"Số tiền 5 nghìn tỷ đồng Vietinbank cho Vinalines vay bây giờ như chuyển từ mục nợ xấu thành cổ phần xấu".
Đó là ý kiến của chuyên gia Bùi Kiến Thành về chủ trương hoán đổi nợ của Công ty Hàng hải Vinalines thành cổ phần cho Ngân hàng Vietinbank.
Thưa ông, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) vừa đồng ý chủ trương để Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam (Vietinbank) tham gia làm cổ đông chiến lược khi cổ phần hóa các cảng thành viên thuộc Tổng công ty Hàng hải (Vinalines) bằng cách đổi nợ vay để lấy cổ phần. Ông có đánh giá như thế nào về chủ trương này?
Việc Vietinbank được Nhà nước cho phép tham gia làm cổ đông chiến lược của Vinalines chỉ là một cách nói khéo, chứ thật sự ra thì tiền đã mất rồi, bây giờ chỉ còn cách xóa nợ để lấy cổ phần. Không đòi nợ được thì xóa nợ, mà xóa nợ không lẽ nào lại đi về tay không, nên phải lấy một phần cổ phần của Vinalines.
Chuyên gia Bùi Kiến Thành
Nhưng bây giờ giá trị thị trường của Vinalines là bao nhiêu, và tự nhiên Vietinbank biến thành cổ đông chiến lược để làm gì? Vấn để ở đây, Vinalines là một công ty Hàng hải, có chuyên ngành chuyên chở hàng hóa hàng hải, đi vận hành một số cảng biển, trong khi Vietinbank lại chuyên về Ngân hàng, thì làm sao vào làm cổ đông chiến lược của một công ty vận chuyển hàng hải được?
Vai trò của một cổ đông chiến lược quan trọng như thế nào, thưa ông?
Cổ đông chiến lược là gì? Là vào đấy không phải chỉ đóng góp tài chính mà còn đóng góp kinh nghiệm, kiến thức, quan hệ,..,. tất cả những gì liên quan đến ngành đó, để làm vực công ty đó dậy, cho nó phát triển. Một cổ đông chiến lược bình thường phải rất giàu kinh nghiệm về vấn đề vận chuyển hàng hải quốc tế thì mới có thể giúp đỡ cho Vinalines biến thành một công ty Hàng hải quốc tế mạnh.
Còn Viettinbank chỉ làm ngân hàng, bây giờ lại trở thành cổ đông chiến lược của công ty Hàng hải thì sẽ làm cái gì? Liệu có kinh nghiệm đi đặt hàng trên thế giới hay không?
Số tiền 5 nghìn tỷ đồng Vietinbank cho vay bây giờ như chuyển từ mục nợ xấu thành cổ phần xấu. Nếu bây giờ không nói đến cổ phần xấu hay tốt thì hỏi cổ phần đó có giá trị bao nhiêu? Vinalines có phải là một công ty ăn nên làm ra hay không, hay là công ty đang đứng trước bờ vực phá sản? Một công ty mất khả năng thanh toán thì là đứng trước bờ vực phá sản rồi. Vì vậy, khi Vietinbank có 5 nghìn tỷ đồng trong một công ty đứng trước bờ vực phá sản thì có giá trị gì?.
Chủ trương này của NHNN chỉ giúp cho Vietinbank xoá sổ món nợ 5 nghìn tỷ đồng. Vì rõ ràng nợ của Vinalines đã biến thành nợ xấu, không đòi được nên việc lấy cổ phẩn của một công ty gần chết chỉ là để xóa nợ.
Vậy, Viettinbank có được lợi gì trong chủ trương này?
Làm sao mà có lợi được khi Vietinbank có đến 5 nghìn tỷ đồng mà bây giờ ôm một đống cổ phần của một công ty sắp chết. Bây giờ rõ ràng là chuyển đổi từ 5 nghìn tỷ đồng nợ thành 5 nghìn tỷ đồng cổ phần. 5 nghìn tỷ đồng cổ phần có giá trị tương ứng với 5 nghìn tỷ đồng nợ, hay thành 5 nghìn tỷ đồng giấy lộn rồi lại đổi đống giấy lộn đó để lấy một đống giấy lộn khác?
Xóa nợ xong, Vinaline sẽ phải làm gì để tồn tại?
Vietinbank gần như vẫn là Ngân hàng Quốc doanh, dù đã cổ phần hóa được bao nhiêu cổ phần đấy. Vì vậy, khi trở thành cổ đông chiến lược của Vinaline sẽ rất khó khăn. Không phải Nhà nước bảo làm thì làm, mà bây giờ phía Ngân hàng phải có một Hội đồng cổ đông chứ không phải là một thành viên của Nhà nước nữa.
Việc quyết định đổi 5 nghìn tỷ đồng nợ xấu này thành 5 nghìn tỷ đồng cổ phần cần phải có cả hội đồng cổ đông để thông qua. Cả vấn đề quy định về pháp luật để thực hiện chuyển đổi cũng không hề đơn giản.
Như ông nói, chủ trương hoán đổi này không có lợi cho phía Ngân hàng. Trong khi đó, NHNN lại cho rằng, cách hoán đổi nợ này không chỉ là biện pháp xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng, mà còn giúp cho Vinalines và các công ty thành viên giảm bớt khó khăn. Vậy theo ông, Vinalines có giảm bớt được khó khăn không?
Giảm bớt khó khăn cái gì! Nhìn xem bao nhiêu công ty con của Vinalines, có công ty nào là làm ăn có lời, kinh doanh có lãi?
Trong khi đó, theo nhiều báo cáo mà Thanh tra Nhà nước tìm hiểu thì tình hình phát triển kinh tế của Vinalines đứng trong tình trạng không phát triển được và không có phương tiện để thanh toán những món nợ xấu. Cả công ty mẹ, công ty con cũng ở trong một tình trạng, như vậy thì giá trị của Tổng công ty đó là cái gì mà lấy cổ phần?
Cùng với vấn đề Vietinbank trở thành cổ đông chiến lược thì phải có chiến lược đó là gì? Dự án phục hồi phát triển Vinalines là gì? Phải có chiến lược rõ ràng chứ không phải chỉ là xóa nợ. Xóa nợ rồi làm gì để công ty đó tồn tại, cái đó vẫn chưa thấy ai nói đến?
Giờ Chính Phủ bảo phải thanh toán thì bắt buộc phải chấp nhận số cổ phần như giấy lộn thế thôi. Vấn đề đấy chỉ là một Chính sách của Nhà nước, chứ còn nói mà để vực dậy, tái cấu trúc hay là để phục hồi, vận hành Vinaline thì chưa thấy có đường lối nào cả.
Xin chân thành cảm ơn ông!
Phan Thủy (thực hiện)
