Thông tin về giá xăng dầu trên thế giới đã giảm xuống tới 40 % vậy nhưng giá xăng dầu trong nước từ đầu năm đến nay đã “lội ngược dòng” có mức tăng lên đáng kể.
 |
Trong Quý II/2015 giá xăng dầu trong nước đã điều chỉnh tăng 3 lần. |
Người dân chịu nhiều thiệt thòi
Ngày 24/6, theo thông tin từ Tổng cục thống kê thì chỉ số giá mặt hàng xăng dầu nhập khẩu trong quý II/2015 giảm khủng tới 37,84%. Ngược lại cũng trong quý II/2015, giá xăng dầu trong nước lại liên tục điều chỉnh tăng tới 3 lần. Từ 16.000 đồng/lít lên đến 21.000 đồng/lít đối với xăng RON 92.
Nhìn lại quãng thời gian ngắn tăng giá xăng dầu trong nước. Bắt đầu từ ngày 11/3, giá xăng được điều chỉnh tăng lần một là 1.600 đồng/lít. Vào ngày 5/5 giá xăng được điều chỉnh tăng 1.950 đồng/lít. Ngày 20/5, giá xăng lại tăng thêm 1.200 đồng/lít. Giá xăng chỉ giữ nguyên tại ngày điều chỉnh 4/6. Sang ngày 19/6, mức giá này được tăng thêm 275 đồng/lít.
Nên đọcGiá xăng dầu nhập khẩu, xuất khẩu đều giảm rất mạnh nhưng từ tháng 3 trở lại đây, giá xăng dầu trong nước lại tăng lên rất mạnh, tổng cộng 4 lần. Lộ trình tăng giá xăng dầu trong nước được tiến hành đều đặn, với mức giá mỗi lần điều chỉnh đều có xu hướng tăng lên mà không có dấu hiệu giảm xuống. Chính sự đi ngược lại với thị trường xăng dầu thế giới như thế này gây nhiều khó khăn và thiệt thòi cho người dân trong nước.
Lý giải cho việc tăng giá xăng dầu gây thiệt thòi cho người sử dụng trong thời gian qua, bà Đỗ Thị Ngọc- phó Vụ trưởng Vụ thống kê (Tổng cục thống kê) cho biết, nguyên nhân là do giá cơ sở mặt hàng xăng dầu (hình thành bởi bình quân 15 ngày giá nhập khẩu, thuế, phí…) tăng lên. “Giá cơ sở xăng dầu trong nước ngoài giá nhập khẩu còn bao gồm các loại thuế phí, do đó nếu cộng tất cả vào thì giá cơ sở mặt hàng xăng dầu lại tăng cao, do vậy, giá xăng dầu trong nước điều chỉnh theo giá cơ sở cũng buộc phải tăng lên”.
Vậy việc người tiêu dùng đang quá bị thiệt thòi khi không được hưởng giá xăng dầu trong nước thấp theo giá thế giới, tất cả là bởi thuế phí và lợi nhuận của các doanh nghiệp xăng dầu “chiếm” hết.
Doanh nghiệp xăng dầu "chiếm" phần lợi
Theo thông tin chính thức từ ông Nguyễn Bích Lâm - Tổng cục trưởng Tổng cục thống kê, với Giá dầu thô và giá xăng dầu xuất khẩu giảm như hiện nay, ngân sách Nhà nước năm nay sẽ giảm thu tới 20.000-30.000 tỉ đồng. Như vậy, để bù đắp cho khoản giảm thu này, các loại thuế phí khác với xăng dầu phải được sử dụng.
Phát biểu trước báo giới, chuyên gia kinh tế Nguyễn Minh Phong cho rằng, thu vào ngân sách thì thu từ xăng dầu vẫn là dễ nhất. Nhưng có thực tế là cơ quan Nhà nước cứ mập mờ “đổ” cho giá xăng dầu thành phẩm thế giới tăng, làm giá cơ sở tăng rồi tăng giá xăng dầu trong nước lên, trong khi giá thế giới có diễn biến ngược lại, làm người tiêu dùng bức xúc.
Thực tế, thuế nhập khẩu xăng dầu đã có lúc tăng lên tới 35% và mới chỉ giảm xuống 20% gần đây do phải thực thi hiệp định thương mại ASEAN (ATIGA). Thuế bảo vệ môi trường với xăng dầu cũng tăng lên tới 300% từ 1.5… Đây là những yếu tố điển hình nhất khiến giá xăng dầu không giảm được theo diễn biến giảm của giá xăng dầu thế giới; thậm chí còn làm giá xăng dầu trong nước liên tục bị tăng lên suốt từ tháng 3 đến nay.
Với diễn biến tình hình như vậy, các doanh nghiệp xăng dầu liên tục kêu lỗ và đòi tăng giá. Thậm chí còn kiến nghị tăng tiếp chi phí kinh doanh xăng dầu định mức. Vậy nhưng, đằng sau đó các doanh nghiệp xăng dầu lại công bố những khoản lợi nhuận khổng lồ. Lấy ví dụ từ công bố quý I/2015 của Petrolimex (Tập đoàn xăng dầu Việt Nam), lợi nhuận của tập đoàn này tăng vọt so với cùng kỳ, lãi công ty mẹ lẫn tập đoàn lần lượt là 90 tỷ và 461 tỷ đồng.
Từ việc xăng dầu đang chịu quá nhiều chi phí từ chi phí định mức, lợi nhuận định mức… Đại biểu Quốc hội Nguyễn Văn Hiến cho rằng “Nếu chi phí định mức xin được, chỉ cần tăng thêm 100 đồng một lít thì người tiêu dùng đã gánh thêm 1.600 tỷ đồng mỗi năm. Trong khi nếu lợi nhuận được mặc định 300 đồng một lít, người tiêu dùng phải trả lãi 4.800 tỷ đồng. Cộng hai khoản trên là 6.400 tỷ đồng. Chính điều đó khiến dư luận cứ "ngã ngửa" mỗi khi các doanh nghiệp xăng dầu công bố lợi nhuận”
Chuyên gia kinh tế Phạm Tất Thắng cho rằng, đã đến lúc phải thay đổi cơ chế Chính sách với mặt hàng xăng dầu để minh bạch hơn, công bằng hơn và hài hòa lợi ích Nhà nước - doanh nghiệp và người tiêu dùng. “Chúng ta đừng bịt mắt, bịt tai người tiêu dùng mãi với điệp khúc do giá thế giới tăng nên giá trong nước phải tăng trong khi các số liệu thống kê chính thức sau đó lại đi ngược lại” - ông Thắng nhận định.
Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng tại diễn đàn Quốc hội cũng đã thừa nhận : Nghị định 83 về kinh doanh xăng dầu mới thực hiện được 6 tháng, bên cạnh những kết quả tích cực còn những mặt phải nghiên cứu để hoàn chỉnh, trong đó có cả vấn đề xác minh giá cơ sở, bao gồm chi phí định mức và lợi nhuận định mức.
Chuyên gia kinh tế Nguyễn Minh Phong lại có ý kiến cho rằng: Đã là giá xăng dầu theo thị trường thì cứ giá thế giới lên mình lên, thế giới xuống mình xuống, phải căn cứ vào đó chứ sử dụng giá cơ sở là không hợp lý, bởi giá cơ sở còn gồm nhiều thuế, phí…
Hoài An (Tổng hợp)
