Ngày 23 tháng Chạp hàng năm theo tín ngưỡng cổ truyền của người dân Việt Nam là ngày rất được coi trọng, do đó mâm cỗ cúng ông Táo thường được các gia chủ chuẩn bị rất trang trọng và cẩn thận.
Dân Trí và Vietnamnet cho hay theo quan niệm truyền thống , Táo quân quanh năm chỉ ở trong bếp nên biết hết mọi chuyện trong nhà, cho nên để Vua Bếp “phù trợ” cho mình được nhiều điều may mắn trong năm mới, người ta thường làm lễ tiễn đưa ông Táo về chầu Trời rất trọng thể. Để Táo quân về Trời báo cáo với Ngọc Hoàng chuyện hạ giới được đủ đầy, mỗi gia đình cần chuẩn bị mâm cỗ cúng thật chu đáo và đẹp mắt.
Thông thường, mâm cỗ cúng truyền thống bao gồm rất nhiều món, bao giờ cũng có các món ăn và lễ vật.
1. Lễ vật:
Lễ vậy để cúng Táo công truyền thống gồm có: mũ ông Công ba cỗ hay ba chiếc: hai mũ đàn ông và một mũ đàn bà.
Mũ dành cho các ông Táo thì có hai cánh chuồn, mũ Táo bà thì không có cánh chuồn.
Những mũ này được trang sức với các gương nhỏ hình tròn lóng lánh và những giây kim tuyết màu sắc sặc sỡ.
Màu sắc của mũ, áo hay hia ông Công thay đổi hàng năm theo ngũ hành.
Những đồ "vàng mã" này (mũ, áo, hia, và một số vàng thoi bằng giấy) sẽ được đốt đi sau lễ cúng ông Táo vào ngày 23 tháng Chạp cùng với bài vị cũ. Sau đó người ta lập bài vị mới cho Táo Công.
Theo tục xưa, riêng đối với những nhà có trẻ con, người ta còn cúng Táo quân một con gà luộc nữa. Gà luộc này phải thuộc loại gà cồ mới tập gáy (tức gà mới lớn) để ngụ ý nhờ Táo quân xin với Ngọc Hoàng Thượng Đế cho đứa trẻ sau này lớn lên có nhiều nghị lực và sinh khí hiên ngang như con gà cồ vậy!
Ngoài ra ra theo như quan niệm dân gian, để ông táo và các bà Táo có phương tiện về chầu trời, ở miền Bắc, người dân còn cúng cá chép sống và thả trong chậu nước, ngụ ý "cá hóa long" để đưa ông Táo về trời.
Con cá chép này sẽ "phóng sinh" (thả ra ao hồ hay ra sông sau khi cúng).
Ở miền Trung, người ta cúng một con ngựa bằng giấy với yên, cương đầy đủ. Còn ở miền Nam thì đơn giản hơn, chỉ cúng mũ, áo và đôi hia bằng giấy là đủ.
2. Mâm cỗ cúng:
 |
Mâm cúng Ông Công ông Táo. Ảnh: Internet |
Tùy theo từng gia cảnh mà ngoài các lễ mặn (xôi gà, chân giò luộc, các món nấu nấm, măng...) người ta có thể làm lễ chay như trầu cau, hoa quả, giấy vàng, giấy bạc...) để tiến Táo công.
Ngày 23 Tháng Chạp hàng năm là thời điểm kết thúc một năm lao động, hoàn tất mọi công việc bận rộn của một năm để tiễn Táo quân lên báo cáo trên Thiên đình.
Vì vậy, mỗi gia đình cần phải chuẩn bị một mâm cỗ đầy đủ để tiễn các thần đi.
Sau khi tiễn ông Táo, mọi người bắt đầu dọn dẹp nhà cửa, lau chùi đồ cúng ông bà tổ tiên, treo tranh, câu đối, cắm hoa ở những nơi trang trọng.
Người Việt Nam thường làm lễ tiễn ông Công, ông Táo rất thịnh soạn với mong muốn những điều tốt đẹp nhất sẽ được thưa với Ngọc Hoàng, và những điều không may mắn hoặc không tốt sẽ được báo cáo nhẹ đi, việc làm này có thể là do văn hóa và thói quen từ xa xưa truyền lại.
Lễ cúng ông Táo thường được cúng vào tối ngày 22 tháng Chạp âm lịch hàng năm hoặc vào sáng sớm ngày 23.
Theo quan niệm nếu như gia chủ bận công việc thì cũng phải hoàn thành việc thờ cúng trước 12h trưa ngày 23 tháng Chạp vì người Việt quan niệm phải kịp giờ để ông Táo lên thiên đình.
Hồng Hạnh (tổng hợp)
