Một cuộc khảo sát gần đây của Pew đã làm sáng tỏ mối quan hệ của Trung Quốc với thế giới bên ngoài, đặc biệt là với Mỹ khi mà phần lớn người Trung Quốc đều xem Washington là mối đe dọa an ninh quốc gia lớn nhất.
Trong hai thập kỷ qua, nền kinh tế Trung Quốc đã trải qua những thay đổi lớn, tạo nên những bước chuyển lớn lao cho quốc gia này. Trung Quốc hiện đại là chủ đề của các dữ liệu mới được công bố bởi Pew Research. Các kết quả của cuộc khảo sát gần đây đã làm sáng tỏ mối quan hệ của Trung Quốc với thế giới bên ngoài nói chung và với Mỹ nói riêng.
Báo cáo của Pew chỉ ra rằng Trung Quốc cùng lúc vừa hăm hở phát triển hợp tác kinh tế ổn định, vừa cảnh giác với những rắc rối bên ngoài, trong đó có ảnh hưởng quá lớn của Mỹ và trong bối cảnh một Bắc Kinh quá quan tâm đến những vấn đề bên ngoài biên giới Trung Quốc. Bức tranh tổng thể là một tiềm năng không chắc chắn: Quan hệ Mỹ - Trung Quốc có thể phát triển thành đối tác tích cực trong thương mại và ngoại giao khi Trung Quốc hướng tới sự tự do, hoặc mối quan hệ có thể đi xuống với việc Mỹ can thiệp vào tình hình hình Biển Đông và những tác động qua lại trong mối quan hệ Mỹ - Trung đẩy Bắc Kinh tới những mối quan hệ gần gũi hơn với Moscow. Hiện nay, Chính sách đối ngoại của Mỹ trong khu vực có thể được miêu tả là bất thường và không bền vững.
Xu hướng phát triển mối quan hệ Mỹ - Trung luôn là đề tài nóng hổi. Ảnh: Reuters |
Trước hết, về các con số, cuộc khảo sát của Pew cho thấy công chúng Trung Quốc khá tự tin về vị trí của mình trên thế giới. Đứng đầu danh sách các mối đe dọa với Trung Quốc là sức mạnh và sự ảnh hưởng của Mỹ (45% người được hỏi nói rằng đó thực sự là vấn đề), trong khi căng thẳng với Nga được đánh giá ít rủi ro hơn (chỉ 25% nói đó là một mối đe dọa chính). Ngược lại, người Trung Quốc không quan tâm đến các mối đe dọa đang khiến Mỹ và châu Âu đau đầu hiện nay. Chẳng hạn, chỉ 15% xem nhóm khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS) là mối đe dọa, và chỉ 1/3 lo ngại rằng Trung Quốc sẽ bị đe dọa bởi sự biến đổi khí hậu và bất ổn kinh tế toàn cầu.
Khoảng 6 trong 10 người Trung Quốc ủng hộ việc Trung Quốc tiếp tục mở rộng xuất nhập khẩu để thúc đẩy nền kinh tế đang bùng nổ của đất nước họ, trong khi gần 56% cho rằng Bắc Kinh nên tập trung chú ý vào đối phó với những vấn đề riêng của Trung Quốc thay vì đi giải quyết vấn đề của những quốc gia khác. Những điều này dẫu sao cũng vẫn là lợi thế đối với Mỹ. Bên cạnh đó, việc thế hệ trẻ Trung Quốc đang nghiêng về xu hướng thân thiện hơn với Mỹ so với thế hệ già cũng được xem là một dấu hiệu tích cực trong phát triển quan hệ Mỹ - Trung.
Nhưng đồng thời, người Trung Quốc ở mọi lứa tuổi cũng tràn ngập ý chí muốn bảo vệ cuộc sống theo cách của riêng họ. Họ lo ngại Mỹ xem Trung Quốc như một mối đe dọa kinh tế rồi từ đó tìm cách kiểm soát bằng các lực lượng thay vì chào đón một "tân binh" trên đấu trường thế giới.
Phần lớn người dân Trung Quốc xem Mỹ là mối đe dọa an ninh quốc gia lớn nhất. |
Tất nhiên, quan điểm của công chúng Trung Quốc không giống như các chính sách mà Bắc Kinh đang theo đuổi. Tuy nhiên, nghiên cứu của Pew cung cấp cái nhìn sâu sắc, có giá trị vào suy nghĩ của một quốc gia, điều có thể định hình vai trò trung lập đáng tin cậy hoặc thậm chí là một đối tác thương mại thân thiện với Mỹ trong điều kiện những "cái đầu nóng" có cách riêng của họ. Điều này vốn là gánh nặng có thể một lần nữa dẫn tới thế giới lưỡng cực khi Mỹ đối đầu liên minh Nga - Trung bắt đầu từ bây giờ và còn kéo dài trong vài thập kỷ tới.
Về phần mình, Mỹ tỏ ra khá thận trọng. Đặc biệt, căng thẳng Mỹ - Trung leo thang ở Biển Đông, bao gồm cả những nỗ lực của Mỹ nhằm mở rộng ảnh hưởng quân sự ở châu Á có nguy cơ gây ra "lo ngại an ninh" ở Trung Quốc. Theo đánh giá của chuyên gia Christopher Preble Viện Cato và Charles Koch Viện William Ruger, điều này có thể khuấy động lên nhiều thứ.
Một cách tiếp cận cứng rắn với Trung Quốc rằng ưu tiên ngăn chặn quân sự đối với các cam kết thương mại và công nhận việc Trung Quốc "làm trầm trọng thêm các vấn đề" - bao gồm khả năng thực sự của việc xung đột leo thang trên quy mô lớn, điều mà Trung Quốc từng cam kết sẽ ngăn chặn. Nhận thức của Mỹ và Trung Quốc về những điều đang diễn ra ở Biển Đông khác nhau rõ rệt, vì vậy, những phương pháp tiếp cận thiếu thận trọng, hung hăng đối với tranh chấp này không thể giúp được gì, mà còn đẩy Trung Quốc về phía Nga. Đó là hệ quả mà tất nhiên cả Mỹ và Trung Quốc đều không mong muốn.
Xem thêm video:
[mecloud]N5b824ofvY[/mecloud]
Lê Huyền (The Diplomat)