Theo Phó chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, công nghệ và môi trường Lê Hồng Tịnh, việc trình Quốc hội dừng dự án điện hạt nhân Ninh Thuận là quyết định dũng cảm của Chính phủ.
Trong cuộc trao đổi với báo chí bên hành lang phòng họp Quốc hội sáng 10-11, ông Tịnh khẳng định: “tính khả thi của dự án này đã không còn”.
“Chúng tôi (Ủy ban Khoa học, công nghệ và môi trường) đồng ý với Chính phủ. Dù vậy, tất nhiên là Quốc hội còn phải họp, thảo luận cụ thể rồi mới quyết định được vấn đề này” - ông Tịnh nói.
Vị phó chủ nhiệm cơ quan thẩm tra khẳng định: Đây không phải là quyết định đột ngột, gấp gáp mà sau một thời gian triển khai đầu tư, thì thấy vấn đề thể hiện ra là tổng mức đầu tư quá cao, gần gấp đôi dự kiến ban đầu mà Quốc hội đặt ra.
Chủ yếu là tính khả thi của dự án không còn nữa, giá điện dự tính tăng gấp đôi tính toán ban đầu.
“Và còn một số vấn đề khác nữa, dù trước đây mình cũng đã lường trước nhưng vẫn thấy tiềm ẩn nhiều yếu tố rủi ro, nhất là sau vụ Formosa thì thấy chất thải hạt nhân bây giờ, ngay cả trên thế giới, dù đã có nhiều phương án, công nghệ lưu giữ nhưng vẫn tiềm ẩn những yếu tố gây mất an toàn”, ông Tịnh nói.
Ông Tịnh giải thích thêm: Ở thời điểm xây dựng kế hoạch phát triển điện hạt nhân thì kinh tế đang tăng trưởng cao, bình quân 7-8%, dự kiến phương án cao tăng trưởng có thể lên tới 9-10%. Tính toán tỷ lệ phát triển điện so với GDP thì 1 GDP tăng trưởng điện sẽ tăng 2.
Ví dụ tăng trưởng đạt 8% thì điện tăng trưởng 16%… trong khi nhu cầu điện trong nước cao, các dạng năng lượng khác đã tới hạn thì cũng phải tính tới phát triển điện hạt nhân.
Tuy nhiên, hiện nay tăng trưởng kinh tế đã thấp hơn, chỉ 6-7%/ năm. Hơn nữa, công nghệ tiết kiệm điện phát triển nên hạn chế tiêu tốn năng lượng.
Tổn hao ngành điện trước đây rất lớn khoảng 8-10% nhưng hiện chỉ còn 5-6% và còn xuống nữa. Từ nay tới 2021 điện vẫn đáp ứng tốt nhu cầu trong nước.
“Công nghệ phát triển cũng giúp chúng ta có nhiều nguồn năng lượng thay thế khác, an toàn và rẻ hơn điện hạt nhân. Theo dự báo thì Giá dầu không thể tăng cao nên nguồn khí hóa lỏng sẽ dồi dào, đồng thời nguồn năng lượng băng phiến trên thế giới rất nhiều tiềm năng. VN có nhiều vùng để phát triển điện gió như Ninh Thuận, Bình Thuận, Bạc Liêu…” - ông Tịnh nói.
Ông tái khẳng định việc dừng dự án hiện nay là hợp lý, vì nợ công đang quá trần. Nếu tiếp tục đầu tư một dự án lớn, nợ công có nguy cơ tăng nữa.
“Dừng còn hơn tới khi triển khai rồi mới dừng. Tất nhiên việc trình Quốc hội dừng dự án này là quyết định dũng cảm của Chính phủ. Cũng phải rút ra những bài học trong việc chuẩn bị các dự án và phê duyệt các dự án”, ông Tĩnh nói.
Trao đổi với báo chí bên hành lang Quốc hội sáng 10/11, ông Lê Hồng Tịnh (Phó chủ nhiệm Ủy ban Khoa học - Công nghệ và Môi trường Quốc hội) cho hay tính khả thi của dự án điện hạt nhân Ninh Thuận hiện không còn. Thời điểm xây dựng kế hoạch phát triển điện hạt nhân, kinh tế đang tăng trưởng cao bình quân 7-8%, dự kiến phương án cao tăng trưởng có thể lên tới 9-10%.
Đồng thời, theo tính toán tỷ lệ phát triển điện so với GDP thì 1 GDP tăng trưởng điện sẽ tăng 2. Trong khi đó, nhu cầu điện trong nước cao, các dạng năng lượng khác đã tới hạn thì cũng phải tính phát triển điện hạt nhân.
Còn ở giai đoạn hiện nay, tăng trưởng kinh tế chỉ dao động 6-7% mỗi năm.
“Hiện, công nghệ tiết kiệm điện phát triển nên đã hạn chế tiêu tốn năng lượng. Tổn hao ngành điện trước đây rất lớn, khoảng 8-10%, nhưng giờ chỉ còn 5-6% và còn xuống nữa. Từ nay tới năm 2021, điện vẫn đáp ứng tốt nhu cầu trong nước", ông Tịnh khẳng định.
Vị Phó chủ nhiệm phân tích thêm bên cạnh đó, năng lượng tái tạo bắt đầu phát triển, giá thành thấp và Việt Nam đang có nhiều vùng để phát triển điện gió ở Ninh Thuận, Bình Thuận, Bạc Liêu…
Theo ông, dự án điện hạt nhân Ninh Thuận dừng là hợp lý, đúng lúc vì nợ công đang quá trần, nếu không sẽ còn tiêu tốn nữa.
“Tiếp tục đầu tư một dự án lớn, nợ công có nguy cơ tăng thêm. Dừng lúc này còn hơn tới khi triển khai rồi mới dừng. Tất nhiên không đầu tư điện hạt nhân thì có thể đầu tư cái khác để đảm bảo nguồn điện. Một số nước đã nhập máy móc thiết bị rồi còn dừng, mà như thế còn lãng phí nhiều hơn”, ông Tịnh nhấn mạnh.
Phó chủ nhiệm Uỷ ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Quốc hội cũng cho rằng đây là "bài học cay đắng" trong vấn đề thẩm định dự án.
“Bây giờ chúng ta không dám đứng ra, không chịu trách nhiệm để dừng thì cứ để diễn ra sau này còn nguy hiểm nữa. Chính phủ đề xuất dừng dự án này, tôi cho là dũng cảm. Khi đưa ra thì cũng nhiều tranh luận, cái gì phân tích hợp lý thì ghi nhận và còn có sự quyết định của Quốc hội nữa”, ông Tịnh nói.
