Ngày 24/10, Bộ Công Thương tổ chức họp với Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam và 31 doanh nghiệp đầu mối kinh doanh xăng dầu.
Doanh nghiệp khổ vì chi phí
Đại diện cho các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu, ông Bùi Ngọc Bảo - Chủ tịch Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam nhấn mạnh sức chịu đựng của các doanh nghiệp đầu mối xăng dầu rất kiên cường bởi những vấn đề xảy ra trong năm nay mang tính dị biệt.
Một trong những nguyên nhân dẫn đến việc đứt gãy nguồn cung xăng dầu ở một số địa bàn, ông Bảo cho rằng do tình hình địa chính trị, giá thế giới biến động rất lớn nên không có Chính sách nào có thể bao phủ để kịp thời thích ứng với biến động giá cả.
"Trong 6 tháng đầu năm không có biến động lớn do vẫn còn lượng tồn kho thì bắt đầu đến quý III, tình hình biến đổi do giá xăng dầu đến đà suy giảm. Bên cạnh đó, doanh nghiệp gặp rất nhiều khó khăn về vấn đề chi phí", ông nói.
Ông Bảo dẫn chứng chi phí hoạt động lưu thông của xăng dầu đã được áp dụng suốt từ năm 2014 đến nay và chưa được sửa đổi dù đã kiến nghị đề xuất nhiều lần và theo quy định phải rà soát hàng năm.
Bên cạnh đó chi phí tạo nguồn bao gồm giá cả thế giới, premium, phụ phí, chi phí đưa hàng từ nước ngoài về, kể cả chi phí nhập từ các nhà máy lọc dầu trong nước. Đây là vấn đề rất mới, bắt đầu thực hiện trong năm 2022.
"Đơn cử, đối với chi phí đưa xăng dầu từ nhà máy về cảng và premium trong nước, đáng lẽ phải được áp dụng từ 11/7 nhưng đến 11/10 mới được áp dụng, chậm 3 tháng dẫn đến trong quý III, các doanh nghiệp lấy hàng trong nước lỗ tới 600 đồng/lít xăng", ông Bảo dẫn chứng.
Trong khi đó, ông Bảo cho biết chi phí nhập khẩu dù đã được điều chỉnh nhưng thời gian qua chi phí này lại tăng rất cao, việc điều chỉnh nhưng không sát thực tế nên các doanh nghiệp lỗ trong quý III tại khâu tạo nguồn khoảng hơn 2.000 tỷ đồng.
Đặc biệt, trong quý III, chi phí tạo nguồn ở nước ngoài về, theo tính toán, doanh nghiệp chịu lỗ tới 650 đồng/lít xăng. Các chi phí đó doanh nghiệp phải chịu để thực hiện theo đúng nhiệm vụ chính trị phân phối xăng dầu được giao. Chưa tính tới những yếu tố do thời tiết, ảnh hưởng của bão gió khiến tàu bè không thể tiếp cận được vào các nhà máy thì đứt nguồn cung là điều dễ hiểu.
Theo Chủ tịch Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam, với giá cả hiện tại, nhất là tháng 11, 12 thì premium đang ở mức trên dưới 10 USD, như vậy chi phí doanh nghiệp sẽ phải chịu lỗ hơn 1.000 đồng/lít nên doanh nghiệp sẽ không trụ nổi.
Bên cạnh đó, phía ngân hàng cũng đang vận hành theo nguyên tắc phương án nhập khẩu có lợi nhuận thì mới cho vay, dù Bộ Công Thương đã có văn bản đề xuất ý kiến.
Do đó, ông Bảo kiến nghị để bảo đảm nhập đúng tiến độ số lượng xăng dầu thì phải triệt tiêu chênh lệch giữa chi phí tạo nguồn nhập khẩu với trong nước theo cách thức: Lấy quỹ bình ổn để bù trực tiếp vào chênh lệch của premium nhập khẩu để bằng với giá trong nước.
Bên cạnh đó, hiệp hội cũng đề xuất Bộ Công Thương thống nhất với Bộ Tài chính để rà soát các chi phí, thay vì 6 tháng thì 3 tháng thay một lần để giảm đi chi phí nhập khẩu, cắt lỗ cho doanh nghiệp.
Phải đảm bảo lượng dự trữ thương mại
Khẳng định Bộ Công Thương luôn đồng hành với doanh nghiệp, ông Trần Duy Đông – Vụ trưởng Vụ thị trường trong nước nhấn mạnh, các kiến nghị của doanh nghiệp về điều chỉnh sớm premium, chi phí… là những quy định đã được các Nghị định cho phép, tức là tính trong trường hợp diễn biến bất thường.
Do đó, vừa rồi, trong công văn Bộ Công Thương gửi Bộ Tài chính đã phải nhấn mạnh yếu tố bất thường để Bộ Tài chính có cơ sở để giải quyết sớm.
Đối với đề xuất của Chủ tịch Hiệp hội Xăng dầu đề xuất dùng Quỹ Bình ổn giá để bù cho premium, ông Đông khẳng định, phải xác định bản chất Quỹ Bình ổn giá là gì? Việc trích sử dụng Quỹ Bình ổn giá đã có 1 thông tư quy định trong nghị định và phải chi đúng mục đích.
“Do đó, việc kiến nghị dùng Quỹ Bình ổn giá để chi cho chi phí tạo nguồn thì Bộ Công Thương sẽ ghi nhận và trao đổi lại với Bộ Tài chính để thực thi đúng quy định”, ông Đông nhấn mạnh.
Kết luận cuộc họp, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đề nghị các doanh nghiệp sản xuất và doanh nghiệp đầu mối, thương nhân phân phối cần bảo đảm nguồn cung xăng dầu cho cả nước trong mọi hoàn cảnh. Phải thực hiện ít nhất bằng kế hoạch sản lượng đã cam kết và động viên các doanh nghiệp nâng công suất để đáp ứng nhu cầu nguồn cung tại các nhà máy sản xuất trong nước.
"Các doanh nghiệp sản xuất cần phải chuyên nghiệp và áp dụng kỷ luật khắt khe hơn với doanh nghiệp đầu mối để kế hoạch sản xuất và kế hoạch phân phối phải ăn khớp với nhau, tránh tình trạng ký hợp đồng xong để đấy", Bộ trưởng nêu rõ.
Bên cạnh đó, Bộ trưởng yêu cầu các doanh nghiệp đầu mối khẩn trương lên kế hoạch sản xuất, nhập khẩu, hợp đồng mua bán cụ thể, chi tiết cho từng tuần, từng tháng, hàng quý và cả năm theo kế hoạch phân giao, nhất là thời điểm cuối năm.
Vì vậy, các doanh nghiệp phải phấn đấu đạt mức tối thiểu theo kế hoạch phân giao của Bộ Công Thương. Ngoài ra, các doanh nghiệp đầu mối, kể cả các thương nhân phân phối phải bảo đảm lượng dự trữ thương mại theo quy định, bảo đảm lượng nhưng phải đúng quy trình.
Đồng thời, Bộ trưởng yêu cầu các địa phương phải có trách nhiệm quan tâm và kịp thời hơn trong tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, bảo đảm quyền lợi chính đáng cho các tổng đại lý, đại lý, cửa hàng bán lẻ trên địa bàn.
