"Trộm vía da đẹp, không bị mụn".
"Trộm vía em bé bây giờ kháu khỉnh quá".
"Trộm vía độ này dáng đẹp mặt xinh"...
Đây chỉ là một trong những ví dụ rất ít ỏi để minh chứng cho việc từ "trộm vía" được rất nhiều người dùng trong cuộc sống thường nhật, ở mọi lứa tuổi. Tiếng Việt vốn rất phong phú đa dạng nhưng cụm từ được lưu truyền từ đời này sang đời khác vẫn được sử dụng như cụm từ trên rất hiếm.
Dùng nhiều như vậy song không phải ai cũng hiểu được ý nghĩa sâu xa của nó. Cụ thể tại một số địa phương ở miền Bắc mỗi khi khen một đứa trẻ người ta hay thêm từ trộm vía phía trước. Từ đó việc thêm từ trở thành thói quen cứ thế đi vào cuộc sống thường nhật.
Theo nhà nghiên cứu Nguyễn Hùng Vĩ, cách nói từ "trộm vía" xuất phát từ quan niệm "ba hồn bảy vía" trong dân gian xưa. Người Việt luôn nghĩ hồn vía là năng lượng về mặt tinh thần để con người có thể sống khỏe mạnh. Người mang bệnh là người có một vía nào đó bị xâm phạm do tác động bên ngoài.
Người xưa cũng quan niệm rằng trẻ con vía còn yếu nên trước khi khen cần phải thêm từ "trộm vía" vào, xem như một cách xin phép các vía trước. Vì vậy cách nói đó đến nay vẫn được lưu truyền và sử dụng trong đời sống, song nó vượt qua cả khuôn khổ của lời nói chỉ dành cho trẻ con.
Chuyên gia cho rằng "trộm vía" được xem như một lời xin phép nhưng không có nghĩa "trộm" tương đương với "xin phép". Điều này gần giống như việc người Việt khi gặp nhau hay hỏi "Anh/chị đang đi đâu đấy?" thay cho lời chào. Song điều này không đồng nghĩa "đi đâu đấy" là một lời chào.
Đại Nam Quốc Âm Tự Vị có lý giải từ "trộm vía" ban đầu có nghĩa là "lén lút". Còn trong Việt Nam tự điển của Hội Khai Trí Tiến Đức cũng giảng: "Trộm: Lén giấu, thầm vụng". Vì vậy bên cạnh nghĩa "lấy đi tài sản của người khác khi họ không để ý", "trộm" còn có thể dùng để chỉ chung sắc thái "lén, vụng". Vì vậy, "trộm vía" có thể hiểu sát nghĩa là "xin lén các vía (để khen em bé)".
Tất nhiên việc phân tích sát nghĩa sẽ gây khó hiểu vậy nên chúng ta có thể xem đây là một lời xin phép. Điều này cũng giống như khi xin lỗi hiểu sát nghĩa là "xin lấy lỗi về". Nhưng nếu nói như vậy sẽ rất rối rắm nên chỉ cần hiểu đơn giản là bày tỏ sự ăn năn, hối lỗi khi mắc phải sai lầm mà thôi.
Như vậy, "trộm vía" có nghĩa là "lén các vía (để làm gì đó)", có thể hiểu nôm na là một lời xin phép.