Khác với tình trạng gần như bị cấm cửa tại thị trường châu Âu và Mỹ, những chiếc xe hơi mang thương hiệu Trung Quốc đang được đón chào "nhiệt liệt" tại Cuba.
Mới đây, Tổng thống Mỹ Barack Obama đã tuyên bố bình thường hóa quan hệ với Cuba. Điều này dần dần sẽ dẫn đến việc hàng hóa Mỹ tràn vào thị trường Cuba. Tuy nhiên, nói về mảng xe hơi, chẳng có nhãn hiệu ôtô của nước nào thâm nhập thị trường Cuba sớm hơn Trung Quốc.
Trước kia, Cuba vốn nổi tiếng với đường phố toàn xe Mỹ cổ được sản xuất trước năm 1960. Nguyên nhân là do chính phủ Cuba cấm người dân mua những chiếc xe mới được sản xuất sau năm 1960. Vì thế, những chiếc xe Pontiac, Buick, Chevrolet và Cadillac cổ từ lâu đã gắn liền với đời sống của người dân Cuba. Thêm vào đó, mối quan hệ giữa Đảng Cộng sản Cuba và Liên bang Xô-Viết cũ cũng đồng nghĩa với lượng lớn những chiếc xe Lada của Nga trên đường phố. Những chiếc Lada đời 1970 và 1980 thậm chí còn đông đảo hơn dòng xe cổ của Mỹ.
Hồi tháng 1/2014, chính phủ Cuba đã dỡ bỏ lệnh cấm mua xe mới sản xuất sau năm 1960. Tuy nhiên, người dân Cuba lại không có nhiều sự lựa chọn khi mua xe hơi vì ôtô của các hãng châu Âu hay Mỹ quá đắt. Do đó, các dòng xe đến từ Trung Quốc và Hàn Quốc với giá bán khá thấp có lợi thế lớn tại Cuba.
Hiện người dân thủ đô Havana đang dần quen với hình ảnh những chiếc ôtô mới đến từ châu Á như Geely CK của Trung Quốc hay Kia do Hàn Quốc sản xuất. Theo trang tin Global Times, tính đến nay, đã có 10.000 chiếc Geely đặt chân tới Cuba vì các cán bộ nhà nước được phép đặt mua xe nhập khẩu trước cả khi lệnh cấm bị gỡ bỏ. Thậm chí, lượng ôtô Kia, Peugeot và một số nhãn hiệu khác nhập khẩu vào Cuba chỉ bằng nửa doanh số của Geely tại quê hương của xì gà Lahabana.
Xe hơi vẫn nằm ngoài tầm với
Nổi tiếng giá rẻ nhưng dòng xe đến từ châu Á vẫn nằm ngoài tầm với của không ít người dân thường tại Cuba. So với USD, đồng Peso có tỷ giá rất thấp nên xe mới dù cực rẻ ở nước ngoài nhưng vẫn đắt tại Cuba. Một chiếc xe mới trị giá chỉ khoảng 20.000 Peso ở Mỹ hoặc châu Âu có thể được bán với con số 80.000 Peso tại Cuba.
“Xe mới rất đắt và nằm ngoài tầm với của nhiều người dân. Giao dịch hàng hóa tại Cuba bị đánh thuế rất cao”, ông Diego Moya-Ocampos, một nhà phân tích chuyên về Cuba tại hãng nghiên cứu HIS, khẳng định. “Chính phủ Cuba hiện đang cố gắng đầu tư cho giao thông công cộng bằng doanh thu từ ngành xe hơi. 75% Doanh thu và tiền thuế từ xe hơi sẽ được đầu tư cho giao thông công cộng. Đó là lý do vì sao xe hơi tại Cuba lại đắt đỏ đến thế”.
Vì vậy, không có gì ngạc nhiên khi Reuters khẳng định trong 6 tháng đầu năm 2014, chỉ có 50 xe hơi và 4 chiếc môtô tìm thấy chủ nhân mới ở Cuba. Bên cạnh đó, tại xứ sở xì gà, chỉ có đúng 11 đại lý xe hơi. 4 đại lý trong số đó hiện nằm ở thủ đô Havana.
Xe Mỹ cổ tiếp tục tồn tại
Mauricio Alonso, một chủ doanh nghiệp nhỏ tại Cuba, khẳng định chiến tranh lạnh giữa Cuba và Mỹ “cuối cùng đã chấm dứt”. Tuy nhiên, điều đó không đồng nghĩa với ngày tàn của những chiếc xe Mỹ cổ tại Cuba.
“Một số chiếc xe cổ hiện đang được dùng làm taxi tại Cuba. Chúng khá nguy hiểm và gây ô nhiễm môi trường. Chính phủ muốn xe taxi tại Cuba đáp ứng những tiêu chuẩn an toàn và khí thải cao hơn. Tuy nhiên, phải mất thời gian và không ít tiền bạc để thay thế những chiếc xe cổ tại Cuba. Nhiều chiếc xe cổ vẫn ở trong tình trạng nguyên vẹn và thu hút khách du lịch”, ông Alonso cho biết.
Hiện ông Alonso không có ý định đổi xe mới mà vẫn gắn bó với chiếc Moskovich đời 1984 do Nga sản xuất của mình. Ông không hề bị dao động dù hai nhà hàng xóm đã mua xe mới. “Chiếc xe cổ của tôi không tiết kiệm nhiên liệu nhưng rất khỏe và bền. Tôi vẫn có thể mua linh phụ kiện cho chiếc xe của mình”, ông Alonso giải thích.
Thắng Trần
