Tên khoa học cây bán chi liên
Bán chi liên (Radix Scutellariae barbatae) còn được biết đến với một số tên gọi khác như: Hoàng cầm râu, Tử liên thảo, Nha loát thảo, Hiệp điệp…
Đặc điểm cây bán chi liên
Chiều cao trung bình của cây từ 15 – 20cm, thân cây mềm, dạng bò, có 4 góc và phủ lông trắng xung quanh. Lá cây có chiều dài từ 2 – 3cm, thành lá hình phiến có mũi mác dài hoặc hình trứng hẹp, phần lá trên ngọn không có cuống mảnh nhưng phần lá dưới thân có cuống mảnh.
Hoa cây màu tím đặc trưng, có 2 môi (môi trên có 3 thùy, môi dưới hình tròn), râu hoa dài khoảng 2 – 4cm thường có hình chuông và lông lưa thưa. Hoa nở vào mùa xuân và thường mọc theo nhánh dài. Tất cả các bộ phận của cây bán chi liên đều có thể sơ chế để làm dược liệu. Thu hái dược liệu vào mùa hè, sau khi thu hoạch có thể sử dụng ở dạng tươi hoặc khô.
Tác dụng cây bán chi liên
- Phòng ngừa, hỗ trợ điều trị ung thư: Vị thuốc bán chi liên có chứa có hoạt chất tanin, phenol, alkaloid, đặc biệt là các flavonoid có Công dụng rất hiệu quả giúp ngăn ngừa quá trình oxy hóa và giúp hóa lỏng các tế bào gây hại. Bên cạnh đó, các hoạt chất này còn giúp giảm đau, tăng cường sức đề kháng cho cơ thể, từ đó giúp cơ thể phòng ngừa và ngăn chặn sự phát triển của các tế bào ung thư. Đặc biệt kết hợp bán chi liên và bạch hoa xà (một loại dược liệu thân thảo) đem lại hiệu quả cao trong phòng ngừa và điều trị ung thư;
- Hỗ trợ điều trị các khối u bướu: Dược liệu bán chi liên có công dụng ngăn chặn, kìm hãm sự phát triển của các khối u bướu và có khả năng làm nhỏ kích thước các khối u lành tính;
- Kháng khuẩn và tăng cường hệ miễn dịch: Nghiên cứu từ các nhà khoa học cho thấy, bán chi liên có tác dụng ức chế quá trình giải phóng enzym gây co cơ ra khỏi tế bào, từ đó giúp giãn các cơ. Bên cạnh đó, hoạt chất baicalein, baicalin trong dược liệu có khả năng làm giãn phế quản, giảm sự ức chế co thắt và giảm tính thẩm thấu. Các tác dụng này giúp ngăn chặn sự xâm nhập của vi khuẩn, virus vào cơ thể và giúp củng cố, tăng cường hệ miễn dịch;
- Điều hòa huyết áp: Chiết xuất từ dược liệu bán chi liên có công dụng tăng độ đàn hồi của thành mạch máu, giúp hạn chế tình trạng tăng và hạ huyết áp đột ngột, đặc biệt là ở người cao tuổi;
- Tác dụng chuyển hóa lipid: Bán chi liên giúp ngăn chặn sự ứ đọng của lipid máu, chuyển hóa lipid và hạ lipid máu hiệu quả. Trong một số trường hợp, công dụng này còn hiệu quả hơn việc ăn kiêng hay sử dụng các bài thuốc tây y trong điều trị tăng lipid máu;
- Hỗ trợ điều trị bệnh lý về gan: Dược liệu bán chi liên giúp tăng cường và cải thiện chức năng gan, hỗ trợ điều trị một số bệnh lý về gan như xơ gan, ung thư gan, viêm gan...
Bài thuốc từ cây bán chi liên
- Bài thuốc hỗ trợ điều trị các khối u gan, phổi: Bán chi liên 20g, Bạch hoa xà thiệt thảo 40g, Nấm Linh Chi 12g. Sắc uống ngày 1 thang.
- Bài thuốc hỗ trợ điều trị các loại u vùng sinh dục, u vú ở phụ nữ, u tiền liệt tuyến ở nam: Bán chi liên 20g, Bạch hoa xà thiệt thảo 40g, Trinh nữ hoàng cung 12g. Sắc uống ngày 1 thang.
- Bài thuốc hỗ trợ điều trị ung thư mũi họng: Bán chi liên, Bạch hoa xà thiệt thảo, Thổ phục linh, Thất diệp nhất chi hoa, Hoàng dược tử, Hạ khô thảo, Bối mẫu, Bạch cương tàm, Hoàng cầm, Bạch mao căn, Liên kiều. Mỗi vị 12g. Sắc uống ngày 1 thang.
- Bài thuốc hỗ trợ điều trị ung thư thực quản: Bán chi liên, Bạch hoa xà thiệt thảo, Bắc sa sâm, Sinh địa, mỗi vị 16g. Hoàng liên 10g, Hạ khô thảo, Chi tử, Bạch anh, mỗi vị 12g. Tỳ bà diệp, Huyền sâm, Bồ công anh, Đương quy, Lô căn tươi, Mạch môn, mỗi vị 20g. Sắc uống ngày 1 thang.
- Bài thuốc hỗ trợ điều trị xơ gan: Bán chi liên 20g, An xoa (sao vàng hạ thổ) 50g và Cà gai leo 30g. Sắc uống.
- Bài thuốc hỗ trợ điều trị bệnh tổ đỉa: Bán chi liên 60g. Sắc lấy nước ngâm rửa vùng da tổn thương.