Tổng thống Mỹ Donald Trump vừa thông qua kế hoạch cho phép hải quân có thêm quyền tự do tuần tra ở Biển Đông, công khai thách thức Trung Quốc ở Biển Đông.
Breitbart News hôm 20/7 đưa tin, việc Mỹ tiến hành ba chiến dịch tuần tra bảo vệ quyền tự do đi lại trên Biển Đông từ hạ tuần tháng 5/2017 là bởi Tổng thống Donald Trump đã phê chuẩn một kế hoạch hành động cụ thể nhằm thường xuyên thách thức các yêu sách chủ quyền của Trung Quốc tại Biển Đông.
Kế hoạch này do Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis đệ trình Nhà Trắng hồi tháng 4, trong đó vạch ra lịch trình cả năm về thời điểm điều động tàu chiến đi vào những những vùng biển quốc tế mà Trung Quốc yêu sách chủ quyền một cách bất hợp pháp.
Theo kế hoạch, Nhà Trắng sẽ nắm trước các hoạt động tự do hàng hải (FONOP) được lên lịch nên sẽ không "bất ngờ" mỗi khi nhận được yêu cầu phê chuẩn và sẽ thông qua nhanh hơn trước đây.
Một quan chức Mỹ giấu tên cho biết, việc phê chuẩn nhanh hơn sẽ cho phép tiến hành FONOP một cách "rất thường xuyên, rất đều đặn" chứ không lẻ tẻ như trước.
Tàu USS Dewey đã tiến hành diễn tập khi di chuyển gần đá Vành Khăn cuối tháng 5/2017. Ảnh: US Marine |
Cũng theo nhận định của quan chức này, với kế hoạch mới, Nhà Trắng biết trước về các chiến dịch dự trù, do đó không bị "bất ngờ" mỗi khi có đề xuất được chuyển lên, và việc bật đèn xanh sẽ nhanh chóng hơn trước đây.
Giải thích về việc tại sao trước tháng 5, Bộ Quốc phòng Mỹ đã bác bỏ mọi đề nghị tuần tra Biển Đông, quan chức nói trên giải thích là vào thời điểm đó, Bộ trưởng Mattis không muốn phê duyệt các chiến dịch riêng lẻ, mà muốn chờ có được kế hoạch tổng thể.
Tuy nhiên, hiện chưa rõ liệu kế hoạch này có nằm trong chiến lược lớn hơn ở châu Á - Thái Bình Dương hay chỉ đơn giản với mục đích làm cho chiến dịch tự do hàng hải trở nên thường xuyên hơn trên Biển Đông.
Theo Breibart, mặc dù Hải quân Mỹ đã thường xuyên tiến hành các "hoạt động bảo vệ tự do hàng hải" trên khắp thế giới từ nhiều thập niên trước đây, nhưng chính quyền Obama, đã cho dừng các chiến dịch này ở Biển Đông từ năm 2012 đến năm 2015, chỉ thực hiện một vài vụ vào năm 2016.
Khu trục hạm USS Stethem áp sát đảo Tri Tôn, Hoàng Sa ngày 2/7/2017. Ảnh: Reuters |
Sau khi kế hoạch được Tổng thống Trump thông qua, ngày 24/55, khu trục hạm USS Dewey đã tiến vào bên trong vùng 12 hải lý quanh bãi Vành Khăn ở Trường Sa. Đến ngày 2/7, đến lượt tàu khu trục USS Stethem áp sát đảo Tri Tôn tại Hoàng Sa. Ngày 6/7, hai oanh tạc cơ B-1B Lancer đã bay tuần tra ngang không phận Biển Đông và biển Hoa Đông.
Theo ông Harry Kazianis, giám đốc nghiên cứu về quốc phòng tại trung tâm nghiên cứu National Interest, việc tiến hành thường xuyên, đều đặn các chiến dịch tuần tra bảo vệ tự do hàng hải ở Biển Đông là một điều tốt, để cho Trung Quốc biết rằng "Mỹ sẽ hoạt động ở bất cứ nơi nào được luật pháp quốc tế cho phép, cũng giống như Bắc Kinh, khi họ tiến hành các hoạt động quanh đảo Guam, Hawaii hoặc gần Alaska".
Chiến dịch tuần tra bảo vệ tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông cũng được quốc hội Mỹ ủng hộ. Hồi tháng 5, một nhóm thượng nghị sĩ thuộc cả hai đảng còn công khai bày tỏ lo ngại về việc từ tháng 10 năm ngoái đến lúc đó, Mỹ đã không làm một cuộc tuần tra nào ở Biển Đông.
Lê Huyền (National Interest)