều cuộc đàm phán nữa diễn ra, mặc dù một quan chức quốc phòng Mỹ ngày 5/10 cho biết Moscow không nói thêm điều gì, làm tăng nghi ngờ về ý định của Nga.
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ash Carter bày tỏ quan ngại về khả năng xảy ra "sự cố vô ý hoặc thiếu giao tiếp" với không quân Nga mặc dù cho đến nay, người Nga chủ yếu hoạt động ở miền tây Syria, tương đối xa các chuyến bay của Mỹ và liên quân tập trung ở miền bắc và miền đông nước này.
Chiến đấu cơ Su-24M của Nga xuất kích từ căn cứ Hmeimin, Syria hôm 3/10. Ảnh: AP |
Tình hình càng tồi tệ hơn nữa vào ngày 5/10 khi Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ tuyên bố sẽ bảo vệ biên giới quốc gia sau khi một máy bay Nga xâm phạm không phận nước này hồi cuối tuần qua. Nga nói đây là một sự cố. Thổ Nhĩ Kỳ đã đưa máy bay tới đánh chặn và lên tiếng phản đối bằng đường ngoại giao.
Chuyện này còn vượt xa khỏi cuộc tranh cãi Nga - Thổ bởi Thổ Nhĩ Kỳ còn là thành viên của NATO. Các nhà lãnh đạo quốc phòng liên minh này sẽ nhóm họp tại Brussels, Bỉ vào cuối tuần này. Ông Carter hy vọng vấn đề trên sẽ được đưa vào chương trình nghị sự của NATO và lặp lại sự chỉ trích mạnh mẽ đối với việc Nga can thiệp quân sự vào Syria. Ông gọi đó là "phải chịu thất bại" và "đường lối sai lầm".
"Những gì chúng ta đang thấy hiện nay là có nhiều nước và nhiều liên minh khác nhau đang hoạt động trên bầu trời Syria", Stephane Dujarric, phát ngôn viên của Tổng thư ký LHQ Ban Ki-moon nói. "Tôi nghĩ nó sẽ tạo ra một tình huống nguy hiểm và rất nhạy cảm, giống như những gì chúng ta thấy trong việc vi phạm không phận Thổ Nhĩ Kỳ... Điều này cho thấy mọi người thực sự cần phải tái tập trung sự chú ý để tìm kiếm một giải pháp chính trị".
Các quan chức Nga nói rằng hơn 50 chiến đấu cơ và trực thăng đang tham gia vào chiến dịch trên không không giới hạn, gồm Su-24M, Su-25 và Su-34. Các máy bay này xuất kích từ 20-25 lần/ngày để thực hiện nhiệm vụ tại Syria. Liên quân Mỹ trung bình thực hiện 8 lần xuất kích/ngày.
Ngoài các chiến dịch không quân, Nga còn mang vũ khí mặt đất vào Syria, các quan chức Mỹ cho biết. Một quan chức quốc phòng Mỹ cho biết trong những ngày gần đây, một số lượng nhỏ pháo và hệ thống tên lửa phóng nhiều lần đã được chuyển đến khu vực lân cận Hama, phía đông nam căn cứ không quân ven biển, nơi Nga triển khai hầu hết các máy bay của mình.
Mỹ không có bộ binh tại Syria nhưng lại đang huấn luyện cho lực lượng nổi dậy Syria tại các căn cứ ở Jordan và Thổ Nhĩ Kỳ.
Mỹ lo ngại rằng mục tiêu của Thổ Nhĩ Kỳ tại Syria sẽ không phù hợp hoàn toàn với Washington. Thổ Nhĩ Kỳ lo lắng về lực lượng người Kurd của Syria ở gần biên giới với nước này. Mỹ đã phối hợp chặt chẽ với người Kurd để hất cẳng IS ở thành phố Kobani thuộc khu vực biên giới phía bắc Syria.
Ngoài Thổ Nhĩ Kỳ, Pháp và Australia, các đối tác trong liên minh của Mỹ tham gia vào chiến dịch không kích Syria có cả Jordan, Saudi Arabia và Canada. Mỹ có nhiều kinh nghiệm về chiến tranh liên minh, đặc biệt là ở Trung Đông. Tại đây, Mỹ có một trung tâm chỉ huy các chiến dịch không kích rất tinh vi tại căn cứ al-Udeid, Qatar. Nơi này hoạt động như một trung tâm kiểm soát không lưu quân sự, đảm bảo tất cả các chuyến bay được điều phối và các mục tiêu bị tấn công phù hợp với mục tiêu chung.
[mecloud]dfiK4Pxc4J[/mecloud]
Nhưng Syria là một trường hợp phức tạp bất thường. Assad có lực lượng không quân của riêng mình cũng như khả năng phòng không đe dọa tới máy bay Mỹ hay của liên quân. Nhưng cho đến nay, ông ta không làm vậy. Song tình hình ngày càng phức tạp hơn khi mà Nga tiếp tục can thiệp quân sự.
Cho đến nay, các quan chức Mỹ đã làm nhẹ khả năng xảy ra va chạm trên không tại Syria.
"Trong khi luôn có khả năng xảy ra tai nạn và có những tính toán sai lầm thì điều quan trọng cần nhớ đó là có rất nhiều khoảng trống trên bầu trời Syria. Hầu hết các cuộc không kích có từ 2-4 máy bay tham gia. Họ bay tới, tấn công và rời đi", Đại tá Steve Warren, phát ngôn viên của sở chỉ huy quân đội Mỹ tại Baghdad, người đang quản lý chiến dịch không kích tại Iraq và Syria cho biết hồi tuần trước.
Bảo Linh (theo AP)