Không chỉ riêng tại Biển Đông, các tàu đánh cá Trung Quốc còn bị cáo buộc đánh bắt bất hợp pháp trên toàn thế giới. Điều này khiến tạp chí The Diplomat đặt câu hỏi, liệu ngư dân Trung Quốc có phải là những tên cướp biển toàn cầu mới?
Hôm 18/6, Hải quân Indonesia đã chặn một tàu cá Trung Quốc đánh bắt bất hợp pháp trong lãnh thổ Indonesia, ngoài khơi quần đảo Natuna. Phát ngôn viên Hải quân Indonesia, Đô đốc thứ nhất Edi Sucipto cho biết, 7 thuyền viên trên tàu cá Trung Quốc đã bị bắt giữ. Đây là sự cố thứ ba ở quần đảo Natuna liên quan đến các tàu cá Trung Quốc.
Một tuyên bố từ Bộ Ngoại giao Trung Quốc xác nhận Hải quân Indonesia đã bắn cảnh cáo một tàu cá Trung Quốc, làm bị thường một ngư dân và khiến con tàu bị hư hỏng. Tuy nhiên, Trung Quốc nhấn mạnh vùng biển mà tàu cá nước này đánh bắt khi đó là "ngư trường truyền thống của Trung Quốc" và cáo buộc Jakarta "lạm dụng vũ lực".
Về phần mình, Indonesia cho biết họ sẽ tiếp tục hành động chống lại các tàu cá nước ngoài đánh bắt bất hợp hợp trong lãnh hải sau những bình luận từ phía Bắc Kinh.
"Chúng tôi sẽ không ngần ngại khi hành động chống lại các tàu cá nước ngoài, bất kể quốc kì và quốc tịch của họ là gì khi họ vi phạm chủ quyền lãnh thổ của Indonesia", ông Sucipto nói.
Tàu cá Trung Quốc (bên phải) bị hải quân Indonesia bắn cảnh cáo và bắt giữ vì xâm nhập và đánh cá trái phép. Ảnh: Straits Times |
Đây không phải lần đầu tiên Trung Quốc vi phạm vùng đặc quyền kinh tế nước ngoài (EEZ). Trong những năm gần đây, các tàu cá Trung Quốc đã xâm phạm táo tợn vùng EEZ của các nước khác. Nguyên nhân cho hành động ngang ngược của tàu cá Trung Quốc là do chính phủ nước này tuyên bố chủ quyền phi lý bằng bản đồ đường lưỡi bò mơ hồ ở Biển Đông, chồng lấn lên vùng đặc quyền kinh tế của nhiều nước trong khu vực. Sự xâm nhập bất hợp pháp này cũng xảy ra ở những vùng biển xa hơn.
Hồi tháng 5, Nam Phi đã bắt giữ 3 tàu cá và khoảng 100 thuyền viên Trung Quốc do nghi ngờ các tàu này câu mực trái phép trong vùng đặc quyền kinh tế Nam Phi mà không có sự cho phép. Ba tàu Fu Yuan Yu 7880, Fu Yang Yu 7881, và Run Da 617 đang chở theo 600 tấn mực khi bị Hải quân Nam Phi hộ tống vào bờ.
"Chúng tôi không thể khoan dung với việc bòn rút tài nguyên biển - một nguồn an ninh lương thực của chúng tôi. Chúng tôi cũng đang tìm kiếm những tàu cá kiểu này xuất hiện bất ngờ trong vùng biển của chúng tôi", Bộ trưởng Nông nghiệp và Thủy sản Nam Phi Senzeni Zokwana cho biết trong một tuyên bố.
Tàu cá Trung Quốc thường xuyên xâm phạm lãnh hải và đánh bắt trái phép tại vùng đặc quyền kinh tế của nhiều nước trên thế giới. Ảnh: Getty Images |
Có 3 tàu trong số đội 6 tàu cá đi biển có số đăng ký tại tỉnh Phúc Châu, Trung Quốc, đã bị bắt quả tang đánh bắt tại vùng biển nước ngoài mà không có giấy phép. Hồi tháng 1, tổ chức bảo tồn phi chính phủ Sea Shepherd đã chạm trán đội tàu này ở Ấn Độ Dương, phía tây đảo Perth của Australia. Theo báo cáo của Sea Shepherd, những tàu này khi đó đang sử dụng driftnets, một loại lưới giăng rất rộng, nhiều khi rộng đến 60 hải lý, vốn đã bị Liên Hợp Quốc cấm sử dụng trên toàn thế giới từ năm 1992 và được biết đến với khả năng tiêu diệt bừa bãi sinh vật biển. Sea Shepherd đã truy đuổi và bám sát đội tàu này trong suốt 2 tháng ở Biển Đông. Ngày 23/5, ngay ở phía bắc quần đảo Trường Sa của Việt Nam, tàu cá Fu Yuan Yu 076 đã yêu cầu sự bảo vệ từ một tàu chiến Trung Quốc khi đó đang tuần tra.
"Tàu chiến 571 của Hải quân Trung Quốc đã gọi cho chúng tôi và yêu cầu chúng tôi phải giải thích về hành động của mình", thuyền trưởng Siddharth Chakravarty trên tàu Steve Irwin cho biết. Đáng ngạc nhiên là, Hải quân Trung Quốc để cho tàu Steve Irwin tiếp tục truy đuổi.
Hồi tháng 3, cảnh sát biển Argentina đã đánh chìm một tàu cá Trung Quốc đánh bắt trái phép trong vùng biển Argentina sau khi tàu cá này cố tình va đụng vào tàu của lực lượng chấp pháp.
Hồi đầu tháng này, Hàn Quốc và Bộ Tư lệnh Liên Hợp Quốc tại nước này đã bắt đầu chiến dịch phối hợp đặc biệt nhắm mục tiêu vào các tàu cá Trung Quốc hoạt động trái phép ngoài khơi bờ biển phía tây Hàn Quốc. Căng thẳng đã lên cao từ năm 2011 khi một sĩ quan lực lượng cảnh sát biển Hàn Quốc bị thủy thủ đoàn của một tàu cá đánh bắt trái phép Trung Quốc ra tay sát hại.
| Tàu cá Trung Quốc bị tàu cảnh sát biển Argentina truy đuổi. Ảnh: china.org.cn |
Cho đến nay, Trung Quốc vẫn là "nhà sản xuất" hải sản lớn nhất thế giới. Thuật ngữ "nhà sản xuất" phản ánh số lượng cá biển bị đánh bắt trong các báo cáo. Theo báo cáo năm 2014 của Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hợp Quốc có tên "Nghiên cứu Thủy sản và Nuôi trồng thủy sản trên thế giới", Trung Quốc đã đánh bắt 13,9 triệu tấn cá biển, trong khi đối thủ cạnh tranh gần nhất là Philippines chỉ mới đạt 5,4 triệu tấn. Con số này chưa phải là cuối cùng bởi chưa bao gồm số liệu chính về lượng đánh bắt trái phép. Đánh bắt bất hợp pháp tiêu tốn 23 tỷ USD của nền công nghiệp toàn cầu mỗi năm.
Trong cuốn sách "Trung Quốc với Chính sách và Luật Thủy sản quốc tế" xuất bản năm 2005, chuyên gia Xue Guifang cho biết có 3 yếu tố khiến ngư dân Trung Quốc ít tuân thủ thỏa thuận đánh bắt quốc tế. Nhiều người không hiểu sự thay đổi trong các vùng biển đánh bắt được quy định trong các hiệp định, đồng nghĩa với việc ngư dân hiện nay bị hạn chế khỏi những khu vực mà trước đây họ được thoải mái đánh bắt và không gặp rắc rối.
Một yếu tố khác là công nghệ đánh bắt nghèo nàn mà tàu cá Trung Quốc sở hữu, khiến họ không thể xác định đúng tọa độ khu vực được phép khai thác.
Tuy nhiên, phần lớn các vi phạm xuất pháp từ động cơ kinh tế, khiến các tàu cá Trung Quốc ngang nhiên xâm phạm lãnh hải nước khác.
Cuối cùng, ông Xue nói, giới chức ngư nghiệp Trung Quốc còn thiếu kinh nghiệm, năng lực và quyết tâm cần thiết để giám sát thể chế vùng đặc quyền kinh tế nước ngoài.
Xem thêm video:
[mecloud]HGX0gUioa4[/mecloud]
Lê Huyền (The Diplomat)