Tên khoa học cây phèn đen
Cây phèn đen hay còn được gọi là mực, mỗ, chè nộc, tạo phan dệp, diện hạ châu mạng,... Tên khoa học của phèn đen là Phyllanthus Reticulatus poir, thuộc họ cây thầu dầu - Euphorbiaceae. Phèn đen là một Cây thuốc quý nhưng mọc hoang ở rất nhiều vùng ven rừng hoặc ven bờ ruộng. Thân cây cao tầm trung từ 2-4 mét, các nhánh cây mọc so le với nhau và có màu đen nhạt. Hoa phèn đen mọc ra từ nách lá, có thể mọc riêng lẻ hoặc xếp chùm từ 2-3 bông. Bông phèn đen có màu trắng nhỏ, có các sọc vàng dọc ở cánh hoa.
Tác dụng cây phèn đen
- Rễ cây phèn đen có tính lạnh và vị chát, có Công dụng trong điều trị tiêu viêm, thu liễm, chỉ tả và thường sử dụng chữa cam tính trẻ em, viêm ruột, viêm thận, viêm gan, lỵ,...
- Lá cây phèn đen có công dụng thanh nhiệt giải độc, lợi tiểu, giúp đào thải các chất độc, sát trùng và sử dụng để chữa mụn nhọt, rôm sảy, lở loét, mề đay, ứ huyết, phù thũng, lỵ, tiêu chảy, rắn cắn, cảm sốt,...
- Vỏ ở thân cây phèn đen được sử dụng để điều trị thủy đậu giai đoạn có mủ, bí tiểu,...
- Toàn thân cây thuốc phèn đen dùng trong điều trị đau thần kinh toan, bệnh gai cột sống, thấp khớp, viêm khớp và tê bì chân tay,...
- Chữa bệnh xương khớp
- Chữa bị sưng đau do ngã va đập
- Trị gai cột sống
Bài thuốc từ cây phèn đen
- Chữa bệnh thuỷ đậu: Hái một nắm phèn đen (toàn bộ thân, lá và rễ cây), rửa sạch và phơi cho ráo nước. Cho vào ấm đun cùng 300ml nước với lửa vừa cho đến khi cô đặc lại chỉ còn khoảng 1 chén nhỏ. Hoà tan ½ thìa cafe muối trắng vào nước thuốc. Dùng nước thuốc thu được cho trẻ uống một chén nhỏ, còn lại dùng bông tăm chấm thuốc lên các nốt thuỷ đậu trên da. Dùng thuốc nhiều ngày cho đến khi bệnh thuỷ đậu khỏi hẳn thì ngưng.
- Chữa thận hư: Dùng cây phèn đen, cây muối, cây quýt gai, cây nổ mỗi loại 20g. Lấy 1.5 lít nước sắc cùng thuốc đến khi còn lại một nửa thì chia thành nhiều phần và uống hết trong ngày.
- Trị kiết lỵ: Dùng lá phèn đen tươi giã nát, thêm nước, lọc. Dùng mạch nha, ý dĩ, cam thảo đất đã phơi khô, đem tán bột, mỗi thứ đều nhau, độ 1/2 thìa cà phê, uống với nước phèn đen.
- Chữa đại tiện phân lỏng do nhiệt: Phèn đen ngọn có lá 40g, đậu đen sao vàng 40g. Cho vào nồi đổ 800ml nước đun sôi kỹ còn 200ml, chia 3 lần uống trong ngày, uống liền 3-5 ngày.
- Hỗ trợ chữa trĩ: Lá phèn đen 1 nắm, lá trắc bách diệp 1 nắm, lá huyết dụ 5 lá. Tất cả rửa sạch, thái nhỏ, sao vàng hạ thổ. Cho vào ấm, đổ 800ml nước, sắc đặc còn 200ml nước. Uống ngày 150ml, còn lại đổ thêm nước đun kỹ dùng để rửa ngâm trĩ ngày 1 - 2 lần. Mỗi liệu trình từ 5-10 ngày.
- Trị gai cột sống: Lấy Phèn đen khô 30g, lá lốt 30g, lá bưởi bung 20g, cỏ xước 20g và rễ gấc 10g. Rửa sạch tất cả các hỗn hợp trến sau đó để ráo nước. Lấy những nguyên liệu tươi như bưởi bung, lá lốt, cỏ xước và rễ gấc đem đi sao khô. Sau khi sơ chế xong đem tất cả hỗn hợp ở trên vào ấm sắc và đổ khoảng 1,5 – 2 lít nước vào đun trong khoảng thời gian 2 tiếng rồi tắt bếp để nguội. Nên uống thuốc 3 lần mỗi ngày và sau mỗi bữa chính khoảng 30 phút để hiệu quả đem lại là tốt nhất.
- Chữa bị sưng đau do ngã va đập: Lấy 30g lá phèn đen giã nát đắp vào vùng bị tổn thương trong vòng 30 phút. Làm 3 ngày liền đến khi hết sưng đau.
- Chữa bệnh xương khớp: Chuẩn bị 30g dược liệu phèn đen khô (dùng toàn bộ cây), 30g lá lốt, 20g lá bưởi bung, 20g rễ cây gấc, 20g cỏ xước. Trừ phèn đen, tất cả nguyên liệu tươi còn lại đem rửa sạch, sao vàng. Cho tất cả vị thuốc vào ấm đun với 2 lít nước trong 2 tiếng. Mỗi ngày uống hết một thang thuốc trên, chia thành 3 phần và uống sau khi ăn no 30 phút.
- Trị mụn nhọt, thanh lọc, đào thải độc tố: Dùng lá phèn đen và lá bèo ván rửa sạch, giã nát rồi đắp lên da nhiều lần sẽ khỏi. Để thải độc, giải độc rượu bia, giải độc tố tích tụ trong gan, thận, độc tố từ thực phẩm có thể dùng uống nước cây phèn đen mỗi ngày.
Lưu ý khi sử dụng cây phèn đen
- Phụ nữ có thai và trẻ nhỏ thận trọng khi dùng lá phèn đen
- Trong cây phèn đen có chữa độc tố nhẹ, vì vậy khi dùng lá phèn đen với lượng vừa có thể không gây hại cho cơ thể tuy nhiên nếu lạm dụng quá mức có thể dẫn tới ngộ độc. Vì vậy, trước khi sử dụng cần tham khảo ý kiến của bác sĩ đông y để được tư vấn với liều lượng phù hợp.