Theo truyền thống ở Việt Nam, Rằm tháng 7 là ngày xá tội vong nhân, cũng là dịp lễ Vu lan báo hiếu, mọi người hướng về tổ tiên, cội nguồn, về các đấng sinh thành. Do đó, nhân dịp này, nhiều gia đình sẽ soạn lễ mời thân nhân đã khuất của mình, bố thí cho những cô hồn dã quỷ không ai cúng tế.
Tuy nhiên, cúng rằm tháng 7 ngày nào chuẩn nhất? Có nhất thiết phải cúng đúng ngày không? là những câu hỏi được nhiều người quan tâm. Thực tế, có thể cúng Rằm tháng 7 từ 2-14 mà không cần xem tốt hay xấu bởi đây là thời điểm Diêm Vương cho mở Quỷ Môn Quan, để các vong hồn được về dương giới và thọ hưởng những lễ vật mà người dân cúng tế.
Về lý thuyết, chiếu theo quan niệm này, các gia đình có thể cúng từ ngày 2 đến 15. Tuy nhiên, ngày 15/7 chính là ngày giới hạn của kỳ mở cửa nên thời điểm đó sẽ rất khó để nhận được đồ thờ cúng. Vì vậy, mọi người có thể thu xếp để lên kế hoạch cúng rằm tháng bảy vào ngày phù hợp nhất với lịch công việc của mình. Thông thường, các gia đình chọn cúng vào ngày cuối tuần gần rằm tháng bảy nhất hoặc cũng có nhiều nhà chọn một ngày từ mùng 10 trở đi, các ngày 12, 13, 14 tháng 7 âm lịch để cúng.
Về giờ cúng thì các chuyên gia khuyên rằng nên tổ chức lễ cúng gia tiên, lễ cầu siêu Vu Lan vào ban ngày khoảng 11-12 giờ là hợp lý. Đây chính là giờ ma quỷ ít hoạt động, vong linh người nhà sẽ được Thổ thần cho phép vào để thụ lộc mà không có sự quấy phá của các cô hồn dã quỷ được thả về trong ngày Rằm tháng 7.
Cúng cô hồn, chúng sinh thì nên cúng chiều tối khoảng (17 giờ - 19 giờ) là tốt nhất. Bởi ban ngày có ánh sáng mặt trời, các linh hồn sợ ánh sáng sẽ không thể nhận các vật phẩm mà gia chủ bày cúng. Dù chọn ngày nào để cúng thì cũng nên tổ chức trước 12 giờ trưa ngày 15/7 vì thời điểm đó cửa địa ngục đã đóng lại.
Đối với đồ cúng thì cúng Rằm tháng 7 chay hay mặn tuy vào niềm tin, phong tục và cả hoàn cảnh, điều kiện thực tế của mỗi gia đình. Nhiều người quan niệm, Vu lan và xá tội vong nhân đều là quan niệm tín ngưỡng của Phật giáo, vì vậy cần cúng cỗ chay. Một số khác lại cho rằng mâm cúng tổ tiên, thần linh thì làm cỗ mặn, hoặc chay mặn đều được nhưng cúng chúng sinh là làm cỗ chay.
Tuy nhiên, chưa có quy định chung nào về cúng Rằm tháng 7 chay hay mặn, yếu tố quan trọng nhất không phải cỗ bàn mà chính là sự thành tâm của gia chủ.
(*) Thông tin trong bài chỉ mang tính chất tham khảo, chiêm nghiệm.