Nhân kỷ niệm 40 năm Ngày Nhà giáo Việt Nam (20/11/1982 - 20/11/2022), Bộ GD&ĐT đã tổng kết những kết quả đạt được của ngành giáo dục, vai trò của thầy cô trong suốt chặng đường vừa qua.
Ở Việt Nam, ngày 20/11/1958, lần đầu tiên ngày “Quốc tế Hiến chương các Nhà giáo” được tổ chức trên toàn miền Bắc nước ta. Khi đất nước thống nhất, ngày 20/11 đã được tổ chức rộng rãi trong cả nước và dần dần trở thành ngày truyền thống của giáo giới Việt Nam đến nay đã tròn 40 năm.
Trong suốt chặng đường đó, đến nay, cả nước có hơn 1,3 triệu nhà giáo, trong đó có gần 80.000 giảng viên đại học, cao đẳng với hơn 48.000 thạc sĩ, hơn 24.000 tiến sĩ, gần 5.000 giáo sư, phó giáo sư. Tỉ lệ giáo viên đạt chuẩn trình độ đào tạo (theo Luật Giáo dục 2019) cấp mầm non là 91,7%; tiểu học là 74,8%; trung học cơ sở là 86,1%; trung học phổ thông là 99,9%.
Từng bước có vị trí trên trường quốc tế
Bộ GD&ĐT đánh giá chất lượng giáo dục nước ta được các tổ chức quốc tế đánh giá cao. Việt Nam hiện được xếp vào tốp 10 hệ thống giáo dục đổi mới hàng đầu của thế giới, theo báo cáo “Tăng trưởng thông minh hơn: Học tập và Phát triển công bằng ở Đông Á - Thái Bình Dương” năm 2018 của Ngân hàng Thế giới.
Hay trong các Chương trình đánh giá học sinh quốc tế, lứa tuổi 15 (PISA), học sinh Việt Nam đều đạt kết quả ấn tượng, vượt qua mức trung bình của Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD).
Học sinh Việt Nam đạt được nhiều giải thưởng cao trong các kỳ thi Olympic quốc tế và khu vực, thể hiện trí tuệ và sức sáng tạo của người Việt Nam. Chỉ tính riêng trong giai đoạn từ năm 2018-2022 có 175 học sinh Việt Nam dự thi các kỳ Olympic quốc tế và khu vực thì 100% đạt giải, trong đó có những học sinh giảnh Huy chương Vàng với số điểm cao nhất thế giới, có những học sinh chỉ mới lớp 10 đã giành Huy chương Vàng.
Cùng với đó, Bộ GD&ĐT nhận thấy rằng giáo dục đại học có bước tiến dài, nhiều trường đại học liên tục có tên và liên tục cải thiện vị trí xếp hạng trong các bảng xếp hạng khu vực và quốc tế…Tính đến cuối năm 2020, 7 trường đại học được công nhận bởi tổ chức đánh giá, kiểm định quốc tế (HCERES, AUN-QA). 368 chương trình đào tạo được đánh giá, công nhận theo tiêu chuẩn khu vực và quốc tế.
Năm 2018, lần đầu tiên trong lịch sử, hai đại học của Việt Nam, là Đại học Quốc gia Hà Nội và Đại học Quốc gia TPHCM, lọt vào danh sách 1.000 trường hàng đầu thế giới của Tổ chức Quacquarelli Symonds (Anh).
Mặt khác, tự chủ đại học đã tạo nên đột phá khi nhiều ngành, lĩnh vực đào tạo đứng trong tốp 500 thế giới. Việt Nam cũng đứng thứ 49 thế giới về số lượng báo khoa học công bố trên các ấn phẩm quốc tế có uy tín. Cả nước hiện có 176 trường đại học công lập, 66 trường ngoài công lập, với gần 1,7 triệu sinh viên.
Thành tựu về giáo dục đã góp phần quan trọng vào việc chất lượng nguồn nhân lực. Như năm 2010, tỉ lệ lao động qua đào tạo chỉ ở 40% thì đến năm 2020 đã tăng lên 64%; trong đó, tỉ lệ lao động qua đào tạo có bằng cấp, chứng chỉ tăng từ 14,6% lên 24,5%.
Là ngành cung cấp đội ngũ tinh hoa của đất nước
Từ năm 2020 đến nay đánh dấu bước chuyển đổi linh hoạt của hệ thống giáo dục Việt Nam trong giai đoạn dịch bệnh. Với chủ trương “tạm dừng đến trường, không ngừng việc học”, các cấp bậc học (trừ mầm non) đã chuyển sang hình thức dạy học trực tuyến qua internet và truyền hình, đây là lần đầu tiên việc dạy học trực tuyến được triển khai trên quy mô cả nước.
Báo cáo PISA của OECD công bố ngày 29/9/2020, đánh giá: “Việc học trực tuyến để phòng chống Covid-19 của Việt Nam có nhiều điểm khả quan so với các quốc gia và vùng lãnh thổ khác”. Đây là nhận định xác đáng khi Việt Nam có gần 80% học sinh, sinh viên học trực tuyến, cao hơn mức trung bình 67,15% của các nước OECD, xếp thứ 17/200 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới.
Đến nay, trong toàn hệ thống giáo dục đại học đã có hơn 73 ngàn giảng viên đại học cơ hữu, trong đó có hơn 22 ngàn Giáo sư, Phó giáo sư, tiến sĩ. Đây là đội ngũ nhà giáo - nhà khoa học, vừa nghiên cứu vừa giảng dạy trong các cơ sở giáo dục đại học trên cả nước.
Đây là đội ngũ tinh hoa, là “máy cái” trực tiếp đào tạo, cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao cho công cuộc xây dựng và phát triển đất nước. Bên cạnh đó, qua 30 năm đổi mới dưới sự lãnh đạo của Đảng, đội ngũ nhà giáo - nhà khoa học cũng đã đạt được những thành tựu quan trọng trong nghiên cứu khoa học, đóng góp đáng kể cho công cuộc phát triển đất nước nói chung và khoa học, công nghệ nói riêng.
Công bố quốc tế của đội ngũ nhà giáo trong các cơ sở giáo dục đại học đã tăng lên mạnh mẽ, đóng góp khoảng 80% tổng số các công bố quốc tế trên cơ sở dữ liệu có uy tín giai đoạn 2016-2021 đưa xếp hạng của Việt Nam theo dữ liệu Scopus tăng từ bậc 57 năm 2016 lên bậc 45 năm 2021 trên toàn thế giới và hiện đứng thứ 12 ở Châu Á, thứ 5 trong khối ASEAN góp phần không nhỏ trong việc nâng cao xếp hạng cơ sở giáo dục đại học của Việt Nam trên bản đồ quốc tế.
Bộ GD&ĐT nhận thấy rằng ngành giáo dục đang trong quá trình đổi mới căn bản, toàn diện theo tinh thần Nghị quyết 29 Ban Chấp hành Trung ương. Đóng vai trò quyết định cho thành công của đổi mới chính là đội ngũ nhà giáo. Dù ở nơi thuận lợi hay nơi khó khăn, dù đời sống còn nhiều vất vả, song điểm chung lớn nhất là các thầy cô đều nỗ lực, cố gắng không ngừng và sẵn sàng tâm thế cho quá trình đổi mới.
