Trong Dự thảo Luật Dân số đưa ra trình Chính phủ, Bộ Y tế đề xuất 2 phương án, trong đó nghiêng về phương án các cặp vợ chồng, cá nhân có quyền quyết định số con.
 |
Số lượng con các cặp vợ chồng phải gắn liền với trách nhiệm và năng lực chăm sóc trẻ em, trước hết là của cha mẹ. Ảnh minh họa. |
Theo Bộ Y tế, mức sinh hiện nay còn rất khác biệt giữa các vùng, tỉnh thành. Một số nơi có mức sinh rất thấp, thấp hơn nhiều so với mức sinh thay thế. Ví dụ, TP. HCM mức sinh 1,45 con trên một phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ, Bà Rịa - Vũng Tàu 1,56 con. Hầu hết các tỉnh thuộc trung du và miền núi phía Bắc có mức sinh cao nhất từ 2,5 con trên một phụ nữ tuổi sinh đẻ, tỉnh có mức sinh cao nhất là Lai Châu: 3,11 con.
Vì thế, để phù hợp với tình hình mới, Bộ Y tế đề xuất 2 phương án:
Phương án 1: Các cặp vợ chồng, cá nhân có quyền quyết định một cách có trách nhiệm về thời gian sinh con, khoảng cách sinh và số con. Nhà nước khuyến khích chỉ sinh đến 2 con, quy định Chính sách, biện pháp trong từng giai đoạn, từng vùng, tỉnh, thành phố để duy trì mức sinh thay thế và điều tiết mức sinh hợp lý trong phạm vi cả nước, giảm sinh ở những tỉnh, thành phố có mức sinh cao; duy trì kết quả đạt được ở những tỉnh, thành phố đạt mức sinh thay thế; khuyến khích mỗi cặp vợ chồng sinh đủ 2 con ở những nơi có mức sinh thấp.
Phương án 2: Quy định như hiện hành, sinh một hoặc 2 con, trừ trường hợp đặc biệt do Chính phủ quy định.
Quy định chính sách, biện pháp trong từng giai đoạn, từng vùng, tỉnh, thành phố để duy trì mức sinh thay thế và điều tiết mức sinh hợp lý trong phạm vi cả nước, giảm sinh ở những tỉnh, thành phố có mức sinh cao; duy trì kết quả đạt được ở những tỉnh, thành phố đạt mức sinh thay thế; khuyến khích thực hiện mỗi cặp vợ chồng sinh đủ 2 con ở những nơi có mức sinh thấp.
Ở cả 2 phương án, Bộ Y tế chú trọng quy định chính sách, biện pháp trong từng giai đoạn, từng vùng, tỉnh, thành để duy trì mức sinh thay thế và điều tiết mức sinh hợp lý (giảm ở những nơi có mức sinh cao, khuyến khích mỗi cặp vợ chồng sinh đủ 2 con ở những nơi có mức sinh thấp).
Dựa trên kinh nghiệm của các nước trên thế giới cho thấy, khi đạt mức sinh thay thế, nếu chậm nới lỏng các biện pháp kiểm soát sinh sản thì mức sinh sẽ giảm xuống rất thấp khó kéo lên được.
Dân số suy giảm để lại hậu quả bất lợi cho kinh tế xã hội và sự phát triển bền vững trong tương lai. Hiện nay Nhật Bản, Hàn Quốc phải nỗ lực thực hiện các biện pháp khuyến sinh nhưng rất khó khăn. Trung Quốc cũng đang nới lỏng dần chính sách sinh một con bằng chính sách sinh một con rưỡi hoặc 2 con…
Nên đọcVì vậy, Bộ Y tế lựa chọn phương án 1, quy định quyền sinh sản thay vì quy định cụ thể về số con.
Tuy nhiên, Bộ Y tế cũng nhìn nhận với phương án này, nhà nước khó kiểm soát được mức sinh và để kiểm soát được thì tốn kém chi phí cho việc tuyên truyền, vận động; không có căn cứ pháp lý, không có chế tài xử lý người vi phạm sinh nhiều con; có thể làm tăng mức sinh vì các nguyên nhân làm tăng mức sinh vẫn còn nguyên giá trị trong điều kiện một nước chưa phát triển với tỷ lệ dân số nông thôn còn chiếm tới gần 70%.
Đức Hòa (tổng hợp)
