Trong suy nghĩ của nhiều người, việc dùng bao cao su chỉ diễn ra khi có những quan hệ ngoài luồng hoặc chưa chính thức bởi “là chồng vợ ai dùng bao cao su làm gì”.
Dù hiện nay đã có vợ và không còn xấu hổ khi đi mua "áo mưa" nhưng anh Hùng (32 tuổi, nhân viên lập trình) vẫn không quên được cảm giác lần đầu tiên đi mua bao cao su vào đêm giao thừa năm 2013.
Là thanh niên tân tiến và "có phần ngổ ngáo" nhưng việc mua "mấy cái tế nhị" này lại khiến anh Hùng xấu hổ. Phải đi thăm dò rất nhiều hiệu thuốc tây, cuối cùng anh mới dám tấp vào một hiệu thuốc khuất cuối góc đường.
Sở dĩ anh dám vào đây là bởi nhìn thấy nhân viên bán hàng là người đàn ông trung niên chứ không phải các nữ dược sĩ trẻ như các hiệu thuốc khác.
Chuyện không có gì đáng nói nếu như, vị dược sĩ kia không gọi con gái ra bán hàng cho khách. Anh Hùng định "chuồn cho nhanh" nhưng không kịp vì cô này đã nhanh nhảu hỏi "Anh mua gì?".
"Tôi chỉ dám nhỏ nhẹ nói như thầm kêu bán cho 1 cái bao cao su. Vậy mà cô ấy còn giới thiệu một loại hàng từ giá bèo tới cao cấp. Lúc ấy tôi muốn độn thổ quá", anh Hùng nhớ lại.
Đút chiếc "áo mưa" mới mua được vào túi áo khoác, anh Hùng đến đưa người yêu đi chơi. Khi hai người đang ôm nhau, bạn gái sờ túi áo hỏi cái gì khiến Hùng giật bắn.
"Mồ hôi túa ra, mình nói bừa là mấy cái kẹo còn thừa. May mắn là cô ấy không đòi ăn”, anh Hùng nhớ lại.
Theo anh Hùng, sở dĩ, câu chuyện cái bao cao su khiến anh toát mồ hôi hết lần này đến lần khác là bởi thói quen dùng bao cao su của người Việt gần như không tồn tại. Trong suy nghĩ của nhiều người, việc dùng bao cao su chỉ diễn ra khi có những quan hệ ngoài luồng hoặc chưa chính thức bởi “là chồng vợ ai dùng bao cao su làm gì”.
Nhiều người cho biết, đi mua bao cao su là một việc xấu hổ.
Chia sẻ trong một buổi tập huấn của Trung tâm Sáng kiến Sức khỏe và Dân số tổ chức tại Hà Nội, một nam giới bộc bạch: "Đi mua bao cao su về phục vụ vợ mà cứ như thằng ăn cắp. Tôi thường phải mua cách xa nhà hàng cây số và lụp xụp mũ áo. Nghĩ mà thấy khổ sở với cái sự “yêu” trong kế hoạch mà vợ đề ra”.
Điều này có phần đúng khi chính những người đã có gia đình như chị Hà (Cầu Giấy, Hà Nội) cũng từng bắt gặp ánh nhìn rằng, có lẽ chỉ có “phường cặp kè” hoặc “lũ trẻ ranh” mới đi mua mấy sản phẩm này. Mỗi lận như vậy chị lại đỏ bừng mặt, chỉ muốn trả tiền nhanh rồi về.
Chỉ mấy tháng thực hiện kế hoạch “vì tương lai con em chúng ta” mà chị Hà đã "nhẵn mặt" với các tiệm thuốc Tây gần nhà. Giờ muốn mua bao cao su thì chị phải đi khá xa để tránh nhân viên ở các quầy thuốc xì xầm to nhỏ.
“Đi mua bao cao su tôi không thấy tự tin chút nào vì hình như người bán cũng có vẻ dò xét kẻ mua. Khi được hỏi, người bán thường dừng lại và đáp cái nhìn lành lạnh làm tôi thấy mình như kẻ có tội”, chị Hà chia sẻ.
Hay như Dung, một nữ cán bộ Đoàn 24 tuổi, vẫn đeo khẩu trang kín mít, đội nguyên mũ bảo hiểm khi vào hiệu thuốc mua bao cao su. Dung đặt 30.000 đồng trên bàn, vơ vội hộp bao cao su rồi vội cắm cổ ra xe, không dám đứng lại lấy tiền thừa.
Mặc dù câu chuyện đi mua bao cao su của Duyên chỉ là bài tập thực hành tìm hiểu thị trường bao cao su của một tổ chức phi Chính phủ, bản thân cô cũng không có ý định “ăn cơm trước kẻng” nhưng Duyên vẫn thấy ngại, có cảm giác như trên trán mình in dòng chữ “chưa kết hôn”.
Báo động hệ lụy do quan hệ tình dục
Tại trung tâm Ứng dụng khoa học về Giới - Gia đình - Phụ nữ và Vị thành niên (CSAGA), một nam thanh niên liên tiếp đặt ra các câu hỏi về sự cố vừa xảy ra. Anh này đã quan hệ tình dục với bạn gái trước hai ngày của kỳ kinh nguyệt và lo lắng về việc có thai ngoài ý muốn. Khi chuyên gia tư vấn hỏi lý do tại sao không sử dụng bao cao su cho an toàn, anh này bối rối trả lời: “Em ngại”.
Theo lời kể của chuyên gia tư vấn, có rất nhiều trường hợp các đôi nam nữ quan hệ tình dục không sử dụng bao cao su, dẫn đến có thai ngoài ý muốn. Lý do của việc "vỡ kế hoạch" này cũng là ngại mua và sử dụng bao cao su.
Các chuyên gia về giới cho hay, tại Việt Nam, quan hệ tình dục là vấn đề tế nhị, còn quan hệ tình dục ngoài hôn nhân là… "phạm tội" nên mua bao cao su là mua "dụng cụ gây án". Vì vậy, có ai "gây án" mà không lén lút?.
“Nếu ra hiệu thuốc hoặc cửa hàng mà nói to, dõng dạc: 'Bán cho em một hộp bao cao su trơn mỏng nào', chắc chắn hầu như mọi người ở đó đều quay lại nhìn bạn như một 'sinh vật lạ'", một tư vấn viên nói.
Bà Hoàng Tú Anh, Giám đốc Trung tâm Sáng kiến Sức khỏe và Dân số cho biết, theo điều tra quốc gia về vị thành niên và thanh niên Việt Nam năm 2008, so với thế giới, tuổi quan hệ tình dục của thanh niên Việt Nam bắt đầu khá muộn: 18,1 tuổi. Thế nhưng những hệ lụy do quan hệ tình dục như mang thai ngoài ý muốn, nạo phá thai, bệnh lây truyền qua đường tình dục… lại đáng báo động.
Theo bà Tú Anh, tuổi bắt đầu quan hệ ở Đan Mạch là 15, sớm hơn Việt Nam rất nhiều. Thế nhưng tỷ lệ nạo phá thai của nước này lại thấp nhất thế giới. Vì thế, có thể nói quan hệ tình dục sớm hay muộn, trước hay trong hôn nhân không phải là vấn đề mà là cách cá nhân, xã hội nhìn nhận về vấn đề tình dục như thế nào?
“Tình dục là nhu cầu có thật, là sự phát triển tự nhiên, việc cấm đoán, bảo hộ không hiệu quả. Chúng ta cần có cách tiếp cận mới, khẳng định tình dục ở mỗi cá nhân. Nhiều nghiên cứu đã chứng minh, khi một người biết được quyền của mình thì có thể quyết định cuộc sống tình dục của mình, quyết định quan hệ khi nào, với ai, ở đâu, như thế nào”, Giám đốc Trung tâm Sáng kiến Sức khỏe và Dân số chia sẻ.
Bà Tú Anh cho rằng, mọi người đều có quyền có một đời sống tình dục lành mạnh, an toàn và thỏa mãn. Trong đó, lành mạnh nghĩa là một mối quan hệ dựa trên sự tôn trọng, bình đẳng, đồng thuận. Nó được coi là nên tảng để có đời sống tình dục an toàn (phòng ngừa bệnh tật) và thỏa mãn. Vì thế, việc một người tìm kiếm cách quan hệ như thế nào để thỏa mãn, sử dụng đồ chơi tình dục, bao cao su gai, chất bôi trơn... không có gì là xấu xa.
Sức khỏe tình dục của thanh niên Việt Nam gần như bắt đầu từ con số không, nhưng như nhiều chuyên gia vẫn nói muộn còn hơn không. Điều mà các chuyên gia hy vọng đó là xã hội, nhà trường, gia đình hãy thắng thắn trò chuyện với con, hãy vẽ đường để “hươu” chạy đúng đường.
Nguyễn Trường
