Trong hoàng cung nhà Thanh, nhà xí là một nơi bí ẩn và trở thành đề tài muôn thuở cho hậu thế sau này bàn tán. Những ai từng tìm hiểu về lịch sử thời đại này đều nghe nói đến việc Tử Cấm Thành có hơn 9.000 phòng nhưng lại hoàn toàn không có nhà vệ sinh. Trong thực tế, nhà vệ sinh đặc biệt của hoàng đế và các phi tần được gọi là "quan phòng" và nó được những thái giám đặc biệt coi sóc. Dụng cụ vệ sinh dành cho những người thấp kém khác gọi chung là "bô".
Nếu chuyện đi vệ sinh được tất cả mọi người trong xã hội hiện đại coi là chuyện cá nhân, tế nhị thì Từ Hi Thái hậu, một người phụ nữ quyền lực triều Thanh lại hoàn toàn ngược lại. Bà có hẳn một nghi thức đi vệ sinh cực kỳ hoành tráng mà đến giờ vẫn là đề tài bàn tán của hậu thế.
"Quan phòng" mà Từ Hi thái hậu sử dụng làm bằng gỗ đàn hương được chạm khắc thành hình con tắc kè tinh xảo. 4 chân con tắc kè trở thành 4 trụ chính của "quan phòng", bụng phình to là lòng chảo để hứng chất thải, đuôi cuộn lại tạo thành hình số 8. Phần đầu và đuôi con tắc kè chính là tay cầm "quan phòng" để các thái giám bưng bê phục vụ Lão Phật Gia.
Mỗi lần Từ Hi thái hậu có nhu cầu đi vệ sinh, các thái giám và cung nữ sẽ rắc bột gỗ đàn hương vào bên trong. Khi phân rơi xuống nó sẽ ngay lập tức chìm trong bột gỗ gương, không bốc lên mùi uế khí.
Theo nhiều tài liệu ghi lại, nghi thức đi vệ sinh của Từ Hi thái hậu rất long trọng, do chính đại thái giám Lý Liên Anh trực tiếp chỉ đạo và phục vụ. Sau khi nhận được lệnh "dùng quan phòng" của thái hậu, một số cung nữ sẽ đi chuẩn bị riêng, một người đi triệu thái giám phụ trách quan phòng, một người đi lấy chăn đệm, một người lấy giấy vệ sinh.
Thái giám phụ trách quan phòng sẽ túc trực cả ngày để hầu hạ Từ Hi thái hậu, chỉ cần nhận được lệnh liền gật đầu. Họ sẽ bọc quan phòng vào tấm vải màu vàng rồi khiêng đến phòng ngủ của thái hậu.
Trong quá trình Từ Hi đi vệ sinh, có rất nhiều cung nữ, thái giám đứng xung quanh hầu hạ. Nghe tới điều này, chắc chắn không ai thấy thoải mái, tuy nhiên vị thái hậu nhà Thanh lại thấy thích thú với điều này.
Đặc biệt hơn nữa, những cung nữ hầu Từ Hi đi vệ sinh còn phải ngậm nước trong miệng để phun vào giấy vệ sinh trước khi dùng cho bà. Theo các chuyên gia giải thích, giấy vệ sinh thời xưa dù có cao cấp nhất cũng rất cứng và khó dùng. Từ Hi đã bắt cung nữ phải phun nước để làm mềm giấy, giúp bà thấy thoải mái khi lau chùi. Tuy nhiên, cách làm này lại khiến người ngoài thấy ghê sợ. Trong miệng người có rất nhiều vi khuẩn vậy mà thái hậu còn "chơi chiêu này" thì chỉ nghe nói đến đã rùng mình.
Sau khi phụng sự thái hậu xong, cung nữ sẽ khiêng quan phòng ra khỏi tẩm điện. Thái giám phụ trách sẽ dùng vải quấn lại, đưa đi. Người ta tiến hành loại bỏ chất bẩn, lau chùi quan phòng sạch sẽ, phủ gỗ đàn hương lên để thái hậu dùng cho lần sau.
(Theo 163)
>> Xem thêm: Trân Phi: Bị Từ Hi Thái hậu đày vào lãnh cung, ném xuống giếng chỉ vì là sủng phi của Hoàng đế nhà Thanh