Luật này đã được Bắc Kinh thông qua nhanh chóng sau khi Hong Kong bị rung chuyển trong nhiều tháng bởi biểu tình lan rộng hồi năm ngoái. Chính quyền Bắc Kinh lên án người biểu tình là những kẻ ly khai bạo lực được nước ngoài hậu thuẫn.
Luật mới sẽ làm dấy lên những câu hỏi về sự độc lập của hệ thống tư pháp Hong Kong và sẽ có những hậu quả sâu rộng đối với cuộc sống ở thành phố 7,5 triệu dân này.
Dưới đây là 5 điểm chính bạn cần biết về Luật an ninh quốc gia gây tranh cãi này.
Mức án tối đa: Tù chung thân
4 loại tội hình sự được nêu trong luật là: Ly khai, lật đổ chính quyền, hoạt động khủng bố và thông đồng với các lực lượng nước ngoài, bên ngoài để gây nguy hiểm cho an ninh quốc gia.
Chủ mưu và những người phạm tội nghiêm trọng có thể nhận bản án tối đa là tù chung thân hoặc tù dài hạn 10 năm trở lên đối với tất cả những tội danh nói trên.
Các hành vi tội phạm được liệt vào diện thông đồng với nước ngoài bao gồm: Kích động sự căm thù của người dân Hong Kong với chính quyền Hong Kong hoặc Trung Quốc, thao túng hoặc phá hoại bầu cử, trừng phạt chống lại Hong Kong hoặc Trung Quốc.
Trong khi đó, theo luật, tội làm thiệt hại giao thông công cộng và các cơ sở công cộng cũng bị liệt vào tội khủng bố.
Bát cứ ai tổ chức hoặc tham gia vào các hành vi nhằm chia rẽ đất nước, dù họ có sử dụng vũ lực hay không thì đều phạm tội. Những người bị kết án sẽ bị cấm tham gia bất cứ cuộc bầu cử nào tại Hong Kong.
Quyền tài phán của Trung Quốc đối với những tội "rất nghiêm trọng"
Trước khi được thông qua, luật này đã tạo ra lo ngại về sự sụp đổ của hệ thống pháp lý độc lập của Hong Kong. Theo luật, Trung Quốc có thể tiếp quản toàn bộ việc truy tố từ bắt giữ cho đến xét xử đối với: Những vụ can thiệp nước ngoài can thiệp, các vụ "rất nghiêm trọng" và những vụ mà an ninh quốc gia đối mặt với "mối đe dọa thực tế và nghiêm trọng". "Cả cơ quan an ninh quốc gia và Hong Kong đều có thể yêu cầu chuyển vụ án sang Trung Quốc đại lục", luật mới nêu rõ.
Xét xử bí mật, không có ban bồi thẩm
Luật quy định một số vụ về an ninh quốc gia có thể được xét xử kín mà không có ban bồi thẩm nếu nó có chứa bí mật nhà nước, dù bản án và phán quyết cuối cùng sẽ được công khai.
Lãnh đạo thành phố Carrie Lam sẽ đích thân bổ nhiệm thẩm phán cho các vụ án an ninh quốc gia nhưng nhiệm kỳ của họ chỉ giới hạn trong mọt năm. Bị cáo sẽ không được tại ngoại "trừ khi thẩm phán có đủ lý do để tin rằng họ sẽ không tiếp tục phạm những hành vi gây nguy hiểm cho an ninh quốc gia".
Cơ quan an ninh quốc gia mới
Luật mới đã trao quyền cho Trung Quốc để thành lập một cơ quan an ninh quốc gia tại Hong Kong, do những quan chức không bị ràng buộc bởi luật pháp địa phương đảm nhiệm. "Chính quyền Hong Kong không có thẩm quyền đối với cơ quan an ninh quốc gia tại Hong Kong cũng như các nhân viên của nó khi họ đang thực hiện nghĩa vụ theo luật định".
Theo luật, Bộ Tư pháp Hong Kong cũng được yêu cầu thành lập bộ phận công tố riêng để xử tội phạm an ninh quốc gia. Người đứng đầu sẽ do bà Carrie Lam bổ nhiệm.
Luật cũng trao cho cảnh sát quyền hạn rộng hơn để thu thập bằng chứng, bao gồm khai thác thông tin liên lạc và gián điếp từ các nghi phạm. Nó cũng có thể yêu cầu các nền tảng, nhà cung cấp dịch vụ xóa thông tin và hỗ trợ điều tra.
Giám sát các tổ chức tin tức và NGOs nước ngoài
Các cơ quan chính phủ sẽ thực hiện "những biện pháp cần thiết để tăng cường quản lý các tổ chức NGOs nước ngoài và bên ngoài" tại Hong Kong.
Hiến pháp nhỏ của Hong Kong đảm bảo quyền tự do ngôn luận và tự do báo chí, không giống như ở Trung Quốc.
Luật cũng áp dụng cho những người không thường trú tại Hong Kong nhưng phạm tội theo luật, ngay cả khi họ không ở trên đất Hong Kong. Các công ty vi phạm luật an ninh quốc gia sẽ bị phạt và có thể bị đình chỉ hoạt động.