Donald Trump dự kiến sẽ sử dụng cuộc họp đầu tiên của mình với một nhà lãnh đạo nước ngoài trong tuần này trên cương vị Tổng thống mới đắc cử để cố gắng trấn an Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe và các đồng minh châu Á khác về những hùng biện trong chiến dịch của mình, cố vấn của Trump cho biết.
Trump sẽ trấn an Nhật Bản và châu Á trong cuộc họp tới với Abe. Ảnh: Reuters |
Abe, một chính trị gia "máu xanh" (Tầng lớp tinh hoa quý tộc) và nghị sĩ kỳ cựu, sẽ gặp Trump, một người trên chính trường cho đến hiện tại ngoài những tuyên bố "lộng ngôn", chưa từng có kinh nghiệm ngoại giao hoặc chính phủ. Cả hai có sự khác biệt về các vấn đề Chính sách như thương mại tự do.
Nhưng cả hai có thể sẽ tìm thấy nhiều điểm chung khi họ gặp nhau tại New York vào ngày thứ Năm tới, trong đó có cam kết khôi phục lại tầm vóc toàn cầu của mỗi nước và mong muốn đối phó với một Trung Quốc đang lên trong khi cải thiện quan hệ với Nga.
"Thủ tướng Abe và ông Trump sẽ có cảm giác 'muốn gặp lại nhau một lần nữa' ", ông Takashi Kawakami, một giáo sư tại Đại học Takushoku Tokyo cho biết. "Cả hai đều có xu hướng quyết định và hành động dựa vào trực giác. Và cả hai đều là những người thực dụng, đặt lợi ích của nước họ lên đầu tiên."
Một cố vấn của Trump cho biết Tổng thống mới đắc cử sẽ tái khẳng định cam kết của mình trong liên minh Hoa Kỳ-Nhật Bản cũng như khu vực châu Á, mặc dù khi hùng biện trong chiến dịch, Trump đặt ra câu hỏi về tương lai của những gì được coi là các nền tảng quốc phòng của Nhật Bản kể từ sau Chiến tranh thế giới thứ hai.
Abe muốn xây dựng một mối quan hệ tin cậy trong khi tiếp tục tìm cách xử trí về ông trùm bất động sản, người mà tại Nhật Bản rất ít người nghĩ rằng sẽ trở thành tổng thống Hoa Kỳ.
"Ngay từ đầu và cho đến nay, ưu tiên hàng đầu là thiết lập một mối quan hệ cá nhân hơn là tranh luận về lĩnh vực chính sách cụ thể," một người quen thuộc với các tính toán của Nhật Bản cho cuộc họp sắp tới cho biết.
Chiến dịch của Trump đã nói về khả năng để Nhật Bản sở hữu vũ khí hạt nhân và yêu cầu các đồng minh phải trả thêm tiền cho việc duy trì các lực lượng Hoa Kỳ trên đất của họ.
Cuộc bầu cử của ông cũng đã làm tiêu nhiều tan hy vọng của chính Hoa Kỳ về một hiệp định thương mại giữa 12 quốc gia, hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), trở thành trụ cột trong chính sách " xoay trục" châu Á của Washington dưới thời ông Obama và TPP cũng là một trụ cột trong chương trình cải cách kinh tế của Abe.
Một cố vấn Trump cho biết ông hy vọng cuộc họp sẽ "thiết lập giai điệu" cho mối quan hệ của Trump với Nhật Bản và khu vực. Tuy nhiên, một số nhà ngoại giao cho rằng cho tới khi Trump thiết lập các cuộc hẹn quan trọng, sẽ là rất khó khăn để đánh giá chính sách của ông về các vấn đề châu Á bao gồm cả việc gây hấn trên biển của Trung Quốc và mối đe dọa hạt nhân của Bắc Triều Tiên.
Những từ ngữ nhẹ nhàng
"Tôi nghĩ thông điệp sẽ là... hãy yên tâm," cố vấn nói. "Tôi hy vọng ông ấy sẽ tái khẳng định cam kết của mình trong liên minh và những cam kết lâu dài của Mỹ ở Thái Bình Dương."
Vị cố vấn, với điều kiện giấu tên, cho biết hỗ trợ tài chính của Nhật Bản đối với quân đội Hoa Kỳ tại Nhật Bản có thể đi lên, nhưng không phải là một trọng tâm.
Nhật Bản đồng ý với một thỏa thuận rằng từ cuối tháng 12 sẽ tăng mức chi trả cho các lực lượng Hoa Kỳ tại Nhật Bản thêm 1,4% trong 5 năm tới, với mức trung bình của 189.3 tỷ yên (1.74 tỷ đô) mỗi năm. Bộ trưởng Quốc phòng Tomomi Inada đã cho biết Tokyo sẽ trả đủ số tiền này.
Abe đã thúc đẩy chi tiêu quốc phòng chung của Nhật Bản kể từ khi nhậm chức vào năm 2012 trong khi cố gắng mở rộng các giới hạn của hiến pháp hòa bình sau chiến tranh để cho phép quân đội Nhật Bản có thể có một vai trò toàn cầu lớn hơn.
Chi tiêu quốc phòng hiện vẫn chỉ đứng ở mức hơn 1% GDP so với hơn 3% của Hoa Kỳ.
Một số lời nói của Trump cho thấy một hình ảnh của Nhật Bản đã từng được khắc họa trong những năm 1980, khi đó Tokyo được nhiều người ở Hoa Kỳ xem như là một mối đe dọa cho công việc của họ và là một "kẻ ăn bám" về quốc phòng.
Các cố vấn Trump nhấn mạnh một cái nhìn tích cực hơn.
"Thành thật mà nói, Thủ tướng đã quyết đoán hơn và thẳng thắn trong việc cố gắng thực hiện những thay đổi vị thế toàn cầu của Nhật Bản," ông nói. "Tôi nghĩ rằng ông ấy sẽ có được một khán giả rất dễ tiếp thu ở cuộc họp."
Trump và Abe cũng có thể có một cuộc họp về những suy nghĩ với Tổng thống Nga Vladimir Putin.
Obama đã có một mối quan hệ căng thẳng với Nga nhưng Trump đã ca ngợi Putin và nhấn mạnh về khả năng sẽ có một mối quan hệ tốt hơn. Abe muốn giải quyết một tranh cãi về một quần đảo đang bị Moscow chiếm đóng từ cuối Thế chiến thứ hai và sẽ gặp gỡ Tổng thống Putin tại một hội nghị thượng đỉnh vào tháng Mười Hai.
Trên mặt trận kinh tế, Abe cũng có thể sẽ cung cấp công nghệ Nhật Bản và tài chính cho các dự án cơ sở hạ tầng của Hoa Kỳ mà Trump đã nói rằng ông muốn thúc đẩy.
Điều đó sẽ phù hợp với bài toán của Abe trong chiến lược phát triển xuất khẩu công nghệ, ví dụ như công nghệ tàu cao tốc.
Những vấn đề về tự do thương mại có lẽ sẽ được đề cập đến thay vì những nói đến những bất đồng của Trump về TPP.
"Chúng ta phải tiếp tục khôn khéo," những người quen thuộc với cuộc họp sắp tới của Nhật Bản cho biết. "Nếu có sự phản đối mạnh mẽ từ Trump, đó sẽ là một thảm họa đối với những nỗ lực của chúng tôi về TPP. Chúng tôi sẽ phải xử lý nó một cách cẩn thận."
Quý Vũ (Reuters)