Mới đây, ngày 11/8 liên Bộ Công Thương - Tài chính đã điều chỉnh giá xăng dầu trong nước theo chu kỳ 10 ngày/lần. Theo đó, giá xăng E5 RON 92 trong nước giảm 900 đồng/lít còn 23.720 đồng/lít, xăng RON 95 giảm 940 đồng/lít còn 24.660 đồng/lít.
Có thể thấy, giá xăng dầu trong nước có lần giảm thứ 5 liên tiếp. So với mức đỉnh cuối tháng 6, giá xăng dầu đã giảm hơn 25%. Lũy kế sau 5 lần giảm liên tiếp, xăng RON 95 đã hạ hơn 8.100 đồng/lít; E5 RON 92 hạ 7.170 đồng/lít; dầu diesel 7.510 đồng/lít...
Theo dữ liệu từ Bộ Công thương, giá xăng RON 95 nhập khẩu ngày 1.7 gần 155 USD/thùng, dầu diesel 167,4 USD/thùng. Đến ngày 11/8, xăng RON 95 nhập khẩu giảm đến 45 USD về gần 110 USD/thùng, dầu diesel cũng giảm hơn 42 USD về gần 125 USD/thùng. Do vậy, trong 5 lần giảm giá xăng dầu trong nước vừa qua, có 2 lần giảm mạnh trong tháng 7, là nhờ đà giảm của giá thế giới.
Tuy nhiên, ở lần điều chỉnh mới nhất ngày 11/8, cơ quan điều hành đã tiếp tục tiến hành trích lập quỹ bình ổn ở mức cao, mặc dù thấp hơn kỳ điều hành trước 100 đồng/lít với xăng và dầu diesel. Cụ thể, mặt hàng xăng ở mức 700-750 đồng/lít, dầu diesel 350 đồng/lít, dầu hỏa 650 đồng/lít và dầu mazut là 716 đồng/kg.
Tính chung cả 5 lần giảm giá liên tiếp, cơ quan điều hành đã trích tới hơn 3.500 đồng/lít với mặt hàng xăng; 2.800 đồng/lít với dầu hỏa và 1.900 với dầu diesel. Nếu kỳ điều chỉnh này, liên Bộ Công Thương - Tài chính không tiến hành trích lập, giá xăng đã có thể giảm tới 1.600-1.690 đồng/lít và dầu diesel cũng có thể giảm tới 1.350 đồng/lít, đưa giá các mặt hàng này về mức 22.000-23.000 đồng/lít.
Theo phân tích từ tờ Thanh Niên, cứ mỗi lần giá xăng dầu được điều chỉnh giảm theo đà giảm của giá thế giới thì liên bộ lại trích Quỹ BOG cũng ở mức cao không kém. Nếu tính một cách sòng phẳng, theo đà giảm của thế giới, mức giảm thuế bảo vệ môi trường và không trích Quỹ BOG, đến nay, giá xăng đã về ngưỡng 20.000 đồng/lít thay vì ở mức 24.500 đồng hiện tại với xăng E95.
Đặc biệt, nhiều lần giá xăng dầu thế giới giảm mạnh, mức trích Quỹ BOG cũng cao, thậm chí cao hơn cả mức giảm. Ví dụ, tại 2 kỳ điều chỉnh giá gần đây, tổng mức giảm với xăng RON 95-III là 1.400 đồng/lít, tổng mức chi quỹ là 1.600 đồng/lít. Đối với xăng E5 RON 92 tổng 2 lần giảm 1.344 đồng/lít, tổng 2 lần chi quỹ 1.500 đồng/lít. Tại kỳ điều chỉnh vừa qua, xăng RON 95-III thay vì giảm 1.700 đồng/lít, chỉ giảm được 940 đồng.
Được biết, Quỹ BOG của nhiều DN đầu mối đến nay đã dương trở lại nhưng việc trích giữ quỹ này vẫn được thực hiện liên tục.
Tính đến ngày 11/8, quỹ bình ổn giá của Petrolimex - nhà bán lẻ xăng dầu lớn nhất cả nước dương 437 tỷ đồng; Công ty TNHH MTV dầu khí TP.HCM (Saigon Petro) là 227 tỷ đồng, trong đó mức trích lập đến ngày 10/8 là 8,7 tỷ đồng; Công ty CP thương mại dầu khí Đồng Tháp (Petimex) là 268 tỷ đồng; Công ty CP hóa dầu quân đội (Mipec) là hơn 13 tỷ đồng...
Thực tế, từ đầu năm đến nay khi giá xăng tăng, quỹ bình ổn chi ở mức trung bình 100-300 đồng/lít; còn khi giá giảm, cơ quan điều hành trích quỹ trung bình 200-700 đồng/lít. Cụ thể, trong 13 lần tăng và 8 lần giảm giá, cơ quan điều hành đã có 6 lần chi và 13 lần trích quỹ bình ổn đối với xăng RON 95. Trong đó, mức chi cao nhất là 1.000 đồng/lít vào kỳ điều hành ngày 11/3 và mức trích cao nhất là 750-850-950 đồng/lít vào các kỳ điều hành ngày 11-21/7, 1-11/8.
Trước đó, báo Tiền Phong đưa tin, tại Dự thảo tờ trình Luật Giá sửa đổi, Bộ Tài chính đề xuất bỏ quy định về lập, sử dụng QBOG. Bộ Tài chính cho rằng, gắn với quy định đưa xăng dầu vào diện quản lý theo giá tham chiếu nên hoàn toàn, có thể xem xét bỏ QBOG, giúp giá xăng dầu vận động theo cơ chế thị trường. Bên cạnh đó, khi bỏ Quỹ BOG, tính minh bạch công khai trong điều hành giá sẽ tốt hơn, tạo cơ hội bình đẳng trong hệ thống các DN đầu mối. Tuy nhiên, đến nay đề xuất vẫn nằm im lìm.
Theo TS Phạm Thế Anh - Kinh tế trưởng Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR) đánh giá, về cơ bản, QBOG không giúp người tiêu dùng giảm chi phí. Quỹ hoạt động theo cách thức “tiền của người dân ứng trước vào quỹ và trả lại vào kỳ điều hành sau”. Mục tiêu của quỹ nhằm giảm biến động giá xăng dầu thế giới vào giá bán trong nước. Tuy nhiên, tính toán của chuyên gia, giai đoạn từ năm 2020 đến nay, việc có quỹ hay không cũng không có tác dụng.
“Từ tháng 10/2020 đến tháng 4/2022, có 56 lần điều chỉnh giá, xăng E5 RON 92 có 43 lần được xả quỹ và chỉ có 13 lần phải trích nộp quỹ; xăng RON 95 có 33 lần được xả quỹ trong khi chỉ phải trích nộp 20 lần. Ngược lại, các mặt hàng dầu diesel có 24 lần được xả, 32 lần phải trích nộp; dầu hỏa có 21 lần được xả, 29 lần phải trích nộp; dầu mazut có 20 lần được xả, 27 lần phải trích nộp, còn lại là những lần không có thay đổi. So sánh của chúng tôi cho thấy, việc sử dụng QBOG cũng không khác so với không có quỹ. Vì vậy, việc bỏ QBOG là cần thiết để giá xăng dầu sát với thị trường”, TS Phạm Thế Anh phân tích.
Trong khi đó, nói về đề xuất bỏ quỹ bình ổn giá xăng dầu, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải cho rằng cần phải tính toán nếu bỏ quỹ này thì phải có biện pháp khác thay thế. "Tôi đã nhiều lần muốn bỏ quỹ này nhưng vấn đề nếu bỏ thì giá xăng sẽ tăng sốc. Quan trọng là đưa ra chính sách phải đảm bảo tính khả thi và tác động thực sự đến người dân, doanh nghiệp và kinh tế vĩ mô", trên tờ Tri thức trực tuyến đưa tin về ý kiến của Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải.
