Mã đề hay còn được gọi cách khác là “mã tiền xá”, xa tiền thảo có tên khoa học là Plantago asiatica. Đây là loài cây thân thảo và là loại cây sống lâu năm. Cây có chức năng tái sinh, tái sinh bằng rất nhiều cách đặc biệt là bằng nhánh và có khi là bằng hạt, thân cây có độ cao tầm 10 – 15 cm.
Lá mã đề chứa các thành phần như axit phenolic, iridoid (catalpol, aucubosid), nhiều flavonoid: quercetin, apigenin, baicalin..., chất nhầy. Hạt chứa nhiều chất nhầy, dầu béo và các chất đường.
Theo Y Học Cổ Truyền, mã đề có tác dụng thanh nhiệt, chỉ ho, tiêu đờm, lợi tiểu. Đồng thời, loại thảo dược này có tác dụng hiệu quả trong trị ho, long đờm, viêm phế quản, viêm thận, sỏi bàng quang, bí tiểu, sỏi đường tiết niệu, tiểu đỏ, tiểu ra máu, viêm gan, ứ mật, viêm loét dạ dày- tá tràng. Liều lượng là mỗi ngày 10-16g, dạng nước sắc.
Tác dụng của cây mã đề
- Giúp thanh nhiệt, giải độc: Mã đề là một loại thảo dược rất có lợi, có nhiều dược tính, một trong số đó là thanh nhiệt, giải độc, chủ yếu là do có nhiều chất dinh dưỡng và thành phần dược liệu có trong mã đề.
Những thành phần này có thể giúp loại bỏ độc tố khỏi cơ thể một cách hiệu quả và làm giảm các triệu chứng của bệnh lây truyền qua đường tình dục do nhiệt như sốt, đau họng, loét miệng,...
- Giúp giảm nhiễm trùng đường tiết niệu: Mã đề có nhiều lợi ích về mặt y học, đặc biệt là đối với hệ tiết niệu, và nếu bạn bị nhiễm trùng đường tiết niệu hoặc các vấn đề khác về hệ tiết niệu, đun sôi nước với mã đề và uống nó có thể hữu ích.
Nhiễm trùng đường tiết niệu là một bệnh phổ biến, thường do vi khuẩn xâm nhập vào niệu đạo và gây nhiễm trùng, dẫn đến các triệu chứng như đi tiểu thường xuyên, tiểu gấp và tiểu đau. Mã đề có đặc tính kháng khuẩn có thể giúp loại bỏ các vi khuẩn này và giảm các triệu chứng nhiễm trùng.
- Giúp hạ huyết áp và lượng đường trong máu: Lá và rễ cây mã đề rất giàu chất dinh dưỡng như flavonoid, axit caffeic và axit ferulic, những hợp chất này có tác dụng chống oxy hóa, chống viêm và có thể giúp cơ thể ngăn ngừa bệnh tim mạch, tiểu đường.
Vậy mã đề giúp giảm huyết áp và lượng đường trong máu như thế nào? Đầu tiên, tác dụng chống oxy hóa của nó có thể làm giảm căng thẳng oxy hóa, từ đó làm giảm huyết áp.
- Giúp giải quyết các vấn đề về da: Mã đề có tác dụng kháng viêm tốt, có thể giảm viêm, đỏ da, đối với những người thường xuyên bị viêm da, uống mã đề đun sôi trong nước có thể giúp giảm triệu chứng.
Thứ hai, mã đề còn có tác dụng chống oxy hóa, có thể loại bỏ các gốc tự do trong cơ thể, làm chậm quá trình lão hóa và nếp nhăn trên da, nếu bạn muốn duy trì làn da trẻ trung và khỏe mạnh thì mã đề là một lựa chọn tốt.
Bài thuốc chữa bệnh từ cây mã đề
- Chữa viêm cầu thận mãn tính:
16g mã đề, 12g hoàng bá, 12g hoàng liên, 12g phục linh, 12g rễ cỏ tranh, 8g trư linh, 8g mộc thông, 8g hoạt thạch, 8g bán hạ chế. Sắc uống mỗi ngày 1 thang.
- Chữa đi tiểu ra máu:
12g lá mã đề, 12g ích mẫu, giã nát, vắt nước cốt uống.
- Chữa sỏi đường tiết niệu:
20g mã đề, 30g kim tiền thảo, 20g rễ có tranh. Sắc uống ngày 1 thang hoặc hãm uống như chè nhiều lần trong ngày.
- Làm lợi tiểu:
10g hạt mã đề, 2g cam thảo, 600ml nước, sắc còn 200ml chia 3 lần uống trong ngày.
- Chữa viêm cầu thận cấp tính:
16g mã đề, 20g thạch cao làm thuốc, 12g ma hoàng, 12g bạch truật, 12g đại táo, 8g mộc thông, 6g gừng, 6g cam thảo, 6g quế chi. Sắc uống mỗi ngày 1 thang.
Ngoài ra, bạn cũng có thể sử dụng cây mã đề để chế biến các món ăn ngon cho gia đình mình thưởng thức để chữa bách bệnh như: canh mã đề, cháo mã đề,...