Chất lượng cuộc sống của một người phụ thuộc vào 3 bữa ăn hàng ngày, đặc biệt là bữa sáng. Đối với con người hiện đại, bữa sáng thường bao gồm sữa, bánh mì, đậu nành, bánh quẩy, bánh bao, mì, cháo, trái cây, đồ ngọt...
Cuộc sống hiện đại không cho phép con người thưởng thức từ từ mà chỉ có thể ăn nhanh nuốt vội. Dân gian có câu: "Hãy ăn bữa sáng như một vị vua, ăn trưa như hoàng tử và ăn tối như một người ăn mày". Vì vậy, bữa sáng tinh tế nhất chính là bữa sáng của hoàng đế.
Bữa sáng của hoàng đế đều được ghi chép cụ thể trong thực đơn và sử sách lưu giữ lại. Hãy xem xét bữa sáng của vua Phổ Nghi, vị vua cuối cùng của nhà Thanh, gần nhất với thời hiện đại. Thực đơn bao gồm một bát thịt lừa hấp, một bát bắp cải luộc, một bát nhỏ thịt gà xé, một bát hải sâm nhỏ, một đĩa cá trích hấp, một đĩa bánh mì nướng giòn, một đĩa thịt sốt, một đĩa bắp cải xào chay và một bát cháo đậu đỏ. Bữa tối gồm một bát lớn thịt anh đào hầm, một bát lớn đậu hũ đông, một bát nhỏ củ cải, một bát nhỏ lòng dê chiên ngập dầu, một đĩa giá đỗ xào, một đĩa bún xào. Bên cạnh đó còn có nhiều loại trái cây, đồ ngọt, riêng trái cây có tới 24 loại khác nhau.
Thực đơn bữa sáng một ngày ngẫu nhiên của hoàng đế Càn Long cũng rất phong phú, bao gồm: thịt rừng treo lò, vịt quay, gà muối măng, thịt heo Đông Pha nấu măng xuân nấm hương, giá đỗ xào thịt heo, đậu phụ xào hành lá và tôm, vịt hầm gân hươu, đậu hũ Huệ Châu với thịt gà, ba chỉ chiên tỏi tây.
Từ Hi tuy chưa chính thức trở thành hoàng đế nhưng bà là người đứng sau rèm nhiếp chính và cai trị đất nước trong triều Đồng Trị và Quang Tự trong 48 năm. Trên thực tế, bà được đối xử như một vị vua. Hãy nhìn qua bữa sáng của bà trong một ngày ngẫu nhiên: 2 món lẩu - cừu hầm đậu phụ và vịt hầm bắp cải. "Phúc thọ vạn niên" với 4 món trong tô lớn - vịt nướng trong bát chữ Phúc, vịt trắng xé nhỏ trong bát chữ Thọ, vịt đỏ trắng trong bát chữ Vạn và các loại rau củ xé nhỏ trong bát chữ Niên. 4 món cỡ vừa gồm vịt béo xé nhỏ, tôm tươi om, 3 món trứng bồ câu tươi, cật vịt om. Ngoài ra còn có gà hun khói xé sợi, cánh gà chiên, gà xào nấm, thịt vịt rừng om, vịt quay, lợn quay, bánh ngọt, trái cây...
Nhìn thực đơn của Từ Hi khiến nhiều người chấn động. CDM đặt câu hỏi tại sao mới sáng sớm mà Lão Phật Gia đã ăn nhiều như vậy? Thực ra, bà không thể ăn hết tất cả những món ăn này, nhưng chỉ nhìn qua, liếm miếng, ngửi một chút là bà cũng cảm thấy thoải mái.
Vua Quang Tự, người bị Từ Hi kiềm chế quyền lực là người thích ăn trứng vào bữa sáng. Theo sử sách ghi chép lại, Quang Tự ăn 4 quả trứng vào bữa sáng, với giá là 34 lượng bạc, tức là mỗi quả trứng giá 8,5 lượng bạc. Giá trên thị trường thời điểm đó khoảng 2 văn tiền cho một quả trứng, nghĩa là 1 lượng bạc có thể mua được 500 quả trứng. Có nghĩa là trứng trong ngự thiện phòng gấp 4.000 lần giá thị trường. Như vậy, chúng được coi là những quả trứng có giá đắt nhất lịch sử. Mặc dù sống dưới cái bóng của Từ Hi nhưng lịch sử ghi nhận bữa sáng của Quang Tự có hơn 80 món ăn. Xem ra, ông cũng không tự đày đọa bản thân mà rất biết tận hưởng.
Nhìn xa hơn về thời nhà Minh, đơn vị phục vụ thức ăn cho hoàng đế được gọi là Quang Lộc Tự. Ở cuối triều Minh, không còn các đầu bếp hoàng gia, thay vào đó, công việc này được giao trực tiếp cho một số thái giám.
Thực đơn sáng truyền thống của Chu Nguyên Chương gồm 4 món là: Thịt dê xào, thịt heo xào bắp cải, chân giò hấp và cá tươi chiên giòn. Bên cạnh đó, sẽ luôn có cơm, canh và trà đi kèm.
Điều thú vị là những món ăn này nhìn có vẻ phong phú, nhưng nó từng bị Chu Nguyên Chương 'phản đối' vì quá dầu mỡ và khô. Có ý kiến cho rằng, trong quá khứ, không có nhiều loại gia vị như bây giờ, cách biến đổi có hạn, họ cũng lo sợ nếu thay đổi quá nhiều và hoàng đế không thích hoặc bị tiêu chảy, điều này sẽ gây rắc rối lớn. Chính vì vậy, đầu bếp xưa không dám biến tấu nhiều khi chế biến đồ ăn cho hoàng đế.
Qua nghiên cứu, hoàng gia triều Minh và Thanh không thường ăn rau xanh. Chỉ đến thời Đạo Quang và Từ Hi Thái hậu, món rau mới được thêm vào. Phần lớn thực đơn cho hoàng đế chỉ có thịt, không chỉ đơn điệu mà còn mất cân bằng dinh dưỡng. Do đó, những bữa ăn của hoàng đế cổ đại không phải lúc nào cũng xa xỉ và ngon miệng như mọi người sau này tưởng tượng.
Bữa sáng của các hoàng đế xa xỉ và hoành tráng, nhưng cũng khiến người ta khá u uất. Ngoại trừ Càn Long đế sống đến 89 tuổi, trong số 209 vị vua có thể kiểm chứng được niên hiệu sinh và mất, tuổi thọ trung bình chỉ là 39,2 tuổi. Điều này có lẽ liên quan đến lối sống xa hoa và ăn uống vô độ của họ.