Năm 1908, sức khỏe của Từ Hi Thái hậu ngày càng chuyển biến xấu và một ngày nọ, bà bỗng nhiên cảm thấy bụng đau dữ dội, tiêu chảy không ngừng, một ngày đi ngoài đến mười mấy lần. Thậm chí những ngày sau đó còn tệ hơn khi bà đi ra mủ và máu.
Mặc dù các thái y đã ra sức chữa trị cho 'Lão Phật Gia' nhưng bệnh tình của Từ Hi Thái hậu không những có dấu hiệu tốt lên mà còn ngày càng trở nặng hơn.
Biết rõ bản thân sắp không qua khỏi nhưng Từ Hi Thái hậu vẫn quyết đích thân xử lý việc triều chính và nắm giữ quyền lực cho đến giây phút cuối cùng.
Trong vòng 2 ngày trước khi qua đời, ít ai biết Từ Hi Thái hậu đã làm 5 điều sau và có điều khiến hậu thế nghĩ lại cũng thấy rùng mình.
1.'Kéo' vua Quang Tự cùng 'đi' với mình
Dù đây chỉ là những lời đồn chưa được kiểm chứng nhưng Từ Hi Thái hậu chính là kẻ đứng sau gây ra cái chết cho vua Quang Tự. Theo đó, một trong những nguyên nhân mà Từ Hi Thái hậu làm vậy là do nghe tin vua Quang Tự đã rất hả hê trước việc bà bị mắc bệnh nặng như thế.
Tuy nhiên, trên thực tế lúc này, vua Quang Tự đang bị giam giữ tại Doanh Đài và tình hình sức khỏe cũng không mấy khá khẩm hơn.
Khi nghe nói đến chuyện bệnh tình của Từ Hi Thái hậu chuyển xấu, vị hoàng đế bù nhìn này đã không giấu được sự mừng rỡ ra mặt nhưng đối với vị hoàng đế không có thực quyền và đang bị giam lỏng thì diễn biến của ông chẳng thể nào qua mắt được Lão Phật gia.
Và cũng chẳng cần đến tay của đích thân Từ Hi Thái hậu, những thuộc hạ thân tín của người đàn bà quyền lực này đã nhanh chóng ngầm hiểu được ý của chủ nhân mà ra tay với vua Quang Tự.
Rất nhanh chỉ mấy ngày sau đó, sức khỏe dù đang có nhiều khởi sắc của vua Quang Tự liền chuyển biến xấu đi và đến ngày 14/12/1908 thì ông qua đời.
Sau này, khi tiến hành nghiên cứu, các nhà khảo cổ học cũng đã phát hiện ra nguyên nhân về cái chết của vua Quang Tự khác xa so với ghi chép trong lịch sử.
Theo đó, sau khi khám nghiệm quần áo cũng như tóc của vị vua này, họ đưa ra kết luận vua Quang Tự đã trúng độc thạch tín và người đứng sau cái chết của vị vua này được đồn đoán là Từ Hi Thái hậu.
2. Tìm ngay người kế vị là Phổ Nghi
Ngay sau khi vua Quang Tự qua đời, vị Lão Phật Gia cũng cảm thấy bản thân mình không còn nhiều thời gian nên đã triệu tập 7 vị trọng thần của triều đình đến và viết di chiếu gồm 4 điều.
Trước hết là để cháu trai của vua Quang Tự là Ái Tân Giác La Phổ Nghi nhập cung và kế thừa ngai vàng.
Trên thực tế chuyện này sớm đã được Từ Hi Thái hậu quyết định nhưng chỉ đến khi lâm chung mới chính thức công bố. Vua Quang Tự vốn không có con cái nên Lão Phật Gia đã chọn thành viên nhỏ tuổi nhất trong hoàng thất để kế thừa đại nghiệp của nhà Thanh.
3. Giao quyền nhiếp chính cho cha của Phổ Nghi
Đây chính là điều thứ 2 trong di chiếu của Từ Hi Thái hậu do vua Phổ Nghi còn nhỏ chưa có thời gian xử lý chuyện quốc gia đại sự. Cha của tiểu hoàng đế là Ái Tân Giác La Tái Phong không chỉ là thành viên hoàng thất mà còn có thực lực cốt cách nên quyết định này của Lão Phật Gia được đánh giá là khá sáng suốt.
4. Quyết giữ thực quyền cho gia tộc
Không hổ danh là người phụ nữ chuyên quyền và đam mê quyền lực, tận đến giây phút cuối đời, Lão Phật Gia vẫn không quên dặn dò cháu gái Long Dụ phải để mắt đến Tái Phong.
Theo như những gì được ghi chép trong di chúc của Lão Phật Gia thì cha ruột của Phổ Nghi trong quá trình thay con xử lý chuyện triều chính, nếu gặp bất cứ vấn đề lớn nào thì cần phải thương lượng với Long Dụ, nếu được Long Dụ đồng ý mới được thực thi.
5. Tiên liệu hậu sự cho chính bản thân mình
Sau khi đã sắp xếp mọi chuyện xong xuôi ổn thỏa, người phụ nữ quyền lực này mới bắt đầu nghĩ đến chuyện tang lễ cho bản thân và vua Quang Tự.
Theo như quy định, sau khi chết đi thi thể của Từ Hi Thái hậu sẽ được đặt tại Từ Ninh Cung nhưng bà không muốn vậy nên đã nói ra nguyện vọng này đến các vị đại thần trong triều.
Mong muốn của bà sau đó đã thành hiện thực khi triều đình nhà Thanh chấp nhận việc sẽ chuyển linh cữu của bà từ Từ Ninh Cung đến Hoàng Cực Điện.
Nguyện vọng này nói ra được chấp thuận cũng là lúc đôi mắt của Từ Hi Thái hậu mệt mỏi đến mức không thể mở ra được nữa. Lúc này các cung nữ, thái giám và quan lại trong cung cũng bắt đầu quỳ rạp và khóc lóc thương tiếc.
Từ Hi Thái hậu cũng cố gắng mở mắt để cáo từ mọi người lần cuối và nhanh chóng băng hà không lâu sau đó.
Có thể thấy, cuộc đời của người phụ nữ quyền lực bậc nhất nhà Thanh cho đến nay vẫn còn nhiều điều bí ẩn mà hậu thế chưa thể khám phá hết. Ngoài sự độc đoán, chuyên quyền thì Từ Hi Thái hậu cũng là người biết tiên liệu mọi chuyện và có thể sắp xếp chu toàn mọi việc, ngay cả khi bà sắp trút hơi thở cuối cùng.