Cố Thủ tướng Phan Văn Khai: "Tôi hết sức day dứt trước tệ quan liêu, tham nhũng..."

Trong bài phát biểu cuối cùng trước Quốc hội, bày tỏ mong muốn từ nhiệm sớm 1 năm trước khi kết thúc nhiệm kỳ thứ 2 do tuổi cao, cố Thủ tướng Phan Văn Khải nói: "Tôi hết sức day dứt trước tệ quan liêu, lãng phí, tham nhũng, tiêu cực, đục khoét của công diễn ra có phần tệ hại hơn mấy năm qua. Trước những việc như vậy, có phần trách nhiệm của các bộ có trách nhiệm, của Chính phủ, của cá nhân tôi là người đứng đầu. Tôi xin nhận lỗi, nhận trách nhiệm trước nhân dân".

Thủ tướng Phan Văn Khải bên hành lang Quốc hội ngày 16/6/2006  cùng phó thủ tướng thường trực Nguyễn Tấn Dũng - người kế nhiệm ông sau này. Ảnh: Tuổi trẻ

Sáng 17/3, TTXVN dẫn tin từ Ban Bảo vệ, chăm sóc sức khỏe cán bộ trung ương cho biết nguyên uỷ viên Bộ Chính trị, nguyên Thủ tướng Chính phủ Phan Văn Khải đã từ trần vào hồi 1h30 ngày 17/3/2018 tại quê nhà Củ Chi, TP.HCM. 

Ông Phan Văn Khải sinh ngày 25/12/1933, quê quán huyện Củ Chi, TP.HCM. Là một trong những nhà lãnh đạo cấp cao của Đảng và Nhà nước ở chặng đường đầu của công cuộc Đổi mới - phát triển đất nước, Thủ tướng Phan Văn Khải là người tích cực và quyết tâm xây dựng thể chế theo tinh thần đổi mới, phát huy khả năng của mọi thành phần kinh tế, đặc biệt là kinh tế tư nhân, đi đôi với mở cửa, hội nhập quốc tế. 

Trong gần 2 nhiệm kỳ của Thủ tướng Phan Văn Khải, những luật căn bản trong thời kỳ đầu của quá trình đổi mới và mở cửa được xây dựng. Chính phủ nhiệm kỳ Thủ tướng Phan Văn Khải được đánh dấu bằng việc ban hành Luật Doanh nghiệp đồng thời bãi bỏ hàng trăm loại "giấy phép mẹ", "giấy phép con", trải qua nhiều vòng đàm phán gay go trong tiến trình Việt Nam gia nhập WTO... 

Thủ tướng Phan Văn Khải đã được Đảng và Nhà nước trao tặng Huân chương Sao Vàng, Huy hiệu 55 năm tuổi Đảng (năm 2014) để ghi nhận những cống hiến của ông trong sự nghiệp cách mạng.

Đảm nhận cương vị người đứng đầu Chính phủ trong gần 9 năm (1997-2006). ông Sáu Khải đã để lại nhiều dấu ấn quan trọng, trong đó có sự ra đời của Luật Doanh nghiệp 1999 (được đánh giá là bước tiến làm thay đổi đất nước: xóa bỏ những rào cản đối với quyền tự do kinh doanh của người dân, mở đường cho khu vực doanh nghiệp tư nhân tìm được chỗ đứng xứng đáng trong nền kinh tế).

Về đối ngoại, trong 2 nhiệm kỳ của ông Khải là việc thúc đẩy quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ với chuyến công du lịch sử đến Mỹ (từ 20 đến 25/6/2005).

Là lãnh đạo cấp cao đầu tiên của nước CHXHCN Việt Nam thăm chính thức Hoa Kỳ kể từ năm 1975, Thủ tướng Phan Văn Khải khi đó đã hội kiến với Tổng thống George W. Bush, gặp gỡ đại diện chính giới và doanh nghiệp Mỹ, chuyển đến các bạn Hoa Kỳ thông điệp thúc đẩy hợp tác thương mại Việt - Mỹ.

Chuyến thăm đánh dấu 10 năm bình thường hoá quan hệ giữa 2 nước, đồng thời mở ra hơn một thập kỷ tiếp theo 2 quốc gia ngày càng xích lại gần nhau hơn trên mọi lĩnh vực kinh tế, quốc phòng, văn hoá, giáo dục, giao lưu nhân dân, đặc biệt là việc thiết lập quan hệ đối tác toàn diện ngày 25/7/2013.

Ngày 16/6/2006, gần 1 năm sau chuyến thăm ý lịch sử Hoa Kỳ, Thủ tướng Phan Văn Khải đã có bài phát biểu cuối cùng trước Quốc hội, bày tỏ mong muốn từ nhiệm sớm 1 năm trước khi kết thúc nhiệm kỳ thứ 2 do tuổi cao.

Phát biểu trước Quốc hội khi đó, cố Thủ tướng Phan Văn Khải nói: "Tôi hết sức day dứt trước tệ quan liêu, lãng phí, tham nhũng, tiêu cực, đục khoét của công diễn ra có phần tệ hại hơn mấy năm qua. Về những vụ đục khoét của công đã phát hiện thời gian gần đây, cùng với trách nhiệm trực tiếp của chủ đầu tư, còn có khuyết điểm và trách nhiệm của Chính phủ và của cá nhân tôi là người đứng đầu. Với chức trách được giao mà không ngăn chặn, phát hiện sớm những vụ nghiêm trọng, kéo dài, tôi xin nhận lỗi, nhận trách nhiệm trước nhân dân, trước Đảng và QH. Tôi mong đồng chí kế nhiệm sẽ rút ra được bài học từ những cái được và những cái yếu kém của tôi. Tôi cũng xin phép Quốc hội cho được thôi chức Thủ tướng”.

Điểm lại những vấn đề còn trăn trở của đất nước trong 9 năm điều hành Chính phủ, ông Khải xúc động: “Điều tôi trăn trở là vì sao một số mặt yếu kém về kinh tế, xã hội và bộ máy công quyền đã được nhận thức từ lâu, đã đề ra nhiều chủ trương biện pháp khắc phục, nhưng sự chuyển biến rất chậm, thậm chí có mặt còn diễn biến xấu hơn; tình trạng lãng phí thất thoát vốn và tài sản công còn nghiêm trọng nhất là trong các dự án đầu tư vốn nước ngoài. Giáo dục, đào tạo còn nhiều hiện tượng tiêu cực, cải cách hành chính và phát huy dân chủ còn chậm trễ, bất cập, bộ máy hành chính thiếu tính chuyên nghiệp”.

Ngày 27/6/2006 ông được Quốc hội miễn nhiệm chức Thủ tướng Chính phủ trước 1 năm kết thúc nhiệm kỳ.

Tâm điểm của cuộc chiến chống tham nhũng trong giai đoạn ông Sáu Khải làm Thủ tướng chính là vụ án "cố ý làm trái các quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng" và "tham ô tài sản" của Bùi Tiến Dũng, cựu Tổng giám đốc PMU 18 và thuộc cấp tại Ban quản lý các dự án thuộc Bộ Giao thông vận tải.

Có thể nói ông Phan Văn Khải là Thủ tướng đã kế tục một cách xuất sắc người tiền nhiệm của mình- cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt và đưa việc điều hành nền kinh tế lên một tầm cao mới. Tư tưởng “Nhà nước nhỏ- xã hội lớn” (người dân được làm những gì mà pháp luật không cấm. Nhà nước chỉ làm những gì mà doanh nghiệp không muốn làm hoặc không làm được) của người tiền nhiệm Võ Văn Kiệt đã được Thủ tướng Phan Văn Khải cụ thể hóa trong nhiệm kỳ của mình.

Và cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt từng nhận xét: “Thủ tướng Phan Văn Khải là một nhà kinh tế hàng đầu của đất nước”. 

Đức Hòa (tổng hợp)